آیا واقعاً اقتصاد از رکود خارج شد؟

به گزارش پارس به نقل از وطن امروز ، در ایامی که مسؤولان درباره اقتصاد راکد ایران و راهکارهای خروج از رکود اظهارنظر می‌کردند، حسن روحانی در جریان سفر استانی به مشهد گفت: «در کنار مضجع شریف امام هشتم اعلام می‌کنم از رکود عبور کرده‌ایم.  محاسبات 3 ماه اول سال 93 به ما اعلام می‌کند دولت از رکود عبور کرده و امروز روزی است که باید برای رونق و برای اینکه رشد را در این کشور نمایان کنیم دست در دست هم دهیم». سخنان رئیس‌جمهور درباره خروج از رکود در حالی عنوان می‌شود که بسته خروج از رکود دولت که در قالب یک لایحه به مجلس فرستاده شده، هنوز توسط نمایندگان بررسی نشده است. مشخص نیست رئیس‌جمهور با کدام آمار اعلام کرده کشور از رکود خارج شده است آیا کارشناسان نیز همین نظر را دارند؟ جالب اینکه آمارهای دولت درباره کاهش 20 درصدی تورم در یک سال اخیر نیز با تردید مواجه شده‌ است و بسیاری از کارشناسان آن را ملموس نمی‌دانند، چرا که در طول یک سال اخیر روند گرانی‌ها تغییر چندانی نکرده و تورم هنوز در اقتصاد خودنمایی می‌کند و شاید خروج از رکود اقتصاد ایران نیز مانند آمارهای تورم قابل لمس نباشد.  رکود در تعریف اقتصادی به 2 دوره 3 ‌ماهه پیاپی رشد منفی در اقتصاد یک کشور اطلاق می‌شود. دوره‌ای که کاهش معنی‌دار در 4 عامل تولید، درآمد، اشتغال و تجارت ایجاد شود. این دوره معمولاً حداقل بین ۶ ماه تا یک‌سال به طول می‌انجامد. به این ترتیب به بیان دقیق‌تر می‌توان رکود اقتصادی را به معنای کاهنده بودن رشد تولید ناخالص داخلی واقعی معنا کرد. در این حالت اقتصاد حالت انقباضی به خود می‌گیرد و کوچک می‌شود. پرشدن بازار از کالاهایی که مشتری ندارد و به تبع آن کاهش تولید یا حتی توقف آن که خود به تعطیلی کارخانه‌ها و بیکاری وسیع و میلیونی کارگران منجر می‌شود، همه و همه از نشانه‌های وجود رکود در اقتصاد یک کشور است.
 رشد اقتصادی در ایران چگونه بوده است؟
 اعلام آمارهای اقتصادی کشور را 2 نهاد بانک مرکزی و مرکز آمار ایران برعهده دارند و هنوز هم هیچکدام از این دو نهاد گزارش‌های خود را در این باره منتشر نکرده‌اند. در اینجا تنها باید به سخنان دولتمردان و آمار متناقض 5/0 تا 2 درصدی رشد اقتصادی اکتفا کنیم و برای هرگونه اظهارنظری منتظر گزارشات این مراکز باشیم. دکتر تقوی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به صحبت‌های روز گذشته آقای روحانی درباره عبور از رکود به خبرگزاری دانشجو گفت: آقای روحانی باید زمانی این حرف را بزند که سال تمام شده و  نرخ رشدی کمتر از نرخ‌های رشد منفی قبل یا نرخ رشدی مثبت توسط نهادهای آماری کشور اعلام شده باشد. باید دید نرخ رشدی که دولت مدنظر دارد مربوط به چه دوره‌ای است. تقوی در ادامه اضافه کرد: احتمالا آقای روحانی آماری از جانب بانک مرکزی دریافت کرده که چنین ادعایی می‌کند. به هر حال اگر آقای سیف و همچنین مرکز آمار این گفته‌ها را تایید کنند که نرخ رشد ماهانه در بهار امسال نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده است، برای ما نیز قابل قبول خواهد بود اما در حال حاضر آیا شما احساس می‌کنید از رکود خارج شده‌ایم؟ آیا از درصد بیکاران کاسته شده است؟  وی توضیح داد: مقصود آقای روحانی این است که منحنی حتی در قسمت‌های نزولی سیر صعودی پیدا کرده است. نرخ‌های رشد منفی کم شده و در حال حرکت به سمت خروج از رکود هستیم.  این استاد دانشگاه تصریح کرد: با مقایسه دوره آقای روحانی با دوره آقای احمدی‌نژاد، مشاهده می‌کنیم دلار ارزان شده است و همین ارزان شدن دلار بهانه‌ای شد برای کاهش تورم. البته کار خاصی در حوزه اقتصاد انجام نشد بلکه همین این اتفاقات یک واکنش سیاسی و ناشی از تغییرات سیاسی کشور بود. امیدواریم واقعا اقتصاد ما از رکود خارج شده باشد و آثار این خروج از رکود را در تمام بخش‌های اقتصادی کشور و زندگی مردم مشاهده کنیم.
آمارها اعلام شود
عضو انجمن اقتصاددانان ایران درباره وعده دولت مبنی بر خروج از رکود و اعلام آمار و ارقامی که نشان‌دهنده کاهش نرخ تورم است به «وطن امروز» گفت: اگر چه دولت در تلاش است علاوه بر کاهش نرخ تورم شرایطی را به وجود آورد تا اقتصاد را نیز از رکود خارج کند اما با توجه به وجود رشد اقتصادی منفی، محدودیت‌های تولید و فضای نابسامان کسب و کار، دستیابی به این هدف نیازمند تلاش وافر است چرا که با وجود این همه مشکلات نباید انتظار خروج از رکود را به این زودی‌ها داشت. دکتر محمدباقر صدری با اشاره به اینکه تاکنون هیچ مرجع مشخص رسمی چون مرکز آمار و بانک مرکزی، آماری مبنی بر کاهش نرخ تورم و خروج از رکود اقتصادی ارائه نداده است، افزود: با شروع به کار دولت یازدهم اگرچه نرخ تورم 35 درصد بود بنا به گزارش دولت این نرخ اکنون کاهش یافته و قرار است تا پایان سال جاری به 25 درصد و حتی کمتر از آن برسد اما مردم اکنون کمتر نتیجه کاهش نرخ تورم را لمس می‌کنند چرا که هزینه‌های سفره آنها نه‌تنها کاهش نداشته بلکه در برخی اقلام چون لبنیات افزایش نیز یافته است. وی اضافه کرد: هرچند نباید تلاش دولت را در کاهش نرخ تورم نادیده گرفت اما با محاسبه نرخ تورم طبق میانگین قیمتی 350 نوع کالا، کار اصولی که به نفع مردم باشد صورت نگرفته است بنابراین دولت باید در مسیری گام بردارد که هزینه خانوارها را کاهش دهد چرا که اکنون هزینه‌های آب، برق، تلفن، گاز، مسکن، حمل و نقل، شهریه دانشگاه، مواد غذایی و درمان بالاست و چه بهتر است که دولت ابتدا کاهش نرخ 20 قلم کالای اساسی مصرفی را مدنظر قرار ‌دهد. این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اکنون دولت از کاهش نرخ تورم به مردم گزارش می‌دهد اما تناقضاتی دیده می‌شود زیرا با روی کار آمدن دولت یازدهم در برخی هزینه‌ها چون حمل و نقل در کلانشهرها افزایش قیمت ۱۵۰ درصدی و در برخی کالاها چون شیر و لبنیات افزایش ۱۵ درصدی را شاهد بودیم این در حالی است که هزینه‌های خدمات نیز نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش داشته است. وی اضافه کرد: برای بررسی دقیق نرخ تورم مرکز آمار و بانک مرکزی باید دقت کافی و لازم را به کار گیرند تا مردم نیز به آمار و ارقامی که دولت درباره کاهش نرخ تورم ارائه می‌دهد، اعتماد کنند. وی پیروی از برنامه‌هایی به شیوه اقتصاد بازار آزاد را در اقتصاد نامتعادل ایران (عرضه و تقاضا) نادرست عنوان کرد و گفت: اگرچه بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری بر عدم تبعیت از نظام سرمایه‌داری تاکید دارند اما متاسفانه اکنون نشانه‌های پیروی از اقتصاد بازار آزاد و نظام سرمایه‌داری در کشور دیده می‌شود. فعالیت‌های اقتصادی ایران باید مبتنی بر بازار اسلامی باشد، چرا که در بازار آزاد، نظام عرضه و تقاضا جاری و ساری است و در کشوری که نظام اقتصادی نامتعادلی دارد چنانچه بازار را به حال خود رها کنند جولانگاه سوداگران و ثروت‌اندوزان خواهد شد.  دکتر صدری اظهار داشت: زمانی می‌توانیم از رکود خارج شویم که بر رشد اقتصادی منفی فائق آییم، این در حالی است که صندوق بین‌المللی پول در گزارشی اعلام کرده است در سال ۲۰۱۴ اقتصاد ایران بین نیم تا یک درصد رشد کرده است بنابراین با یک یا نیم درصد رشد اقتصادی نمی‌توان از رکود خارج شد. این کارشناس اقتصادی خروج از رکود را نیازمند تلاش در جهت افزایش رشد اقتصادی کشور دانست و گفت: هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های تولیدی با هدف ایجاد ارزش افزوده و حرکت در مسیر رشد تولید ناخالص ملی، همچنین تقویت ارزش پول ملی می‌تواند به رشد اقتصاد کشور کمک کند. صدری تصریح کرد: در شرایطی که کشور در رکورد تورمی به سر می‌برد اما چشم‌انداز خاصی که منجر به اجرای برنامه‌های مشخص چون تحرک تولید و بهبود بخش‌های کشاورزی و توسعه بخش مسکن شود کمتر به چشم می‌خورد و در این بخش‌ها رشد مثبتی دیده نمی‌شود. عضو انجمن اقتصاددانان ایران به تدوین برنامه راهبردی معاون برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت اشاره کرد و گفت: این برنامه‌های راهبردی نه تنها در این وزارتخانه بلکه باید در تمام بخش‌های اقتصادی تدوین شود و با یک استراتژی خاص شکل اجرایی به خود گیرد، چرا که بدون برنامه و استراتژی نمی‌توان با شعار کاری از پیش برد. وی با بیان اینکه در دولت دهم شاهد کاهش ارزش پولی ملی و توزیع ناعادلانه ثروت بودیم (ضریب جینی) گفت: این کاهش به دلیل تاریک بودن بخش‌های مختلف اقتصادی بود چرا که 25 درصد اقتصاد ایران اکنون زیرزمینی است و سالانه 25 میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور می‌شود. صدری افزود: رقم ضریب جینی ایران اکنون بین 37 تا 38 است که این رقم هر چه به صفر نزدیک شود، توزیع عادلانه ثروت را نشان می‌دهد. این عدد در کشورهایی چون فنلاند و نروژ بین 15 تا 20 است. وی اظهار داشت: حرکت در مسیر بالا بردن تولید ناخالص ملی نیازمند توجه جدی به همه بخش‌های اقتصاد است به طور مثال اکنون دولت توجه ویژه‌ای به صنعت خودروسازی دارد در حالی که اگر به بخش صنایع دستی توجه ویژه کند، این بخش می‌تواند در بالا بردن تولید ناخالص ملی نقش بسزایی ایفا کند.

مرکز آمار و بانک مرکزی وضعیت خروج از رکود را اعلام کنند
عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به خبر منتشرشده درباره شرایط رکودی کشور و گزارش 3 ماه اول سال گفت: مرکز آمار و بانک مرکزی، رسماً وضعیت خروج از رکود را اعلام کنند. مهرداد بذرپاش، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس با اشاره به خبر منتشر شده درباره شرایط رکودی کشور و گزارش 3 ماه اول سال اظهار داشت: با توجه به بهبود شرایط بودجه‌ای کشور و افزایش ورودی خزانه و تبدیل هر دلار فروش نفت به 2500 تومان، بهتر است دولت پروژه‌های عمرانی کشور را تسریع بخشد تا کشور از رکود خارج شود. وی با اشاره به سخنان رئیس‌جمهور در مشهد مقدس مبنی بر اینکه طبق گزارش 3 ماه اول سال از رکود خارج شده‌ایم، افزود: جا داشت مشاوران و مدیران اقتصادی دولت گزارش 3 ماه اول را حداکثر تا یک ماه بعد به رئیس‌جمهور تقدیم کنند، نه اینکه  یک هفته پیش شرایط رکودی اعلام و بلافاصله چند روز بعد اعلام خروج از رکود شود. بذرپاش تاکید کرد:‌ هرچند این گزارش‌ها خروج از رکود را نشان نمی‌دهد اما مرکز آمار و بانک مرکزی رسماً گزارش را منتشر کنند و با عدد و رقم میزان تولید و اشتغال را اعلام کنند. عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه انتشار این گزارش وضعیت رکودی کشور را مشخص می‌کند،‌ تصریح کرد: مرکز آمار و بانک مرکزی، رسماً وضعیت خروج از رکود را اعلام کنند.