چرا کری سفر منطقه‌ای خود را از مصر آغاز کرد

به گزارش پارس به نقل از تسنیم ، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در اولین مرحله از سفر خود به خاورمیانه که در فضای ناشی از توافق هسته ای میان ایران و گروه 5+1 صورت  می گیرد ، در قاهره با سامح شکری همتای مصری خود دیدار کرد و از عزم جدی واشنگتن برای کمک به قاهره در مبارزه با تروریسم خبر داد. وی در اظهاراتی در این زمینه گفت :" جان کری در نشست گفت‌وگوهای راهبردی در قاهره با سامح شکری وزیر امور خارجه مصر دیدار کرد و در این نشست با حضور مقامات بلندپایه آمریکا و مصر گفت:«به علت تعهد ما به امنیت مصر و مبارزه مشترک با افراط گرایی خشونت طلب و تروریستها، فقط در یک  سال گذشته ما ، برای مساعدتهای امنیتی و اقتصادی به مصر، مقوله های جدیدی را پیشنهاد کرده ایم. من این پیشنهاد را در اختیار جناب وزیر امورخارجه مصر نیز قرار می دهم. به همین علت است که ما در یک سال گذشته، هواپیماهای اف16، بالگردهای آپاچی، موشک اندازهای سریع، خودروهای زرهی و دیگر سامانه های تسلیحاتی را در اختصار مصر قرار داده‌ایم. ما همچنان به آموزش دادن به نیروهای مصری ادامه خواهیم داد.»

حال نکته قابل تامل در این زمینه این است که در سفرهای صورت گرفته قبلی در فضای جدید، مصر هیچ جایگاهی نداشت و  مقصد سفرها یا همانند سفر اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا به  فلسطین اشغالی ، اردن ، عربستان و عراق بوده و یا همانند فدریکا موگرینی به سمت عربستان و ایران بوده و یا اینکه مانند وزیر اقتصاد آلمان و وزیر خارجه فرانسه خاص تهران بوده است . حال سوال این است که چه عواملی موجب شده که شرکت در نشست راهبردی آمریکا و مصر در سفر جدید جان کری در اولویت قرار گیرد و حتی پیش از نشست مشترک وزرای امور خارجه آمریکا و اعضای شورای همکاری خلیج فارس در قطر برگزار شود ؟

عوامل موثر بر تقدم  مصر بر قطر در تور خاورمیانه‌ای جان کری

در این زمینه می توان به چند عامل اشاره کرد:

نخست اینکه هدف از  سفر جان کری به قطر شرکت در نشست مشترک درباره روابط و همکاری میان آمریکا و اعضای شورای همکاری خلیج فارس در وضعیت جدید است و در این زمینه آمریکا هر چه به اصطلاح در چنته داشته پیش از این و در جریان سفرهای قبلی جان کری و دیگر مقامات آمریکا بکار گرفته بود و در واقع  واشنگتن  اکنون چیزی بیش از آنچه که در جریان دیدارها و نشست های قبلی با اعضای این شورا در میان گذاشته در اختیار ندارد .

آمریکا از مدتها پیش از اینکه توافق هسته ای میان ایران و گروه 5+1 از حاصل شود در پی این بوده است که اولا از دغدغه های کاذب و ساختگی برخی از اعضای این شورا بخصوص عربستان استفاده کند و سامانه دفاع موشکی مورد نظر خود را با هزینه این کشورها  در منطقه حساس خلیج فارس مستقر کند و در حال حاضر  نیز گام به گام این طرح اجرا می شود .

دوم اینکه باز  از همین دغدغه ای که برخی از اعضای این شورا از جمله عربستان احساس می کند در جهت هدایت آن به سمت عادی سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی و برقراری ائتلاف میان آنها استفاده کند اما سنگ اندازی رژیم صهیونیستی در مسیر تحرکات و رایزنی های سیاسی برای از سرگیری مذاکرات صلح مانع از این شده است که آمریکا بتواند در این زمینه موفقیتی کسب کند اما در هر حال به تلاش های خود در این زمینه ادامه می دهد .

بعد از سقوط دولت مرسی در مصر که از حمایت کشورهای چون قطر و ترکیه برخوردار بود،تنش هایی در روابط این دو کشور و مصر ایجاد شده است و در چنین وضعیتی آمریکا ناچار است توازن را در برخورد با  این  کشور رعایت کند. بر همین اساس بعد از ایجاد گشایش جدید در روابط میان آمریکا و ترکیه (که با ورود دیرهنگام ترکیه به ائتلاف ضد داعش و اجازه استفاده از پایگاه اینجرلیک همراه  شده )جان کری سفر به مصر را به قطر در اولویت قرار داد تا از  این طریق زمینه را برای ورود مصر در ائتلاف ضد داعش نیز فراهم کند .

با توجه به اینکه مصر و بخصوص صحرای سینای این کشور یکی از کانون های است که داعش برای ادامه بقای خود در صورت شکست دولت خودخوانده خود در عراق و سوریه در نظر گرفته است ، از این رو مقابله با داعش بدون همکاری و مشارکت  جدی مصر در این زمینه امکان پذیر نیست اما مشکل اصلی در این زمینه این است که دولت السیسی حاضر نیست مبارزه با داعش را بدون مبارزه با اخوان المسلمین دنبال کند و می کوشد در پوشش مبارزه با داعش  به تسویه حساب با اخوان المسلمین بپردازد که اتخاذ این رویکرد هم ضریب موفقیت مبارزه با داعش را کاهش می دهد و هم اینکه مانع از برطرف شدن تنش های جاری میان دولت السیسی و کشورهای چون  ترکیه و قطر می شود که از حامیان منطقه ای جنبش اخوان المسلمین محسوب می شوند .  

تحول دیگری که در این زمینه صورت گرفته این است که هرچند عربستان قبل از مرگ ملک عبد الله پادشاه فقید عربستان در کنار مصر و دولت السیسی و در جبهه مخالف اخوان المسلمین قرار داشت اما بعد از آنکه عربستان برای تشکیل ائتلاف در جنگ یمن و پیشبرد اهداف نظامی خود در این کشور به کمک حزب اصلاح شاخه یمنی اخوان المسلمین و همچنین حامیان منطقه ای آن یعنی قطر و ترکیه نیاز پیدا کرد لذا همچون گذشته نتوانست  با رویکرد دولت السیسی علیه اخوان المسلمین همراه و همگام شود و در چنین شرایطی سفر جان کری به مصر و  متعاقب آن به قطر که هر دو از رقبای منطقه ای مصر محسوب می شوند می تواند حاوی پیامی به مقامات سعودی نیز باشد .

و در نهایت در تحلیل چرایی سفر جان کری به مصر و شرکت در همکاری های راهبردی دو کشور می توان به این مسئله اشاره کرد که مصر در زمانی که به مدت چند ماه تنش هایی در روابط  قاهره و واشنگتن روی داد گام های به سمت بهبود و گسترش روابط و همکاری های نظامی خود با کشورهای چون روسیه و فرانسه برداشت و در این راستا قراردادهای کلانی نیز میان مصر و این دو کشور در زمینه خریدهای تسلیحاتی امضاء شد که  اجرای این قراردادها می تواند نقش و جایگاه این کشورها را در معادلات نظامی و دفاعی مصر تقویت کند . بر این اساس می توان گفت آمریکا با از سرگیری کمک های نظامی  به مصر و شرکت در نشست همکاری های راهبردی با این کشور، نمی خواهد مصر را به رقبای اروپایی و بین المللی خود واگذار کند.