حفظ بهداشت دهان و دندان چقدر هزینه می برد؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- عاطفه پورمحمد- آمار سلامت دندان در کشور ما نشان می‌دهد که هر ایرانی بالای ۱۲سال حدود ۶ دندان ناسالم دارد که یا کشیده شده یا پرشده و یا پوسیده باقی‌مانده است.

 این یعنی ما فقط موقع دندان‌درد یاد بهداشت دهان و دندان‌ می‌افتیم. حتی اگر به لبخند و زیبایی آن هم اعتقادی نداشته باشیم و تحمل چند روز درد را داشته باشیم، بهتر است به‌خاطر حفظ موجودی حساب خود، به فکر سلامت دهان و دندان‌ باشیم چون وقتی با دندان پوسیده به دندانپزشکی می‌رویم هزینه‌ بیشتری نسبت به زمانی که فقط برای حفظ بهداشت دندان‌‌ها پول خرج می‌کنیم خواهیم پرداخت. برای محافظت از سلامتی دهان و دندان، کار خارق‌العاده‌ای لازم نیست. اگر حد‌اکثر 400هزار تومان در یک سال برای بهداشت و سلامت دهان و دندان خانواده کنار بگذاریم، هم درد کمتری می‌کشیم، هم لبخندمان زیباتر می‌شود و هم به مخارج بالا برای خدمات دندانپزشکی کمتر احتیاج پیدا می‌کنیم.

ابزار اصلی

مسواک

اولین ابزاری که برای تمیز نگه‌داشتن دندان به ذهن می‌آید، مسواک است که قدمت زیادی هم دارد. در ضمن مسواک یکی از وسایلی است که در حفظ بهداشت دندان هیچ جایگزینی ندارد. اما نکاتی وجود دارد که بهتر است هنگام خرید مسواک بدانید.

شاید تصور کنید مسواک زبر بهتر دندان را تمیز می‌کند اما برخلاف تصور، مسواک زبر بعد از مدتی باعث ساییدگی طوق دندان، یعنی محل خروج دندان از لثه می‌شود که درمان آن بسیار گران‌ است و نتیجه قابل پیش‌بینی‌ای ندارد. بنابراین موقع خرید حواستان باشد که مسواک نرم‌ انتخاب کنید. مطمئن باشید که با مسواک نرم هم دندان‌های شما کاملا تمیز می‌شود بدون اینکه آسیبی به آنها برسد. برس مسواک باید کوچک باشد تا بتوانید راحت‌تر آن را در فضای دهان خود بچرخانید. پشت دندان‌های جلوی فک پایین، یکی از قسمت‌هایی است که به سختی می‌توان مسواک را روی آن حرکت داد. مسواکی که برس آن کوچک باشد همه‌ دندان‌ها را به‌راحتی می‌شوید. زمانی که پرزهای مسواک‌تان از هم باز می‌شود باید آن را عوض کنید چون این مسواک بیشتر از پاکسازی دهان، لثه‌ها را تخریب می‌کند. اینکه چقدر طول می‌کشد که یک مسواک کیفیت خود را از دست بدهد، بستگی به دفعات مسواک‌زدن شما دارد.

قیمت یک مسواک مناسب از 5هزار تومان شروع می‌شود تا 18هزار تومان.

مسواک برقی

نکته: مسواک‌های برقی یا لرزشی از نظر کیفیت پاکسازی دندان هیچ تفاوتی با مسواک‌های معمولی ندارند. اگر تکنیک درست مسواک زدن را بدانید، اصلا فرقی نمی‌کند که از مسواک برقی استفاده می‌کنید یا از مسواک معمولی. تنها مزیتی که مسواک برقی دارد این است که برس آن کوچک‌تر از مسواک‌های معمولی است. به علاوه حرکت لرزشی آن، در شست‌وشوی راحت‌تر دندان به شما کمک می‌کند‌ چون فقط کافی است مسواک را با زاویه درست در جای مناسب نگه‌دارید.

قیمت یک مسواک برقی معمولی که امکانات ویژه‌ای نداشته باشد از 80هزار تومان شروع می‌شود و بسته به امکانات تا حدود 300هزار تومان هم می‌رسد.

نخ دندان

نخ دندان مهم‌ترین ابزاری است که دندان را به‌طور کامل تمیز می‌کند. حتی کاربرد این وسیله از مسواک هم مهم‌تر است. دندانپزشکان استفاده از نخ دندان را ضروری‌تر از مسواک می‌دانند طوری که اگر مسواک نداشتید می‌توانید به نخ دندان بسنده کنید.

اگر دندان‌های فشرده دارید بهتر است از نخ دندان‌های موم‌دار استفاده کنید تا به لثه‌های شما آسیب نرسد.

کودکان هم باید از نخ دندان استفاده کنند اما بهتر است برای فرزندتان نخ دندان کمانی بخرید چون خیلی راحت می‌تواند از آن استفاده کند یا خودتان دندان‌های او را نخ بکشید.

اگر دندان‌‌تان را ارتودنسی کرده‌اید یا دندان بریج شده دارید، بهترین وسیله برای پاک کردن قسمت‌های زیرین آن نخ دندان سوپرفلاس است. این نوع نخ دندان یک قسمت ضخیم‌تر مثل اسفنج دارد که قسمت زیرین بریج یا بندهای ارتودنسی و روکش‌های متصل به هم را کاملا پاک می‌کند.

قیمت نخ دندان از 2هزار تومان شروع می‌شود تا 10هزار تومان. نخ‌دندان سوپر فلاس هم بسته‌ای 9تا 13هزار تومان قیمت دارد.

خمیردندان

خمیردندان در اصل یک ماده شوینده است؛‌ مثل صابون. همه صابون‌ها باکتری‌ها را از بین می‌برند حالا بعضی از آنها مواد افزودنی دارند که بعضی خواص‌شان را تغییر می‌دهد. خمیردندان هم یک ماده شوینده است که پلاک‌ها را راحت‌تر از روی دندان‌ پاک می‌کند.

بسته به مواد افزودنی مختلفی که به خمیردندان‌ها اضافه می‌کنند ممکن است اثرات دارویی هم داشته باشد. خمیردندان‌ها از همین نظر با هم متفاوت می‌شوند. مثلا بعضی از خمیردندان‌ها ضد‌حساسیت هستند برای دندان‌های حساس. بعضی‌ها حاوی موادی هستند که به بهبود لثه کمک می‌کنند. بعضی‌ها هم جرم‌گیر هستند.

حتما لازم نیست که خمیردندان شما همه این خواص را داشته باشد. توصیه دندانپزشکان این است که خمیردندان در وهله اول فلوراید داشته باشد. البته به جز خمیردندان بچه‌ها، خصوصا در یکی‌دو سال اول زندگی.

یادتان باشد مصرف خمیردندان‌های سفیدکننده و ساینده به‌صورت منظم، به مرور زمان باعث از بین رفتن مینای دندان می‌شود و بعد از مدتی دندان‌ها زرد می‌شوند. پیشنهاد ما این است که این نوع خمیر دندان را فقط در شرایط خاص استفاده کنید؛ مثلا اگر مراسم ویژه‌ای دارید یکی‌دو بار از خمیردندان سفیدکننده استفاده کنید تا دندان‌هایتان براق شوند. امروز در تمام دنیا بیشتر خمیردندان‌ها حاوی مواد بلیچینک یا ساینده هستند پس موقع خرید خمیردندان، حتما ویژگی‌های آن را روی بسته‌بندی بخوانید.

قیمت خمیردندان از حدود 2هزار تومان شروع می‌شود تا 8هزار تومان.

ابزار تکمیلی

مسواک بین دندانی

یکی از مشکلاتی که برای دندان‌های بریج‌شده پیش می‌آید پوسیدگی دندان‌هایی است که زیر بریج قرار دارند. یک وسیله خوب برای تمیز کردن این فواصل، مسواک بین‌دندانی است. البته نخ‌دندان سوپرفلاس هم این کاربرد را دارد اما بسته به شکل لثه دندانپزشک به بیمار یکی از این دو را پیشنهاد می‌دهد. معمولا نخ دندان برای زمانی کاربرد دارد که مدت زیادی از بریج دندان نگذشته باشد اما زمانی که لثه کمی تحلیل رفته باشد، بهتر است از مسواک بین دندانی استفاده کنیم.

قیمت یک بسته مسواک بین دندانی مناسب از 8هزار تومان شروع می‌شود تا 16هزار تومان.

خلال دندان

خلال دندان وسیله‌ای است که معمولا ضرر آن از نفعش بیشتر است و استفاده از آن خیلی توصیه نمی‌شود، خصوصا خلال دندان‌هایی که خرده‌های چوب از آن جدا می‌شود. واقعیت این است که جایگزین‌های خیلی بهتری برای خلال دندان وجود دارد. تنها جایی که استفاده از خلال‌دندان ضرورت پیدا می‌کند زمانی است که لثه روی دندان عقل را پوشانده باشد. در این مواقع معمولا کار به جراحی می‌کشد. اگر به هر دلیلی چنین وضعی برای دندان عقل شما پیش آمده است، بهترین وسیله برای تمیز کردن دور لثه خلال است.

قیمت یک بسته خلال دندان با جنس مناسب حدود 5هزار تومان است.

دهان‌شویه 

دهان‌شویه‌ها مواد ضدعفونی‌کننده‌ای هستند که حجم باکتری‌های دهان را کم می‌کنند. برای افرادی که عفونت‌های دهان دارند، توصیه می‌شود که به‌صورت روزانه از دهان‌شویه استفاده کنند. اما برای کسی که بهداشت قابل‌قبولی دارد استفاده از دهان‌شویه، بیشتر از 2 یا 3 بار در هفته توصیه نمی‌شود چون باکتری‌های دهان نسبت به مواد ضدباکتری مقاوم می‌شوند و از بین بردن آنها سخت می‌شود مگر بیماری که عفونت پیشرفته دهان دارد که معمولا به او توصیه می‌شود برای یک مقطع زمانی کوتاه هر روز از دهان‌شویه استفاده کند. البته این افراد نیز باید بعد از کمتر شدن حجم باکتری‌های دهان،‌ مصرف خود را کاهش دهند. دهان‌شویه‌ها هرگز کار مسواک و نخ دندان را انجام نمی‌دهند حتی گاهی استفاده از مسواک خالی بدون خمیردندان می‌تواند برای پاکسازی دندان کافی باشد.

قیمت دهان‌شویه‌ها براساس برند متفاوت است و از 4هزار تومان تا 16هزار تومان در بازار یافت می‌شود.

آدامس 

اخیرا تحقیقات زیادی در مورد آدامس انجام شده است. آدامس‌ها در گذشته به‌خاطر مواد قندی که داشتند برای دندان‌ها مضر بودند اما امروزه بیشتر آدامس‌ها بدون قند هستند و می‌توانند تا‌حدی به پاکسازی دهان و دندان کمک کنند. بعد از غذا خصوصا در مواقعی که ساعت‌ها به مسواک دسترسی ندارید مثل زمانی که در محل کار هستید‌ می‌توانید از آدامس‌های بدون قند استفاده کنید. این آدامس‌ها علاوه بر خنک‌کننده بودن، PH دهان را بالا می‌برند و جلوی فعالیت اسیدی باکتری‌ها را می‌گیرند. به علاوه با جویدن آدامس، بزاق بیشتری در فضای دهان ترشح می‌شود که دندان‌ها را بیشتر شست‌وشو می‌دهد. حرکات زبان هم به پاکسازی فضای دهان کمک می‌کند. البته کسانی که مشکلات مفصل فک دارند یا کسانی که دچار ساییدگی دندان هستند نباید برای مدت طولانی آدامس بجوند چون بیشتر به دندان‌هایشان آسیب وارد می‌شود. اما نکته مهم این است که آدامس به هیچ وجه جای مسواک و نخ‌دندان را نمی‌گیرد.

آدامس بدون قند از بسته‌ای هزار‌تومان تا بسته‌ای 7هزار تومان در بازار موجود است اما شما با پرداخت 2هزار تومان می‌توانید یک بسته آدامس مرغوب خریداری کنید.

درد دندان

«اوژنول» نام یکی از قوی‌ترین مواد ضد‌درد است که در مطب‌های دندانپزشکی استفاده می‌شود. این ماده عصاره گل میخک است که در داروخانه‌ها و عطاری‌ها با عنوان قطره ضد‌درد فروخته می‌شود اما بنا به‌نظر دندانپزشکان، استفاده خانگی از این ماده توصیه نمی‌شود چرا که معمولا مقدار مناسبی از آن مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و نتیجه استفاده نادرست این است که لثه در اطراف دندان و زبان می‌سوزد و آسیب می‌بیند. بنابراین اگر موقع دندان‌درد، به دندانپزشک دسترسی نداشتید بهترین کار این است که از مسکن استفاده کنید. پیشنهاد دندانپزشکان استفاده از یک قرص ژلوفن و یک قرص استامینوفن به‌صورت همزمان است. البته این درمان فقط در یک زمان کوتاه یک یا 2 روزه که به دندانپزشک دسترسی ندارید مفید است و برای بعد از آن تنها راه درمان فقط مراجعه به دندانپزشک است. درمان‌های خانگی مانند گذاشتن مواد ‌مختلف ازجمله قرص یا پودر داخل کپسول و امثال آن روی دندان نه‌تنها فایده‌ای ندارند بلکه مضر هم هستند چرا که خیلی از مواقع این اقدامات بافت‌ لثه‌های اطراف دندان را از بین می‌برد و دندانپزشک باید قبل از درست کردن دندان، بافت تخریب شده لثه را درست کند.

واتر پیک

این وسیله سرهای سوزنی دارد که مایعات را با فشار به شیار لثه می‌پاشد و به این ترتیب لثه و تا حدی بین دندان‌ها را پاکسازی می‌کند. این وسیله برای بیمارانی که مشکل عفونت لثه دارند به‌کار می‌آید. در این دستگاه طبق دستور پزشک محلول‌های ضدعفونی‌کننده مانند «کلر هگزیدین» می‌ریزند و به وسیله آن دندان و لثه را شست‌وشو می‌دهند. این وسیله کمک خیلی زیادی به از بین بردن باکتری‌های موجود در محیط دهان می‌کند. در بعضی از موارد حتی پزشک آنتی بیوتیک در محلول می‌ریزد تا عمل ضدعفونی کامل انجام شود. ایراد این وسیله، گران‌قیمت بودن آن است خصوصا اینکه یک وسیله صرفا کمکی است که به هیچ‌وجه جای مسواک و نخ دندان را نمی‌گیرد به‌خاطر همین تا زمانی که عفونت لثه نداشته باشید استفاده از این وسیله لزومی ندارد.

قیمت یک دستگاه واتر پیک حدود 600هزار تومان است.

چرتکه

برای حفظ سلامت کامل دهان و دندان خود کافی است از مسواک، نخ دندان و خمیردندان مناسب استفاده کنید. البته استفاده 2 تا 3 بار در هفته از دهان‌شویه‌ هم برای تکمیل کارتان توصیه می‌شود. معمولا یک مسواک حدود 4ماه کار مفید انجام می‌دهد. اگر اهل استفاده روزانه از نخ دندان باشید تقریبا 2‌ماه یک‌بار نیاز به نخ دندان جدید خواهید داشت. با این حساب سالانه کمتر از 100هزار تومان برای خرید وسایل مراقبت از دهان و دندان یک نفر هزینه لازم است. مسلما خرید این وسایل و استفاده درست از آنها بسیار مقرون به صرفه‌تر از مراجعه به دندانپزشک برای درمان است.