درباره دانشگاه رفته‌های بیکار و بزهکاران دانشگاه رفته
نرخ بیکاری کل جامعه 10.5 درصد بوده اما افراد دارای تحصیلات دانشگاهی با ٥درصد افزایش، 15.6 درصد دچار بیکاری بوده‌اند.
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- شادی خوشکار- خیلی وقت است که آمارها خبرهای خوشی برای ما ندارند. نرخ‌های مختلفی که چه در سرشماری‌ها و چه در پروژه‌های تحقیقاتی سازمان‌ها اعلام می‌شوند اغلب یک هشدارند. آمار تحصیلکرده‌ها از معدود عددهایی است که هنوز با افزایش خود - که می‌تواند نشان از افزایش سواد و آگاهی مردم داشته باشد - امیدوار‌کننده است. اما تحصیلات هم وقتی در کنار یک کلمه دیگر مثل بیکاری یا جرم قرار می‌گیرد همه چیز را عوض می‌کند. تحصیلکرده‌های بیکار و مجرمان دارای مدرک دانشگاهی. خبرهایی که اخیرا درباره آنها زیاد صحبت می‌شود. تعداد بیکاران تحصیلکرده در ایران حالا به ٧٧٥هزار نفر رسیده که قرار است 4.5 میلیون نفر دیگر هم به آنها اضافه شوند. البته این عدد بدون آنهایی است که برای فرار از بیکاری موقت به دانشگاه برمی‌گردند و ادامه تحصیل می‌دهند.
عددهای ترسناک افزایش دانشگاه‌ها و افزایش بیکاران
براساس آمارها در دولت‌های نهم و دهم واحدهای دانشگاهی دولتی تحت پوشش وزارت علوم از ٧٠ واحد به ١٧١ واحد افزایش داشتند. این افزایش به‌حدی تکان‌دهنده بود که در جلسه کمیسیون علمی و فناوری دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شود ضوابط توسعه دانشگاه‌های دولتی و سایر زیرنظام‌های آموزش عالی کشور مورد بازنگری قرار گیرند. گویا برنامه‌ای که دولت دهم در سال ٨٩ در نشست با استانداران درباره آن صحبت می‌کرد و قرار بود مشکل اشتغال را در چند‌سال آینده‌اش حل کند، افزایش دانشگاه‌ها را به‌عنوان یک شیوه برای حل این مشکل درنظر گرفته بود.
نرخ بیکاری تحصیلکرده‌ها در تیرماه امسال از سوی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی ٤٠درصد اعلام شده است درحالی‌که نرخ بیکاری جوانان ٢٦درصد است. یعنی تحصیلکردگان با مشکلات بیشتری برای پیداکردن شغل روبه‌رو هستند. وزیر کار همچنین در این‌باره در چهاردهمین دوره مسابقات ملی مهارت گفته است تنها ٥٠درصد متقاضیان کار دارای مهارت هستند و مابقی این مهارت را ندارند درحالی‌که صنایع و بنگاه‌های ما به نیروی مهارتی نیاز دارند.
آمار بیکاران تحصیلکرده در سال ٩١، ٤٣درصد کل بیکاران یعنی یک‌میلیون و ٣٠٠هزار نفر اعلام شده است. همچنین طبق گزارشی که سازمان همیاری اشتغال جهاد دانشگاهی در رسانه‌ها منتشر کرده، تعداد کل دانش‌آموختگان بیکار در این‌سال حدود ٧٦٨هزار نفر بوده که ٦٦درصد این افراد بیکاران مقطع کارشناسی هستند و ٢٧درصد آنها هم تا مقطع کاردانی تحصیلکرده‌اند. طبق نتایج آمار سرشماری سال ٩٠ که در ایسنا منتشر شده است، نرخ بیکاری کل جامعه 10.5 درصد بوده اما افراد دارای تحصیلات دانشگاهی با ٥درصد افزایش، 15.6 درصد دچار بیکاری بوده‌اند.
آمارهایی از تحصیلکردگان بیکار در هر ١٠سال سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن نشان از افزایش آنها دارد. طبقه آماری که در گزیده‌های آماری مرکز آمار و اطلاعات راهبردی از سوی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی منتشر شده است، در سال ١٣٧٥ آمار تحصیلکردگان بیکار به ٥٨هزار و ١٤٥ نفر از ٢میلیون و ٤٦٧هزار و ٧٧٧ نفر تحصیلکرده می‌رسد که البته یک‌میلیون و ٧هزار و ٥٠٠ نفـر از این تحصیلکردگان غیرفعال هستند. سال ١٣٨٥، از ٦میلیون و ٨٨٦هزار و ١٣٣ نفر جمعیت دارای تحصیلات عالی ٣میلیون و ٣١٥هزار و ٩٩٢ نفر شاغل، ٣٧٣هزار و ٥١٣ نفر یعنی 10.1 درصد بیکار و ٣میلیون و ١٩٦هزار و ٦٢٨ نفـر آنها غیرفعال از لحاظ اقتصادی نامیده شده‌اند و در سال ٩٠، از ١٠میلیون و ٥٠٠هزار و ٢٧٤ نفر جمعیت دارای تحصیلات عالی ٤میلیون و ٢٦٨هزار و ٢٨٧ نفر شاغل، ٧٦٨هزار و ٥١ نفر یعنی 15.3 درصد بیکار و ٥میلیون و ٤٦٣هزار و ٩٠٩ نفـر آنها غیرفعال از لحاظ اقتصادی بوده‌اند.
جست‌وجوی مهارت، جایی غیر از دانشگاه
از دلایل جذب نشدن تحصیلکردگان به بازار کار، اشباع بودن بازار کار برخی رشته‌ها و مهارت نداشتن فارغ‌التحصیلان دانشگاهی عنوان شده است. به گفته مسئولان وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی اگرچه دانشجویان ایرانی از نظر نگرشی و دانشی شرایط مناسبی دارند اما در مهارت و آموزش‌های تخصصی با کمبودهای شدید روبه‌رو هستند. برنامه چیست؟ برنامه ارتقای شایستگی نیروی کار با رویکرد دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است. چیزی که تا به حال به جای این‌که در دانشگاه و برنامه‌های درسی آن پیگیری شود، به دوش خود دانشجویان بوده که جایی خارج از دانشگاه دنبال آن بگردند. آنها کم‌کم دارند به این باور می‌رسند که تحصیلات راه خوبی برای دستیابی به شرایط بهتر زندگی نیست و گاهی به کارهای کاذب روی می‌آورند.
«لیلا» لیسانس ادبیات فارسی از دانشگاه آزاد دارد و از سال ٨٧ در مترو فروشندگی می‌کند. او می‌گوید: «وقتی دیدم با مدرکم کاری پیدا نمی‌کنم وارد این کار شدم. چاره‌ای نبود. آن همه هزینه دانشگاه نتیجه‌ای برایم در بر نداشت.» او حالا از درآمدش راضی است و فکر می‌کند برای مسافران مترو هم خوب است که اجناس را با قیمت کمتری از او بخرند.
خیلی‌هایشان از این‌که چند‌سال را در دانشگاه سپری کرده‌اند، پشیمان‌اند. نگاهی که در بین پسران بیشتر است. «امیر» که کارشناسی نرم‌افزار کامپیوتر را گرفته است، می‌گوید: «خیلی از دوستانم وقتی دیپلم گرفتند سراغ شغل آزاد رفتند. حتی یکی از آنها تاکسی خریده و کار می‌کند. حالا هم سرمایه بیشتری از من دارند و هم بیکار نیستند.» او که ٢٣سال دارد و می‌خواهد در آزمون کارشناسی‌ارشد شرکت کند هدفش را این‌طور اعلام می‌کند: «شاید فرجی شد! البته ما که از درس خواندن چیزی نصیبمان نشد اما از سربازی رفتن بهتر است.»
دانشگاه دیگر راه فرار است. فرار از بیکاری، فرار از سربازی و فرار از همه توقعاتی که از جوانان در جامعه می‌رود و آنها به دلیل شرایط اجتماعی و اقتصادی کشور پاسخی برای این توقعات ندارند.
«مهدی» ٢٦ساله است و ٢ سال است که از سربازی برگشته. با مدرک لیسانس مهندسی عمران در مغازه یکی از دوستانش کار می‌کند. او می‌گوید: «این دوستم وقتی من دانشگاه رفتم ، مشغول کار شد و الان صاحب کار من شده.» با این وجود او هم درحال سپری‌کردن دوره نظام مهندسی است تا شاید در آینده بتواند در رشته خودش که به آن علاقه دارد، کار کند.
«سمیه» از دانشگاه آزاد لیسانس شیمی گرفته است. بعد از چندین سال دنبال کار گشتن و رفتن سر کارهایی که به قول خودش نه از نظر مادی و نه مهارتی چیزی به او اضافه کردند، رفته هنری یاد گرفته که بتواند با آن درآمدی کسب کند. سمیه این روزها چرم‌دوزی می‌کند و می‌گوید: «توی کلاسی که می‌رفتم دخترها و زن‌های زیادی بودند. خیلی‌ها هم درس خوانده بودند اما کاری پیدا نکردند.» سمیه از دانشگاه رفتن پشیمان نیست اما می‌گوید که دانشگاه چیزی به آدم یاد نمی‌دهد که بتوانی با آن زندگی‌ات را بچرخانی. «صادق» هم مثل سمیه فکر می‌کند برای همین با وجود تحصیلات دانشگاهی در رشته مکانیک، این روزها به دنبال یک مهارت دیگر است. او کنار یکی از دوستانش برق‌کشی ساختمان یاد می‌گیرد و فکر می‌کند این طوری حداقل می‌تواند کم‌کم برای خودش کاری راه بیندازد: «در خانه ما همه دانشگاه رفته و درس خوانده‌اند، در زمان خودشان هم کارهای خوبی پیدا کردند. اما حالا وضع فرق کرده و من نمی‌توانم با مدرک خودم کار مناسب پیدا کنم. بیکار هم که نمی‌شود ماند. پس باید بروم کارهای دیگری یاد بگیرم که بتوانم گلیم خودم را از آب بیرون بکشم.»
آنها به دنبال کسب مهارت‌اند. سعی می‌کنند چند کار را همزمان یاد بگیرند که بالاخره یکی از آنها به دردشان بخورد. با مدارک و رشته‌هایی که در آنها تحصیل می‌کنند کار پیدا کردن به قدری سخت است که بعضی‌ها کلا بی‌خیال آن می‌شوند و سراغ شغل‌های دیگری می‌روند.
بیکاری و باقی مخلفات آن
حالا بد نیست از گوشه چشم به خبری که رئیس سازمان زندان‌ها به تازگی اعلام کرده بیندازیم که می‌گوید، در ٥سال گذشته آمار مجرمان دارای مدرک دانشگاهی رو به افزایش است. البته هنوز ٨٠درصد زندانیان را افراد زیر دیپلم تشکیل می‌دهند اما هشداری که اصغر جهانگیر داده، جدی است. برای مثال در پاییز ٨٨ در گزیده آماری منتشر شده از شاخص‌های اجتماعی و فرهنگی کشور، ٤/٣درصد زندانیان تحصیلات بالاتر از دیپلم داشته‌اند و این رقم در سال ٨٩ به ٥٩/٣ رسیده است. همچنین در سال ٩٢ اعلام شده است که ٣٧درصد مبتلایان به اعتیاد افراد تحصیلکرده بوده‌اند. باز هم آمارها به هشدار رسیده‌اند. بیکاری تحصیلکرده‌ها بالا می‌رود و تحصیلکرده‌های بزهکار، زندانی یا مبتلا به موادمخدر هم همراه آن خود را بالا می‌کشند. آنها به دانشگاه فرار می‌کنند، فرصت فرارشان به پایان می‌رسد و بعد وارد یک برهوت می‌شوند. بازار کار. جایی که جست‌وجو در آن هر سال کمتر و کمتر برایشان نتیجه دارد.
آمارهای جهانی بیکاری
سایت tradingeconomics طی آماری که تحت‌عنوان نرخ بیکاری در کشورهای مختلف جهان و در ماه‌های پایانی سال ٢٠١٤ منتشر کرده است، به نرخ بیکاری در کشورهای مختلف و همچنین درصد افزایش یا کاهش آنها در مدت یک‌سال اشاره داشته است. براساس این آمار نرخ بیکاری در هیچ‌یک از کشورهای جهان به جز آمریکا، روند کاهشی نداشته و همواره در تمام کشورها، درصد نرخ بیکاری مثبت بوده است. بر این اساس و با توجه به این آمار، کمترین و بیشترین نرخ بیکاری درمیان کشورهای قاره آسیا، اروپا، آمریکا و آفریقا در پی می‌آید:
آسیا
در میان کشورهای آسیایی، کشور یمن با ٢٩درصد بالاترین نرخ‌بیکاری را به خود اختصاص داده است و پس از آن هم کشورهای فلسطین (٣/٢٦)، ارمنستان (١٧)، عراق و عمان (١٥) قرار دارند. در قاره آسیا اما کشورهایی نیز هستند که نرخ‌بیکاری در آنها زیر یک‌درصد است. کامبوج و قطر با ٣/٠ و تایلند با نرخ ٥/٠درصد از آن جمله‌اند. نرخ بیکاری درمیان سایر کشورهای آسیایی نیز نرخ متغیری است و ایران در این میان با نرخ‌بیکاری ٥/٩درصد، رتبه‌ای میانی دارد.
اروپا
درمیان کشورهای اروپایی اما تنها یک کشور وجود دارد که نرخ بیکاری در آن کمتر از یک‌درصد است و آن هم کشور بلاروس است که در مقابل غول‌های دنیا نرخ بیکاری ٥/٠درصدی خود را به‌رخ می‌کشد. پس از بلاروس کشورهای ایسلند (٤/٣)، نروژ (٨/٣) و دانمارک (٩/٣) قرار دارند. اما بیشترین نرخ بیکاری در قاره اروپا، در کشورهای کوزووو (٣٠)، مقدونیه (٩/٢٧)، یونان(٨/٢٥) و اسپانیا (٦/٢٣) وجود دارد.
آمریکا
براساس آمار این سایت، نرخ بیکاری در ایالات متحده آمریکا از ٨/٥درصد در نوامبر؛ به ٦/٥ در دسامبر ٢٠١٤ کاهش یافته و این درحالی است که متوسط نرخ بیکاری در این کشور از سال ١٩٨٤ تا ٢٠١٤ همواره ٨٣/٥درصد بوده است. بیشترین نرخ بیکاری این کشور در نوامبر ١٩٨٢ و معادل ٨/١٠درصد و کمترین میزان بیکاری نیز در می ١٩٥٣ و معادل ٥/٢درصد بوده است.
آفریقا
بالا بودن نرخ بیکاری در برخی از کشورهای آفریقایی، بدون‌شک رکورد این نرخ در جهان را زده است. در این قاره کشور جیبوتی با نرخ بیکاری ٥٤ درصد، کنیا با ٤٠درصد و بروندی با ٣٥درصد ازجمله بیشترین نرخ‌بیکاری نه‌تنها در قاره آفریقا، بلکه در سطح جهان را از آن خود کرده است. در این قاره کشوری با نرخ‌بیکاری کمتر از یک‌درصد وجود ندارد و کمترین نرخ مربوط به کشور بنین و با یک‌درصد است. نیجر (٢٥/٢)، مالاوی(٣)، رواندا و کامرون ازجمله دیگر کشورها با کمترین میزان نرخ‌بیکاری در این لیست را تشکیل می‌دهند.
ارسال نظر