همین اول بگویم که به نظر بنده نظام سوریه یک نظام تمامیت خواه... بود و ... البته این معنایش این نیست که هر نظام اینگونه را باید سرنگون کرد و نمی شود اصلاحات انجام داد. ریشه‌های قیام مردم معترض سوریه در ابتدا هم به این موارد  باز می‌‌گشت. اسد هم اشتباه بزرگی‌ کرد که در همان ابتدا وارد مذاکره و اصلاحات نشد و سیاست مشت آهنین در پیش گرفت. رویه او بعد از مدتی‌ تغییر کرد و دست به اصلاحات زد. به ۳۰۰ هزار کرد شهروندی سوریه اعطا شد. قانون اساسی‌ سوریه بازنویسی شد و حدود ۶۰% کلّ واجدین شرایط رای مثبت دادند. نشانه‌های قانع شدن مردم سوریه هم مشاهده می‌‌شد. کم کم، تجمعات شهری از بین رفت. 

بدون دخالت خارجی‌ قضیه سوریه در سال ۲۰۱۲ بعد از یک سال قابل اتمام بود. اما چرا دخالت خارجی‌ در سوریه علیه نظام انجام شد و در مصر به نفع نظام انجام شد؟

چون در سوریه یک تفاوت مهم هم وجود داشت! اسد مهره آمریکا نبود و سیاست ضّد اسرائیلی داشت و لذا با ایران اتحاد استراتژیک داشت که به مذاق غرب و شیوخ منطقه خوش نمی آمد. لذا پس از قیام اولیه مردم سوریه، آنها در سوریه دخالت کردند و با مسلح کردن گروه‌های مخالف اسد، زمینه این جنگ خونین را فراهم کردند. امروز هیچ کس نمی تواند انکار کند که پدیده داعش در اثر سیاست‌های غرب-ترکی‌-عربی‌ ایجاد شده است و این اول غرب و اعراب بودند که در سوریه دخالت کردند.  حالا گفته می‌‌شود اگر ایران دخالت نکرده بود، اسد سال ۲۰۱۲--۲۰۱۳ سقوط می‌‌کرد و دیگر اینقدر خون ریزی نمی شد. اما جواب این است که چه تضمینی وجود داشت که جایگزین اسد وجود داشت؟ آیا در لیبی‌ که با دخالت خارجی‌ نظام عوض شد اوضاع بهتر شده است؟ اکنون لیبی‌ کشوری ۳ پاره است و اعضای پارلمان آن فراری هستند! انبار‌های اسلحه غارت شده است و گروه‌های مسلح متعدد بر بخش‌های مختلف حکومت می‌‌کنند و با هم درگیری دارند. هیچ چشم‌انداز روشنی هم دیده نمی شود. لیبی‌ امروز مأمن گروه‌های تروریستی شده است و خارجی‌‌ها هم انگیزه دخالت ندارند و فقط مردم لیبی‌ هزینه می‌‌پردازند.

با توجه به بافت متکثر مخالفین اسد، چنین رخدادی در صورت نبود او بعید نبود و نیست. لذا هیچ راهی‌ وجود ندارد جز این که اسد باقی‌ بماند چون جایگزینی برای او وجود ندارد. تنها راه منطقی‌ سرکوب مخالفان نظامی اسد و مذاکره با مخالفان مدنی او است. اگر این کار انجام نشود که ظاهرا از سوی غرب و اعراب رغبتی به آن نیست، جنگ در سوریه ممکن است برای یک دهه ادامه پیدا کند.