طرح طبقه‌بندی مشاغل چیست؟/ این طرح چه تأثیری بر حقوق و مزایا دارد؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- پرسیده‌اند:«طرح طبقه‌بندی مشاغل چیست؟ این طرح چه تأثیری بر حقوق و مزایا دارد؟ آیا تمام کارگاه‌ها موظفند طرح طبقه‌بندی مشاغل را اجرا کنند؟ آیا کارگران قرارداد موقت هم مشمول این طرح می‌شوند؟» 

پاسخ: بر اساس ماده 48 قانون‌کار، «به منظور جلوگیری از بهره‌کشی از کار دیگری، وزارت کار و امور اجتماعی موظف است نظام ارزیابی و طبقه‌بندی مشاغل را، با استفاده از استاندارد مشاغل و عرف مشاغل کارگری در کشور، تهیه نماید و به مرحله اجرا درآورد.» طرح طبقه‌بندی مشاغل در قوانین و مقررات پیشین نیز مورد توجه قرار گرفته‌بود. 

به عنوان نمونه، قانون «اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل در کارگاه‌ها»، اسفندماه سال 1352 به تصویب رسید. طبق مقررات اجرایی این طرح، کارشناسان مورد تأیید وزارت کار، با مراجعه به کارگاه‌ها و بررسی مشاغل و وضعیت هر یک از شاغلان و نیز، با در نظر گرفتن چهار زمینه «مهارت‌ها»، «مسئولیت‌ها»، «کوشش‌ها» و «شرایط کار»، جایگاه آن‌ها را در گروه‌های بیست‌گانه طبقه‌بندی مشاغل تعیین می‌کنند. بر اساس مقررات، پس از تعیین «گروهِ» کارگرِ شاغل در یک کارگاه، ضریبی به وی اختصاص پیدا می‌کند که با اعمال آن در حداقل دستمزد تعیین شده، توسط شورای عالی کار، میزان حداقل دستمزد فرد در یک گروه مشخص می‌شود. این ضریب، یک یا بیشتر از یک است و جز گروه اول، که حداقل دستمزد را می‌گیرند، در سایر گروه‌ها تأثیر مثبت دارد.

با افزایش حداقل دستمزد، سایر ضمائم مرتبط با آن در فیش حقوقی کارگر، مانند اضافه‌کار و حق‌شیفت، نیز تغییر مثبت خواهد داشت. اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل در تمام کارگاه‌ها الزامی است. 

با این حال، گاه ممکن است کارگاه‌هایی که کمتر از 10 نفر کارگر دارند، بر اساس ماده 191 قانون کار، برای مدت معینی، از اجرای مقررات مربوط به طرح طبقه‌بندی مشاغل، مستثنا شوند.