حلقه وصل انتخابات مجلس

به گزارش پارس سایت فرارو در تحلیلی نوشت: "عملگرایی و محافظه کاری دو ویژگی رفتار سیاسی در دهه های سوم و چهارم انقلاب ها است." یک کارشناس مسایل سیاسی با بیان این مطلب گفت: اصلاح طلبان با رویکرد عملگرایانه به سمت رقابت آرام می روند تا این فرض را تقویت کنند که با راهبرد تعامل و رقابت آرام نیروهای بیشتری را از صافی شورای نگهبان بگذرانند.

جریان های سیاسی کشور در ماه های اخیر فعالیت های انتخاباتی خود را آغاز کرده اند و جلسات مختلفی برای توافق در مورد راهبردها و شیوه های عمل آنان برگزار می شود.

اصلاح طلبان که پیش از این قرار بود با تکیه بر راهبردهای شورای مشورتی و شورای هماهنگی اصلاحات در انتخابات آتی مجلس وارد شوند اکنون در یک جلسه مشورتی به عنوان «نهاد عالی اصلاح طلبان» راهبرهای مورد نظر خود را تدوین کرده اند. تاکید برضرورت ارایه فهرست واحد و همراهی همه نیروهای درون جریان اصلاحات با هم از جمله مسایلی است که نخستین جلسه این نهاد مورد توجه قرار گرفته است اما این جلسه از منظر دیگری نیز حائز اهمیت می باشد.

بر اساس آنچه که هفته نامه صدا نوشت، عبدالله نوري، سيدمحمد موسوي خوئيني ها، محمدعلي نجفي، سيدهادي خامنه اي، مصطفي معين، محمدرضا عارف، سيدحسين مرعشي، محمدرضا خاتمي، محسن امين زاده، سيدعبدالواحد موسوي لاري و اکبر ترکان حاضران آن جلسه بوده اند. نگاهی به این ترکیب روشن می کند که در شرایط کنونی باید سناریو ائتلاف اصلاح طلبان و اصوگرایان میانه رو را رد شده تلقی کرد.

حضور اکبر ترکان به نمایندگی از حزب اعتدال و توسعه نیز نشانه ای از تاکید اصلاح طلبان به بهره گیری از تاکتیک نزدیکی به نیروهای دولت است. سوال اینجا است که چرا ائتلاف سه جانبه اصلاح طلبان، اعتدالیون و اصولگرایان با محوریت افرادی همچون ناطق نوری چندان محتمل نیست؟ از سوی دیگر باید دید که دولت روحانی در صورت منتفی شدن این ائتلاف تخم مرغ های خود را در سبد کدام جرایان سیاسی کشور خواهد چید؟!

حشمت الله فلاحت پیشه، تحلیلگر مسایل سیاسی در گفت‌وگو با فرارو با اشاره به این که فضای سیاسی کشور از لحاظ نظری خاص است، گفت: اعتقاد دارم که فضای حاکم بر نخبگان سیاسی ایران دو ویژگی تازه دارد. عمل گرایی و محافظه کاری دو ویژگی است که معمولا در دهه های سوم و چهارم بعد از انقلاب ها و یا در حکومت های تاسیسی ایجاد می‌شود. در شرایط کنونی کشور ما نیز این دو ویژگی بر رفتار نخبگان سیاسی تاثیرگذار است.

وی توضیح داد: مقصود از عملگرایی این است که نخبگان سیاسی با تاکید بر مسایل مثل نتیجه گرایی و پرهیز از یکجانبه گرایی و ... برای حضور در دولت تلاش می کنند. محافظه کاری نیز به این معنی است که نسل جدید سیاسی با رویکردی محافظه کارانه تری برای افزایش قدرت عمل کرده و برای حفظ جایگاه خود احتیاط بیشتری می کنند.

نماینده پیشین مجلس افزود: شرایط نخبگان سیاسی کشور به نحوی است که قاطبه نیروهای سیاسی در هر دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا با همین رویکرد محافظه کارانه و عمل گرایانه در قبال دولت و انتخابات پیش رو اقدام می کنند.

فلاحت پیشه با تاکید بر اینکه شرایط کنونی یک موقعیت خاص برای دولت است، گفت: در این فضا دولت این موقعیت را دارد که با رویکردی فعال وارد عرصه شده و نیروهای سیاسی خود را از هر دو جریان در انتخابات آینده داشته باشد.

وی ادامه داد: از لحاظ عملی نیز، اکثریت جریان اصلاح طلب بعد از مدتی که از فضای سیاسی کشور دور بودند به این نتیجه رسیده اند که در دولت روحانی می توانند بخش هایی از قدرت را در اختیار داشته باشند و بدنه سیاسی و انتخاباتی خود را فعال کنند. بخشی از اصلاح طلبان نیز به سمت واقع گرایی سوق یافته اند و اعتقاد دارند که باید بخشی از قدرت خود را در انتخابات آینده حفظ کرده و سعی کنند که سهم بیشتری در مجلس آتی بگیرند.

این کارشناس مسایل سیاسی افزود: نکته قابل توجه دیگر این است که چالش های انتخاباتی بعد از مجلس ششم تاکنون سبب شده که اصلاح طلبان با رویکرد عملگرایانه به سمت رقابت آرام بروند و این فرض را تقویت کنند که با راهبرد تعامل و رقابت آرام نیروهای بیشتری را از صافی شورای نگهبان بگذرانند.

به گفته وی این شرایط در میان اصولگرایان نیز وجود دارند. رفتار قالب مجلس کنونی نشان می دهد که اصولگرایان اعتقاد دارند با دولت روحانی در تعامل بوده و رفتار تقابلی نداشته باشند. این تعامل هم در سطح روابط نمایندگان با استانداران است و هم روابط نمایندگان در مجلس با دولتمردان در دولت.

فلاحت پیشه با تاکید بر این که مساله دیگری فراتر از مسایل جناحی خود را به شرایط تحمیل می‌کند، گفت: شرایط کلی کشور موضوعی است که باید آن را فراتر از مسایل جناحی دید. مردم در جمهوری اسلامی ایران از چالش های سیاسی خسته شده اند و با کسانی همراهی می کنند که به جای تقابل و اتخاذ رویکرد مخرب سازندگی با استفاده از رویکردهای تعاملی درصدد بهبود شرایط اقدام کنند. این پیام جامعه است که به اعتقاد من نخبگان سیاسی در دو جریان سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا آن را دریافته اند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا نزدیک شدن هر دو جریان به دولت به معنی عدم امکان ائتلاف میان میانه روهای دو جریان و انتخاب دولت به عنوان یک عنصر واسطه است، گفت: توجه داشته باشید که دولت روحانی یک دولت واسطه نیست بلکه دولتی است که امکانات لازم را برای فعال سازی حوزه های مدیریتی و سیاسی برخوردار است. نخبگان سیاسی نیز به این نتیجه رسیده اند که این دولت می تواند هم در مدیریت شرایط و هم داشتن قدرت آنان را یاری کند.

این تحلیلگر مسایل سیاسی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه دولت اعتدالگرا در این میان چه خواهد کرد، گفت: به اعتقاد من دولت شرایط دشواری در پیش دارد که در آن دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا امکان همراهی با او را بررسی می کنند لذا یا باید موضع انفعالی داشته باشد که در این صورت در تقابل با این دو جریان قرار می گیرد و یا باید فعال باشد که در این صورت نیز چالش هایی دارد.

وی توضیح داد: اگر دولت بخواهد در این موقعیت زمانی فعالانه عمل کند باید به یکی از دو جریان نزدیک شده و نیروهای جریان مقابل را از دست بدهد. نزدیک شدن به نیروهای راست می تواند برای دولت تا حدودی با ریزش رای همراه باشد و نزدیک شدن به جریان چپ نیز این چالش را ایجاد می کند که برخی از نیروهای دولت نیز از صافی های ساختاری انتخابات عبور نکنند.

فلاحت پیشه با تاکید بر این که در شرایط کنونی جمهوری اسلامی ایران و عمل سیاسی بر پایه عملگرایی و محافظه کاری چندان بد نیست و می تواند در جهت منافع کشور باشد؛ انتخاب شاخص های مدیریتی به جای شاخص های سیاسی را بهترین گزینه برای دولت دانست و گفت: منظور این است که دولت دغدغه های مدیریتی در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، سیاست خارجی، بهداشت و ... را در اولویت قرار دهد و بر اساس آن با نخبگان سیاسی تعامل کند.

وی افزود: در این صورت برای دولت امکانی فراهم می شود که یک تیم مدیریتی همراه و مبتنی بر شایسته سالاری داشته باشد اما اگر رفتار دولت بر پایه شاخص های سیاسی شکل گیرد، جزمیت های سیاسی و جناحی سبب می شود که دولت روحانی نیز مانند دولت های گذشته در دور دوم خود ناموفق تر ظاهر شود.

به اعتقاد این کارشناس مسایل سیاسی دولت یازدهم که از ابتدا خود را یک دولت مدیریتی تعریف کرده است -اگرچه در مواردی عملکرد جناحی نیز داشت است- اکنون آزمونی پیش رو دارد که با این چالش چطور مواجه شده و خط مدیریتی خود را حفظ کند.