تلخ مثل قند خون
دیابت چیست و چه می‌کند؟/ درمان هم می‌شوند؟
اینجا با بیماری خاموش دیابت بیشتر آَشنا شوید
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- احمد نجفی- زندگی مدرن داستان عجیبی دارد. از یک طرف مهم‌ترین پیشرفت‌های علمی در صد سال اخیر اتفاق افتاده و از طرف دیگر در همین صد سال در نتیجه فعالیت‌های بشر، خطرات بسیاری او و زندگی‌اش را تهدید می‌کند.
بشر امروز دچار افراط‌ها و تفریط‌هاست. از یک سو جهانی در تهیدستی، شکم به پشت چسبانده‌اند و از سوی دیگر جهانی غرق در مصرف بیش از اندازه‌اند. این مصرف، حد و مرزی نمی‌شناسد و «همه‌‌چیز» را در برمی‌گیرد؛ آب، هوا، خوراک و هر چیزی که می‌توان آن را مبادله و مصرف کرد. این وضعیت در مورد خوراکی‌ها حالتی بیمارگون دارد. بررسی‌ها چه درباره جهان و چه ایران- به‌ویژه کلانشهرهایی مانند تهران- نشان داده‌اند که اندام مردان و زنان رو به چاقی می‌رود؛ چاقی ناشی از مصرف بیش از اندازه. طبیعی‌ترین پیامد چنین مصرف حاد و از حد گذشته‌ای سوءمصرف‌های گوناگون و یکی از فراگیر‌ترین پیامدهای این سوءمصرف- اگر حالت ژنتیک آن را نادیده بگیریم- دیابت است، یا چنان که گفته می‌شود «قند خون». اینجا می‌توانید درباره این بیماری فراگیر بیشتر بدانید.
زندگی مدرن داستان عجیبی دارد. از یک طرف مهم‌ترین پیشرفت‌های علمی در صد سال اخیر اتفاق افتاده و از طرف دیگر در همین صد سال در نتیجه فعالیت‌های بشر، خطرات بسیاری او و زندگی‌اش را تهدید می‌کند. بشر امروز دچار افراط‌ها و تفریط‌هاست. از یک سو جهانی در تهیدستی، شکم به پشت چسبانده‌اند و از سوی دیگر جهانی غرق در مصرف بیش از اندازه‌اند. این مصرف، حد و مرزی نمی‌شناسد و «همه‌‌چیز» را در برمی‌گیرد؛ آب، هوا، خوراک و هر چیزی که می‌توان آن را مبادله و مصرف کرد. این وضعیت در مورد خوراکی‌ها حالتی بیمارگون دارد. بررسی‌ها چه درباره جهان و چه ایران- به‌ویژه کلانشهرهایی مانند تهران- نشان داده‌اند که اندام مردان و زنان رو به چاقی می‌رود؛ چاقی ناشی از مصرف بیش از اندازه. طبیعی‌ترین پیامد چنین مصرف حاد و از حد گذشته‌ای سوءمصرف‌های گوناگون و یکی از فراگیر‌ترین پیامدهای این سوءمصرف- اگر حالت ژنتیک آن را نادیده بگیریم- دیابت است، یا چنان که گفته می‌شود «قند خون». اینجا می‌توانید درباره این بیماری فراگیر بیشتر بدانید.
دیابت چیست و چه می‌کند؟
دیابت یا بیماری قند، هنگامی به‌وجود می‌آید که هورمون انسولین- عامل تنظیم‌کننده قند خون- یا به اندازه کافی در بدن تولید نمی‌شود یا بافت‌های بدن به آن به درستی پاسخ نمی‌دهند. در نتیجه سوخت‌وساز قند در بدن مختل می‌شود و قندخون از حد طبیعی بالا‌تر می‌رود و در نهایت علائم شاخص دیابت به‌صورت پرخوری، پرنوشی و پرادراری ظاهر می‌شود. هورمون انسولین که از سلو‌ل‌های جزایر لانگرهانس در غده لوزالمعده به درون خون ترشح می‌شود، کارکردهای مختلفی در بدن دارد و ازجمله ورود قند را از خون به درون سلولها تسهیل می‌کند تا سلولها بتوانند برای تأمین انرژی خود از آن استفاده کنند. درصورت کمبود یا بی‌تأثیر شدن انسولین، قند نمی‌تواند وارد سلولها شود، در نتیجه میزان قند خون بالا می‌رود. بالا رفتن قند خون علاوه بر ایجاد علائم حادی که به آنها اشاره شد، در درازمدت باعث آسیب رساندن به تقریباً هر عضو حیاتی بدن ازجمله قلب، مغز، چشم، کلیه‌ها و... می‌شود. براساس آمارهای موجود به‌طور متوسط ۱۰درصد جمعیت کشور مبتلا به دیابت هستند.
تهدیدی جدی برای شهرنشین‌ها
بیماری دیابت یکی از تهدیدکننده‌های اصلی سلامتی در میان شهرنشین‌هاست. این بیماری بستر بیماری‌های دیگری نیز می‌تواند باشد و متأسفانه آگاهی در زمینه دیابت بسیار کم است به‌طوری که به دیابت، بیماری خاموش می‌گویند. این درحالی است که سرعت شیوع آن به‌ویژه میان جوانان بسیار بالاست. مبتلایان به دیابت حتماً باید از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنند اما بدانید که برای داشتن برنامه صحیح دارویی و رژیم درمانی باید به پزشک و کارشناس تغذیه مراجعه کنید زیرا او با توجه به میزان قند خون شما و وضعیت بیماری‌تان می‌تواند یک رژیم غذایی مناسب که کالری مورد نیاز بدنتان را دارد، پیشنهاد دهد. پس خیلی راحت سراغ نسخه‌هایی که برای دیابتی‌ها در اینترنت پیچیده شده نروید و به آنها اعتماد نکنید. رژیم‌های غذایی موجود در اینترنت، معمولا برای کسانی درنظر گرفته شده که در مرحله حادی از بیماری دیابت قرار دارند. البته آنچه درخصوص همه دیابتی‌ها صدق می‌کند این است که این افراد باید از مصرف غذاهای چرب و شیرین جداً پرهیز کنید.
جایگزینی برای غذاها
دیابتی‌ها باید به جای مصرف مواد قندی ساده مانند قند، شکر، مربا، عسل و... از خشکبار و میوه‌های خشک استفاده کنند. روغن‌های جامد را حذف و روغن زیتون را جایگزین آن کنند. از گوشت‌های بدون چربی و مرغ بدون پوست استفاده کنند. سرخ کردن غذاها را فراموش کنند و روش‌های آب‌پز، بخارپز، تنوری کردن و کباب کردن را بیاموزند. نوشیدن نوشابه‌ها برای دیابتی‌ها ممنوع است. نوشیدن چای هم اگر تلخ باشد یا به همراه خرما یا کشمش مجاز است. به جای آبمیوه سعی کنید از خود میوه‌ها استفاده کنید، زیرا این موادغذایی فیبر دارند و احساس سیری که در فرد ایجاد می‌کنند مانع از خوردن بیش از حد می‌شود. مراجعه منظم به پزشک مهم‌ترین کاری است که باید مورد توجه قرار گیرد. دیابتی‌ها در مراجعات منظم به پزشکان باید آزمایش چربی و فشار خون هم بدهند، زیرا در بیماران دیابتی علاوه بر قند، عملکرد چربی‌ها هم در خون مختل می‌شود. بنابراین میزان چربی و فشارخون آنها باید تنظیم شود.
چه کسانی در خطرند؟
مشخصاتی هست که اگر در شما وجود داشته باشد، امکان ابتلا به دیابت در شما بیشتر است؛ 1-سن بالای ۴۵ سال. 2-وزن بالا (چاقی و اضافه وزن). 3-سابقه فامیلی ابتلا به دیابت (یکی از فامیل نزدیک مثل والدین، خواهر یا برادر دیابتی باشند). 4-مادرانی که طی حاملگی، دیابت داشته‌اند. 5-تولد بچه‌ای با وزن بیشتر از ۵/۴ کیلوگرم. 6-فشار خون بالا. 7-کلسترول بالا یا بالا بودن سایر انواع چربی‌های خون. 8-کسانی که فعالیت جسمی ندارند. درضمن در کنار همه راه‌هایی که برای کنترل دیابت مثل رژیم غذایی و در موارد پیشرفته‌تر تزریق انسولین وجود دارد، یک راه‌حل کلی توسط همه پزشکان توصیه شده است؛ ورزش. هر چه فعالیت بدنی‌تان بیشتر باشد میزان قندی که در بدن می‌سوزد بیشتر می‌شود. فعالیت‌های ورزشی روزانه بهترین راه مقابله با قند خون بالاست و می‌تواند نیاز به انسولین را کاهش دهد. برای این کار لازم است که روزانه بین 20تا 30دقیقه ورزش کنید.
دیابتی‌ها درمان هم می‌شوند؟
در پاسخ به این سؤال که آیا درمان قطعی برای دیابتی‌ها امکان‌پذیر است؟ یک پاسخ وجود دارد؛ با دانش فعلی ، نه. این بیماری هم مانند بسیاری بیماری‌ها فقط قابل کنترل است. اینکه با مصرف چند روزه یک دارو بتوان به درمان نهایی این بیماری رسید، بدون آنکه نیاز به درمان دیگری وجود داشته باشد، غیرممکن است. دیابتی‌ها نیاز به کنترل همیشگی قند خون با دارو یا انسولین و کنترل میزان فشار خون، چربی خون، اختلالات تیروئید همراه، کنترل چشم‌ها و کلیه‌ها دارند و این کار موجب می‌شود که طول عمر عادی داشته باشند و گرفتار عوارض قند خون نشوند.
فقط پیشگیری و کنترل
اینجا می‌توانید چند نکته کاربردی درباره دیابت و راه‌های پیشگیری و کنترل آن بخوانید. یادتان هست که این بیماری قابل درمان نخواهد بود.
برخی از عوامل ابتلا به دیابت قابل کنترل است که ازجمله مهم‌ترین آنها می‌توان به چاقی به‌ویژه چاقی شکم، داشتن زندگی بدون تحرک و ماشینی، سیگار کشیدن، مصرف زیاد گوشت قرمز، گوشت‌های فرآوری شده، لبنیات پرچرب و شیرینی‌جات، بالا بودن کلسترول و چربی خون اشاره کرد.
یک رژیم غذایی مناسب با کاهش مقدار کربوهیدرات، چربی‌ها و کالری مصرفی و انجام ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی باعث می‌شود که بدن از هورمون انسولین استفاده کند و میزان قند خون را پایین بیاورد.
مراجعه منظم، غربالگری صحیح و تشخیص زودهنگام دیابت، بهترین راه برای جلوگیری و کنترل این بیماری است.
دیابتی‌ها جریان خون مناسبی در پاهایشان ندارند، بنابراین زخم‌هایشان دیر ترمیم می‌شود. آنها اگر یک زخم کوچک در پایشان ایجاد شد، باید سریع به پزشک متخصص داخلی یا فوق‌تخصص غدد مراجعه کنند.
بیماران دیابتی حتما باید پس از تزریق انسولین، غذا بخورند و آن را مثلا به یک ساعت بعد موکول نکنند، چون باعث افت قندخون می‌شود و خطرناک خواهد بود.
در برخی موارد باید قند خون کاملا کنترل شود، مانند خانم‌های باردار که کنترل چند نوبت قند خون و تزریق چند نوبت انسولین لازم دارند.
ارسال نظر