قاچاق تجهیزات پزشکی/ تبلیغ کالاهایی که کشورهای تولیدکننده هم مصرف نمی کنند

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- مریم خدیوی- ردپای نفوذ تجهیزات پزشکی قاچاق در بیمارستان ها و مراکز درمان کشور چند سالی است که مطرح است. وجود تجهیزات پزشکی قاچاق علاوه بر این که اقتصاد سلامت را تهدید می کند، سلامت بیماران را نیز به خطر می اندازد. در نتیجه این نگرانی همیشه وجود دارد که تجهیزات قاچاق وارد مراکز درمانی کشور شود. رئیس سازمان غذا و دارو مدعی است بازار قاچاق تجهیزات پزشکی کشور کنترل شده است،وی گفت: ۶۰ درصد تجهیزات پزشکی مصرفی در ایران وارداتی است و متأسفانه کالای قاچاق به بازار تجهیزات پزشکی نفوذ کرده بود که با نظارت جلوی ورود تجهیزات پزشکی قاچاق به مراکز درمانی گرفته شده است. بازار تجهیزات پزشکی در ایران بازار بزرگی نیست و فقط رقمی ۴ تا ۵ هزار میلیارد تومان را به خود اختصاص داده که معادل 1.7 میلیارد دلار است، اما وابستگی ما در این حوزه به واردات کم نیست و این می تواند زمینه ساز قاچاق باشد. یک فعال در حوزه تجهیزات پزشکی گفت: قبل از اجرایی شدن طرح تحول نظام سلامت شاهد قاچاق تجهیزات پزشکی در بیمارستان های دولتی بودیم، زیرا بخش مهمی از پروتزهایی که برای ارتوپدی و قلب مصرف می شود وارداتی و بیشتر آن ها کم حجم هستند. از این رو کالاهایی که حجم کم اما ارزش زیادی دارند بیشتر به شیوه چمدانی قاچاق می شوند. البته باید گفت کالاهایی که قاچاق می شوند لزوماً گران قیمت نیستند، گاهی ارجاع بیمار به خارج از بیمارستان تضمین کننده فروش تجهیزات قاچاق است. مدیرکل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت نیز به فارس گفت:کالاهای پزشکی کم حجم به صورت چمدانی قاچاق می شوند. مره صدق عضو کمیسیون بهداشت و درمان نیز در این باره گفت: تجهیزات پزشکی قاچاق بیشتر غیراستاندارد هستند و این ملزومات پزشکی غیراستاندارد سلامت بیماران را تحت تأثیر قرار می دهند و ممکن است آلودگی های میکروبی و شیمیایی در پی داشته باشندو هم کارایی لازم را نداشته باشند. در برخی موارد ممکن است خطرات جانی برای مصرف کننده در پی داشته باشند. وی افزود: از این رو توصیه می کنیم بیمارانی که به تجهیزات پزشکی نیاز دارند آن ها را از مجاری رسمی و شرکت هایی که دارای پروانه ثبت فعالیت از مراجع دارای صلاحیت هستند تهیه کنند و حتماً صورت حساب رسمی دریافت کنند تا اگر تخلفی صورت گرفته امکان پیگیری آن وجود داشته باشد. از طرفی باید مطلع باشند افرادی که به عنوان راهنما و دلال یا معرفی به پزشک خاص یا خرید تجهیزات از فلان شرکت را به آن ها توصیه می کنند حتماً با دیده شک به آن بنگرند . دکتر رسول دیناروند معاون وزیر بهداشت نیز به پایگاه خبری سازمان غذا و دارو گفت: ساماندهی تجهیزات پزشکی را از سال ۹۳ آغاز کردیم و ادعا می کنیم که سهم تجهیزات پزشکی قاچاق را حداقل در حوزه بستری حذف کرده ایم یا در صدد به صفر رساندن آن هستیم. بدین معنا که تجهیزات بیمارستان ها صرفاً از فهرست تأیید شده سازمان غذا و دارو باید تهیه شود.

مهندس حسین عظیم زاده مدیر اداره نظارت و ارزیابی در اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت و درمان گفت: فعلاً آماری از قاچاق تجهیزات پزشکی نداریم اما برای ساماندهی این شبکه فعالیت های قابل توجهی انجام شده است. وی گفت: برای جلوگیری از تخلفات در این حوزه نظارت بر قیمت و شبکه توزیع شهرستان ها به دانشگاه های علوم پزشکی شهرستان ها واگذار شده و آن ها مکلف هستند به صورت دوره ای نظارت و بازرسی را انجام دهند و گزارش ها را باید به شکل مستمر برای اداره کل ارسال کنند تا بتوانیم از این طریق پایش های لازم را انجام دهیم. اتحادیه ها و اصناف هم می توانند بر این مسئله نظارت داشته باشند،اگر تخلفی اعلام شود موضوع رسیدگی خواهد شد. مهندس عظیم زاده به موضوع مسئولان فنی در این حوزه اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از اقدامات انجام شده تعریف مسئولان فنی است .واحدهای توزیع کننده ملزم هستند که مسئول فنی را معرفی کنند و علاوه بر این بیمارستان ها هم باید مسئول فنی داشته باشند. این طرح از سال گذشته آغاز شده و هم اکنون حدود ۳۰۰ مسئول فنی آموزش دیده اند اما ناگفته نماند هر اقدامی هم که انجام شود جلوگیری صد درصد از ورود کالاهای قاچاق امکان پذیر نیست و باید نظارت را تقویت کنیم. هم اکنون حدود ۳۰ درصد نیاز کشور به تجهیزات و ملزومات پزشکی توسط تولید کنندگان داخلی تأمین می شود و بقیه از طریق واردات به کشور قابل تأمین است. سالانه حدود یک میلیارد دلار گردش مالی در حوزه واردات و تولید تجهیزات و ملزومات پزشکی وجود دارد و بیش از ۱۰ هزار قلم تجهیزات پزشکی است و تنوع زیادی در این حوزه وجود دارد. درخور ذکر است بر اساس قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز هر کالایی که پس از ورود فاقد مجوزهای لازم از وزارت بهداشت باشد به عنوان کالای قاچاق شناخته خواهد شد. پس اگر کالایی از طریق گمرکات وارد کشور شود ولی فاقد مجوز از وزارت بهداشت باشد به منزله کالای قاچاق است و در قانون جریمه های سنگینی برای عاملان قاچاق از جمله تعلیق شرکت (در خصوص اشخاص حقوقی)، جریمه های نقدی و حبس در نظر گرفته شده است. مدیرکل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات سازمان غذا و دارو نیز از شناسنامه دار شدن ۵ هزار واحد صنفی عرضه و توزیع تجهیزات پزشکی خبر داد و گفت: بازار حوزه تجهیزات پزشکی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار است که حدود ۸۰۰ میلیون دلار آن مربوط به واردات و ۴۰۰ میلیون دلار دیگر مربوط به تجهیزات تولید داخل است. مهندس صفوی به پایگاه خبری سازمان غذا و دارو گفت: بیش از ۵ هزار واحد صنفی و در واقع افرادی که برای عرضه محصولات پزشکی و توزیع آن ها اقدام می کنند در آینده نزدیک شناسنامه دار خواهند شد تا آمار دقیقی از آن ها داشته باشیم و از این طریق تخلفات کنترل شود.

60 درصد تجهیزات پزشکی مصرفی در ایران وارداتی است

به گفته رئیس سازمان غذا ودارو 60 درصد تجهیزات پزشکی مصرفی در ایران وارداتی است. بازار تجهیزات پزشکی در ایران بازار بزرگی نیست و فقط رقمی ۴ تا ۵ هزار میلیارد تومان را به خود اختصاص داده که معادل 1.7 میلیارد دلار است، اما وابستگی ما در این حوزه به واردات کم نیست و این می تواند زمینه ساز قاچاق باشد

شرط واردات ملزومات پزشکی

رئیس اداره کارشناسی تجهیزات پزشکی اداره کل تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو درباره شرط واردات تجهیزات و ملزومات پزشکی به مهرگفت: وسیله پزشکی که قرار است وارد کشور شود، ابتدا باید در کشور سازنده به فروش برسد و استفاده شود و گواهی آن به رویت اداره کل تجهیزات پزشکی ایران برسد و سپس ورود آن تأیید شود.

تشکیل کمیسیون قیمت گذاری تجهیزات پزشکی در وزارت بهداشت

یک مقام مسئول در سازمان غذا و دارو از واگذاری قیمت گذاری کالاها و تجهیزات پزشکی به وزارت بهداشت خبر داد. مهندس عظیم زاده گفت: تا قبل ازخردادماه سال 93 قیمت گذاری تجهیزات پزشکی بر عهده سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بود اما از آن تاریخ به بعد هیئت دولت این کار را به وزارت بهداشت واگذار کرد. همچنین کمیسیون قیمت گذاری در سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی شکل گرفته است و امسال این کمیسیون توسط سازمان غذا ودارو مرتب تشکیل می شود که قیمت های اعلام شده آن مصوب و لازم الاجرا برای همه شرکت ها و مراکز درمانی است.

سیستم های غیرشفاف عاملی بر وقوع قاچاق

به گفته یک عضو کمیسیون بهداشت شبکه توزیع رسمی برای عرضه تجهیزات پزشکی به شکل قانونی وجود دارد، اما متأسفانه به موازات این شبکه قانونی و رسمی، سیستم های غیرشفاف هم فعال هستند. متأسفانه برخی تجهیزات که امکان تولید آن در کشور وجود ندارد، از طریق این شبکه های غیرشفاف وارد کشور می شود.

نظارت بر حوزه مصرف راهی برای مبارزه با قاچاق کالاهای پزشکی

حسین عظیم زاده(مدیر اداره نظارت وارزیابی دراداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت)- برای جلوگیری از قاچاق تجهیزات و ملزومات پزشکی اقدامات بسیاری توسط وزارت بهداشت انجام شده و عوامل بازدارنده بسیاری هم مدنظر قرار گرفته است اما واقعیت این است که هر اقداماتی هم که انجام شود ورود کالای قاچاق در همه زمینه ها به کشور وجود دارد اما همان طور که مقام معظم رهبری در سخنان اخیرشان فرمودند یکی از راه های جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق به کشور، نظارت بر حوزه مصرف است، اگر نظارت صحیح در این حوزه وجود داشته باشد دیگر انگیزه برای قاچاق هم وجود ندارد. طی 5 سال گذشته اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی اقدامات بسیاری را در این زمینه انجام داده است. از جمله این اقدامات تدوین ضوابط و دستورالعمل های مرتبط در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی ، شامل ضوابط توزیع و عرضه،آیین نامه تجهیزات پزشکی و راه اندازی شبکه توزیع قانونی بوده است. هم اکنون شبکه توزیع قانونی توسط وزارت بهداشت شکل گرفته است و بر عملکرد شرکت های تجهیزات پزشکی نظارت وجود دارد و 4 هزار شرکت در حوزه واردات، توزیع وعرضه تحت نظارت هستند و در اداره کل ثبت شده اند و کارشناسان اداره کل اطلاعات آن ها را به روز می کنند.

بنابراین مصرف کنندگان به خصوص مصرف کنندگان عمده که بیمارستان ها و مراکز درمانی هستند باید از فعال بودن این شبکه آگاه باشند. بیمارستان ها و مردم نیز می توانند به شبکه توزیع مراجعه کنند و از سلامت کالای مورد نیاز خود اطمینان حاصل کنند تا آن کالا قاچاق و غیراستاندارد نباشد. همچنین به زودی از طریق سامانه موبایلی این مسئله برای مصرف کننده امکان پذیر خواهد شد. درخصوص قیمت گذاری نیز از اردیبهشت ماه سال گذشته(1393) با آغاز طرح تحول نظام سلامت بخشی از بودجه طرح تحول به کالاهای پزشکی و ملزومات پزشکی اختصاص یافت و بر اساس آن بیمار نباید این ملزومات را خارج از بیمارستان تهیه کند زیرا تمامی ملزومات پزشکی در مراکز درمانی دولتی باید از طریق بیمارستان ها و دانشگاه های علوم پزشکی تامین شود. از این رو طرح قیمت گذاری در دستور کار قرار گرفت و تا پایان سال گذشته قیمت گذاری 6 هزار ردیف کالا برای مراکز درمانی و دولتی انجام شد. از طرفی از طریق سامانه استعلام کالاهای مجاز که مرتبط با شبکه توزیع است می توان بررسی کرد که کالای مورد نیاز از مجاری رسمی و قانونی وارد کشور شده است یا در ردیف کالاهای قاچاق قرار دارد.

تبلیغ کالاهایی که کشورهای تولیدکننده هم مصرف نمی کنند

هروی زاده- بیشتر تجهیزات پزشکی لازم برای درمان در داخل کشور تولید می شود و کیفیت آن ها قابل قبول است، اما در موارد خاص نظیر پروتزهای ارتوپدی یا برخی پروتزهای جراحی قلب از طریق شبکه های رسمی وارد کشور می شود.اما متأسفانه در این بین افراد سودجو با تبلیغات نادرست برخی برندها که حتی در کشور تولید کننده هم دیگر اجازه مصرف آن داده نمی شود وقاچاق آن چندین برابر قیمت به فروش می رسانند. «مره صدق» عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان این مطلب گفت: بعد از اجرای طرح تحول سلامت بازار قاچاق و ورود تجهیزات غیراستاندارد به بیمارستان ها و مراکز درمانی به خصوص دولتی کاملا کاهش یافت زیرا مراکز درمانی دولتی موظف شدند تجهیزات و ملزومات پزشکی را تهیه کنند. این روند تا حدودی جلوی قاچاق چنین محصولاتی را گرفت، اما متأسفانه هنوز تعدادی از پزشکان به نوعی برای دریافت زیرمیزی از این روند سوءاستفاده می کنند و تجهیزات خاص را به شیوه هایی از طریق دلالان توسط شرکت هایی که به ثبت نرسیده اند خریداری می کنند که ما از سازمان غذا و دارو خواستیم با چنین افرادی برخورد قاطع کنند. وی افزود: مجلس در این زمینه ورود کرده و بارها با مجموعه وزارت بهداشت و درمان در این زمینه جلسه داشته است که گنجاندن دستورالعملی که کلیه بیمارستان های دولتی موظف هستند تمامی ملزومات پزشکی را خود تهیه کنند از مهم ترین خواسته های اعضای کمیسیون بهداشت بوده است. ‌‌‌‌‌‌‌‌این عضو کمیسیون بهداشت یادآور شد: درخواست ما از قوه قضاییه این است که پرونده چنین متخلفانی مشمول زمان نشود و هرچه سریع تر به آن ها رسیدگی شود.مره صدق متذکر شد: امکان این که بخواهیم مرزها را به شدت کنترل کنیم که کالای قاچاق وارد نشود وجود ندارد پس لازم است برای جلوگیری از ورود تجهیزات و ملزومات پزشکی قاچاق اطلاع رسانی را افزایش دهیم . اگر با اطلاع رسانی آن ها را از خطرات این کالاهای قاچاق مطلع کنیم تا هنگام تهیه این ملزومات دقت کنند و همچنین از استاندارد بودن آن کاملا اطمینان داشته باشند به خودی خود قاچاق این ملزومات کاهش می یابد. متأسفانه هنوز در خصوص اطلاع رسانی در این زمینه با ضعف مواجه هستیم. از طرفی اگر وزارت بهداشت و قوه قضاییه و نیروی انتظامی قاطعانه با شرکت هایی که بدون مجوز فعالیت می کنند برخورد کنند، مشکل تا حدودی حل می شود زیرا این ملزومات با سلامت مردم سر و کار دارد و می تواند روند سلامت را تحت تأثیر قرار دهد.