وظیفه دولت در قبال اجرای نظام رتبه‌بندی

به گزارش پارس، سی وششمین قسمت از برنامه «حذف و اضافه» با موضوع بررسی مسائل و مشکلات دانشگاه فرهنگیان برگزار شد. در بخش ابتدایی برنامه و در آیتم خبرنامه، به آخرین اخبار دانشگاهی کشور در هفته جاری پرداخته شد.

بخش گفتگوی «حذف و اضافه» در حالی که مسئولین دانشگاه فرهنگیان از حضور در برنامه سر باز زدند با حضور دكتر حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر پیشین آموزش و پرورش برگزار شد. وی در ابتدا بیان داشت: تربیت معلم یک موضوع پذیرفته شده در سطح جهان است؛ نه تنها ایران. کشورهای بزرگ جهان، معلم برای معلمی تربیت می کنند. قبل از انقلاب نیز در ایران تربیت معلم و دانشسرای انقلابی داشتیم. پس از انقلاب نیز شهید بهشتی و شهید باهنر آن را پیگیری کردند. به دو نوع ما معملمان را تامین می کردیم. یکی از طریق تربیت معلم و یکی بورسیه. یعنی رشته هایی را با نام دبیری در آموزش عالی داشتیم. تحصیل می کردند و وقتی درسشان تمام می شد در آموزش و پرورش مشغول به کار می شدند. این روند تا سال ۸۶ ادامه یافت و سپس وقفه ای ایجاد شد، به نوعی تربیت معلم به سمت تعطیلی رفت. نیروهای متخصص از طریق حق التدریس و قراردادی تامین می شد و پس از مدتی آنها استخدام می شدند. کلاس های ضمن خدمت برای آنها می گذاشتند تا آموزش های معلمی را ببینید.

وی افزود: سپس مجمع عالی فرهنگیان راه اندازی شد که کاردانی و کارشناسی ناپیوسته خروجی می داد. سپس با عنایات رهبر انقلاب که دغدغه تربیت معلم را بسیار داشتند. ما پیگیری کردیم و در شواری عالی انقلاب فرهنگی مصوب شد و از سال ۸۹ کار را شروع کردیم تا در اول مهر ۹۱ از طریق آزمون سراسری ۲۵ هزار دانشجو برای دانشگاه فرهنگیان گرفتیم. فرق دانشگاه فرهنگیان با تربیت معلم این بود که حال دیگر از تمام برندهای یک دانشگاه برخوردار بود. در اینجا می توانست کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری و هیئت علمی داشته  باشد. در حالی قبلا هیئت علمی نداشت.

حاجی بابایی خاطرنشان کرد: تنها دانشگاهی که در بیانات و سیاست های کلی مقام معظم رهبری آمده، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شواری عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی آن را مصوب کرده است، دانشگاه فرهنگیان است. قانون مجلس این است که تمام کسانی که می خواهند معلم شوند، باید از طریق دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی (فنی) ورود پیدا کنند. در موارد خاص که رشته ای مورد نیاز است اما در این دانشگاه ها وجود ندارد، می تواند تعدادی دانشجو را موقت بگیرید و با گذراندن یک سال دوره واحدهای معلمی در دانشگاه فرهنگیان جذب شوند.

وزیر پیشین آموزش و پرورش بیان داشت: ما در این دانشگاه امروز استادید ارزشمندی داریم. در دانشگاه فرهنگیان روش های تربیت معلمی و تدریس بسیار مهم است. در این سه سال انتظار می رفت که ما بتوانیم هیئت علمی برای این دانشگاه جذب کنیم و برای اساتیدی که هستند، احکام هیئت علمی آنها صادر شود. در مورد ساختمان این دانشگاه نیز، از ظرفیت ساختمان های تربیت معلم استفاده شد. تمام ظرفیت و امکانات تربیت معلم در اختیار این دانشگاه قرار گرفت. امروز دانشگاه فرهنگیان ۵۰ هزار دانشجو دارد درحالی که ظرفیت تربیت معلم ۱۰۰ هزار دانشجو بوده است.

حاجی بابایی افزود: نکته ای که کلیدی است این است که دانشگاه فرهنگیان در واقع قلب آموزش و پرورش است. این نگاه نظام است و حیف است که در این وضعیت قرار دارد. اگر رسیدگی به این دانشگاه انجام نگیرد، لطمه بزرگی به آموزش و پرورش خواهد خورد. در طول دهه گذشته آسیب های فراوانی به آموزش و پرورش وارد شد. کشمکش های زیادی در بحث نیروی انسانی و تخصصی شدن کار ایجاد شد. دلیل اش هم این بود که دانشگاه تربیت معلم به فعالیت های سابقش ادامه نمی داد و ما دچار مشکل های فراوان در این رابطه شدیم. من تقاضایم این است که این دانشگاه را ویژه ببیند. همانطور که مجلس نیز به کمک دولت بودجه آن را چندبرابر کرد.

وی درخصوص مبحث رتبه بندی معلمان نیز اظهار داشت: این رتبه بندی از زیرنظام های سند تحول بنیادین است. ما وقتی در سال ۹۰ سند تحول بنیادین را رونمایی کردیم، فوری سه سند را در دست پیگیری قرار دادیم. یکی همین دانشگاه فرهنگیان بود. یکی برنامه درسی ملی بود. یعنی کل قوانین حاکم بر کتاب ها و کلاس ها که مصوب و چاپ شد. و دیگری هم نظام رتبه بندی فرهنگیان. در مرداد ۹۱ جلسه سه جانبه ای در مشهد با حضور آموزش و پرورش و کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد و این ماموریت در اختیار آموزش و پرورش قرار گرفت که کار تحقیقاتی کند و نظام رتبه بندی را نگارش کند. حدود یک سال به طول انجامید و این به صورت یک کتاب استخراج شد.

این نظام دو سه محور دارد. یک، تا زمانی که معلم را درست تعریف نکنیم، همین مشکلات وجود خواهد داشت. جایگاه او در بین کارمندان کشور باید تعریف می کردیم. ما این جایگاه را براساس نقشه جامع علمی کشور تعریف کردیم. جایگاهی که بتواند تاثیرگذاری داشته باشد. او را در جایگاه هیئت علمی تعریف کردیم. یعنی ۴ رتبه را درنظر گرفتیم. مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استادمعلم.

حاجی بابایی با بیان آنکه اساسا راهی جز این رتبه بندی وجود ندارد، بیان داشت: بنده صد در صد با این طرح موافق هستم. نکته دیگر اینکه باید تعریف معناداری نیز با دانشگاه داشته باشیم. اینکه معلم با هر سابقه ای که دارد با متناظر خود در دانشگاه حداقل ۸۰ درصد حقوق او را دریافت کند. این دو کلید سند تحول بنیادین بود که می تواند مشکل را برای همیشه حل کند.

در ادامه برنامه دکتر نوید، دبیر شورای عالی آموزش و پرورش با حضور تلفنی در برنامه «حذف و اضافه» در این خصوص اظهار داشت: مبحث رتبه بندی معلمان یکی از احکام سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است که به زعم طراحان و متولیان نگارش آن می تواند یک تحول جدی در نظام تعلیم و تربیت ایجاد کند. به دلایل مختلف که یکی همین نکته ظریفی است که جناب آقای حاجی بابایی بیان داشتند. متاسفانه در تمام قوانین و مقررات به معلم به عنوان یک کارمند اداری نگاه شده است. همه احکامی که در مورد کارمند داریم، در مورد او نیز جاری بوده است. اما سند آمده معلم اصلی ترین رکن تعلیم و تربیت دیده است. عنصری که اگر او فعال باشد، تربیت اتفاق می افتد. اگر او انگیزه، صلاحیت و شایستگی داشته باشد، تربیت موفق خواهد بود.

وی ادامه داد: آنچه در سند آمده یکی همین نگاه است و دیگری آنکه اجرای سند و استقرار رتبه بندی معلمان پیش فرض و گام قبلی دارد و آن هم طراحی و استقرار نظام تعیین صلاحیت حرفه ای معلمان است. اینکه یک معلم کارآمد و اثربخش، چه معلمی است و چه شایستگی ها و توانمندی هایی باید داشته باشد. سپس ضعف او سنجیده شود. بعد هر چند سال یکبار این صلاحیت ها تازه باید کنترل شود که ارتقا یافته یا دچار رکود شده است. در آن زمان نظر ما این است که هر ۵ سال یکبار این سنجش رخ دهد. این یک بحث است و بحث بعد این است که براساس آن رتبه بندی ایجاد شود و معلمان ارتقا یابند و از مزایای آن استفاده کنند.

دبیر شورای عالی آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: آنچه نحت عنوان رتبه بندی خبره، عالی، ارشد و .. مطرح شده است از دل سند تحول درنیامده است. اصل آن از سند تحویل است اما این نوع طبقه بندی از قانون مدیریت خدمات درآمده است. درآنجا گفته شده است که معمان همچون کارمندان دولت طبقه بندی شوند و در ۵ رتبه قرار گیرند. این چیزی که دارد اتفاق می افتد و معاون اول رئیس جهور ارائه کردند مبتنی بر قانون مدیریت خدمات است.

در ادامه دکتر حاجی بابایی اظهار داشت: این نظام رتبه بندی که بنده از آن تعریف می کنم با آنچه که دولت ابلاغ کرده است، کاملا متفاوت است. او براساس قانون مدیریت خدمات کشوری مانند گذشته انجام شده است. دولت دنبال این بوده است که تقویتی انجام دهد. نگاه من این است با توجه به این اختلافی که در این دو سال به وجود آمده اول باید حقوق معلمان براساس قانون مدیریت خدمات کشوری تکمیل و کامل شود. آن تفاوت و تبعیض ها برطرف شود و سپس نظام رتبه بندی اجرا شود. این یک نکته کلیدی. نکته دوم آنکه برخیدوستان گفتند ممکن است معلمان دنبال مقاله و... بروند. در دانشگاه تعداد کمی از معلمان استادتمام می شوند. ما گفتیم ۴ رتبه. یعنی تمام معلمان از کاردانی به بالا با سوابق و ۸۰ درصد از روش های تدریس، ضمن خدمت و سنوات وارد نظام رتبه بندی می شوند. تقریبا همه کسانی که کاردانی و کارشناسی به بالا شوند همگی مربی خواهند شد. حالا شما فکر کنید وقتی همه معلمان، مربی معلم شوند و حقوق شان با همین جایگاه در دانشگاه مطابقت پیدا کند همه مشکلاتشان حل شده است. حال از این به بعد کسی بخواهد استادیار شود، مراحلی را باید طی کند. حتی لیسانس می تواند با سنوات تا دانشیاری را طی کند. ما در مراحل بسیار بالا گفتیم فرد دو مقاله در رابطه با روش های تدریس، کار آموزش و پرورش و موضوعات مربوطه برای استادتمام و... ارائه دهد.

وی در نهایت بیان داشت: حرف اول و آخر ما همین نظام رتبه بندی است. نسخه شفابخش همین است. در یک کارخانه به یک کارگر هرچه قدر هم نخبه باشد، حقوق کارمندی می گیرد. اما اگر به او بگویی مهندس، در زمره مهندسان حقوق می گیرد. ما می گوئیم تا روزی که معلم را کارمند می دانیم، وضع همین است. ما در مجلس گفتیم به معلمان ظریف ۱.۱حقوق دهیم، اما باز دیدیم نمی شود. تا وقتی که در نظام قانون خدمات کشوری تعریف شود حال با ۱۰ درصد حقوق بیشتر مشکل پابرجا خواهد بود. تنها راه این است که اگر می خواهیم آموزش پرورش، آموزش و پرورش شود و در پیشرفت این مملکت کمک کنند، باید در زمره اساتید دانشگاهی قرار گیرند.

برنامه تلویزیونی «حذف و اضافه» کاری از شبکه سه سیما است که به مؤلفه‌های دانشگاه طراز انقلاب اسلامی و بررسی مسائل و مشکلات دانشجویان و دانشگاه‌ها می‌پردازد. مخاطبان می‌توانند از طریق شماره پیامک ۱۰۰۰۰۳۹۳ یا ایمیل Daneshgah@tv۳.ir با این برنامه تماس حاصل کنند.