تحریم های ضد روسیه ؛ هدیه غرب به داعش

به گزارش پارس به نقل از ایرنا، علاوه بر اسناد و مدارکی که نشان می دهد آمریکا در پدید آمدن گروه تروریستی داعش نقش داشته یا دستکم برای جلوگیری از ظهور آن عامدانه و آگاهانه وارد عمل نشده است ، برخی از اقدامات آمریکا حداقل بطور غیرمستقیم و در بلندمدت کاملا در جهت تقویت گروه تروریستی داعش عمل می کند و تحریم های ضد روسیه یکی از این اقدامات است. 

آمریکا و اتحادیه اروپا پس از اقدام روسیه در انضمام شبه جزیره کریمه به خاک خود در مارس 2014 که در پی مداخله سیاسی غرب در اوکراین روی داد، مجموعه ای از تحریم ها را علیه افراد و شرکت های روسی اعمال کردند. روسیه نیز در مقابل اقدام به اعمال تحریم هایی علیه برخی کشورها کرده و از جمله واردات مواد غذایی از آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا را ممنوع کرده است. این تحریم ها موجب کاهش ارزش روبل روسیه و مشکلات مالی در روسیه شده است. در این میان با توجه به پیوستگی اقتصاد کشورهای آسیای مرکزی به روسیه که ریشه در دوران اتحاد جماهیر شوروی دارد ، کارشناسان و نهادهای اقتصادی پیش بینی کرده اند که این تحریم ها تاثیرات بزرگی نیز بر کشورهای این مناطق خواهد داشت. 

** تاثیر مشکلات اقتصادی روسیه بر آسیای مرکزی و قفقاز در سال 2015 

«بانک اروپا برای بازسازی و توسعه» (EBRD) بتازگی در گزارشی اعلام کرد که انقباض اقتصادی روسیه در سال جاری میلادی دورنمای رشد اقتصادی کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی در آسیای مرکزی را محدود می کند. 

بر اساس این گزارش ، کاهش میزان وجوه و درآمدهای انتقالی کارگران مهاجر در روسیه ، بر کشورهای منطقه تاثیر شدیدی خواهد داشت. بانک اروپا برای بازسازی و توسعه در جریان اجلاس سالانه خود که اردیبهشت امسال در تفلیس گرجستان برگزار شد ، اعلام کرد: «همزمان با کاهش رشد اقتصادی روسیه ، درآمدهای انتقالی کارگران از روسیه به آسیای مرکزی و اروپای شرقی و قفقاز با نرخ هشدار دهنده ای در حال کاهش بوده است. » 

در گزارش این بانک آمده است: داده ها و آمار مربوط به سه ماهه اول سال 2015 حاکی از آن است که وجوه انتقالی کارگران که حدود 42 درصد اقتصاد تاجیکستان را به خود اختصاص می دهد ، ممکن است حتی سریعتر از سال 2009 در جریان بحران مالی جهانی در حال افول باشد. این روند احتمالا در 9 ماه آینده نیز ادامه خواهد یافت. » 

انتظار می رود که رشد اقتصادی روسیه در سال جاری به دلیل کاهش بهای نفت و تحریم های غرب 4.5 درصد کاهش یابد. 

قزاقستان که در گذشته پویاترین دورنمای اقتصادی منطقه را داشت اکنون بطور خاص در برابر این مشکلات آسیب پذیر به نظر می رسد. نه تنها کاهش ارزش روبل اقتصاد قزاقستان را تهدید می کند، بلکه همچنین تحریم های متقابل مسکو نیز خطر مهمی در برابر رشد اقتصادی قزاقستان محسوب می شود. بر اساس این گزارش ، منطقه قفقاز نیز در برابر مشکلات اقتصادی روسیه آسیب پذیر است. 

بانک مرکزی روسیه نیز بتازگی (20 مارس 2015) با انتشار آماری اعلام کرد که وجوه انتقالی کارگران از روسیه به آسیای مرکزی در سال 2014 نسبت به سال پیش از آن حدود 15 درصد کاهش داشته است. 

در موج قبلی بحران اقتصادی سالهای 2008 و 2009 نیز مشکل مشابهی به وجود آمد و بنا بر برخی آمارها تا پایان سال 2009 بین چند صد هزار تا یک میلیون کارگر مهاجر به کشورهای خود در آسیای مرکزی بازگشتند. اما این بار آنچه خطرات امنیتی و اجتماعی را تشدید می کند، ظهور گروه داعش به عنوان قوه جاذبه نیروهای بیکار و سرخورده در منطقه است. 

** ظهور داعش و خطر افراط گرایی در آسیای مرکزی 

کشورهای آسیای مرکزی از دیرباز به دلیل فقر گسترده ، رژیم های خودکامه و تاثیر تحولات افغانستان ، یکی از بسترهای تروریسم و افراط گرایی بوده اند، اما اکنون تحریم های غرب و تاثیرات اقتصادی آن بر روسیه و کشورهای آسیای مرکزی همزمان با بحران سوریه و پدید آمدن گروه تروریستی داعش، خطر افراط گرایی در آسیای مرکزی و قفقاز و پیوستن افراد بیشتری از این مناطق به داعش را افزایش داده است. 

بنا به گزارش گروه بین المللی بحران ، شمار رو به افزایشی از شهروندان آسیای مرکزی در حال سفر به خاورمیانه برای شرکت در جنگ یا حمایت از داعش به طرق دیگر هستند. بین 2 تا 4 هزار از مردم این منطقه که خود را از حیث سیاسی در حاشیه می بینند در سه سال گذشته از کشورهای خود مهاجرت کرده تا بهشت خود را در میان گروههای تندرو پیدا کنند. دورنمای تیره و تار اقتصادی نیز مزید بر علت شده است. 

چنانچه شمار زیادی از این مهاجران افراط گرا به کشورهای خود بازگردند ، ثبات و امنیت سرتاسر آسیای مرکزی را با خطر مواجه خواهند کرد. 

بنا بر گزارش ها، تعداد شهروندان آسیای مرکزی که از داعش تجربه رزمی دریافت می کنند رو به افزایش است. روسیه و چین از این شرایط احساس خطر کرده و از دولت های آسیای مرکزی خواستار برخورد با مشکل افراط گرایی بخصوص در سایه پدیده داعش شده اند. 

این در حالی است که یکی از دلایل گرایش به افراط گرایی در این منطقه در کنار مسائل ایدئولوژیک ، کمبود فرصت های اقتصادی در منطقه است که تحریم های غرب بر ضد روسیه این شرایط را وخیم تر می کند و به عبارت دیگر شرایط را برای عضوگیری داعش در منطقه مساعدتر می سازد. 

روزنامه «گاردین» انگلیس 15 اردیبهشت امسال در گزارشی تکان دهنده در خصوص روند گرایش کارگران مهاجر آسیای مرکزی در روسیه به گروه تروریستی داعش نوشت که نیروهای چچنی داعش در مسکو حدود 4 هزار کارگر مهاجر آسیای مرکزی را جذب کرده و به سوریه اعزام کرده اند. 

** تحرکات جدید داعش برای نفوذ و جذب نیرو در آسیای مرکزی 

نشریه دیپلمات اواسط ماه ژانویه گزارش داد که یک فیلم ویدئویی در تاجیکستان منتشر شده که در آن جنگجویان تاجیک عضو داعش خواستار جهاد علیه دولت این کشور شدند. «مرکز اسلامی تاجیکستان» که در هماهنگی با دولت فعالیت می کند این فیلم را محکوم کرد. اما به نوشته دیپلمات ، این فیلم ویدئویی بخشی از یک رشته تلاشها از سوی داعش برای پیدا کردن جای پایی در «دره فرغانه» در آسیای مرکزی است. داعش درصدد است تا از خلاء امنیتی ناشی از خروج نیروهای غربی از افغانستان استفاده کند. طبق برخی گزارش ها ، چندین تن از اعضای ارشد داعش قزاق هستند و گفته می شود که بین 500 تا 1000 جنگجوی اهل آسیای مرکزی در صفوف داعش حضور دارند. 

در این حال ، خبرگزاری روسی اسپوتنیک روز پنجشنبه 22 مرداد به نقل از «دار الافتاء» مصر گزارش داد که داعش قصد دارد تبلیغات خود را به مناطق جدیدی مانند آسیای مرکزی متمرکز کند زیرا در این مناطق افراد زیادی با ایدئولوژی خشن این گروه آشنایی ندارند و امکان جذب نیروهای بیشتر برای داعش وجود دارد. 

دارالافتاء مصر گزارش داده که داعش بزودی تمرکز خود برای جذب نیرو را از منطقه عربی خاورمیانه به سمت قفقاز ، آسیای مرکزی و کشور اندونزی تغییر می دهد. این گزارش حاکی است که داعش قصد ندارد حوزه حکومت خودخوانده خود را به این مناطق گسترش دهد بلکه تنها درصدد جذب نیرو از این مناطق است. پیشتر در سال جاری وزارت کشور روسیه اعلام کرده بود که بیش از 400 نفر از جمهوری چچن در قفقاز شمالی به داعش پیوسته اند. 

بدین ترتیب به نظر می رسد که با وجود تمام ادعاهای غرب در مبارزه با گروه تروریستی داعش ، سیاست های کلان آمریکا در جهت تقویت و گسترش داعش برای بهره برداری از آن در جهت منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی است. بی جهت نیست که مقام های آمریکایی همواره تاکید کرده اند مبارزه با داعش یک مبارزه طولانی و زمان بر خواهد بود.