بازدهی فرهنگی مجالس عزای امام حسین(ع) چیست؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- مصطفی دُری- روضه امام حسین (علیه السلام)، بهانه ای است تا معارف ناب شیعه به مردم منتقل شود؛ فرصتی که سایر ادیان و مذاهب به کلی از آن بی بهره اند.

جناب آقای نجفقلی حبیبی!

احتراما بدون فوت وقت و با حذف مقدمات، به سراغ اصل مطلب می روم. در برنامه دو سه روز پیش «دیروز، امروز، فردا» که به مناظره میان شما و حجت الإسلام و المسلمین واعظی اختصاص داشت، مطلبی فرمودید که عین عبارات آن این چنین است: «شما سالانه برای بعضی چیزها چقدر خرج می کنید؟ در همین ایام عاشورا چقدر پول ها خرج می شود؟ بازده فرهنگی اش چقدراست؟ دو شب گریه می کنند و بعد می‌روند.»

در این رابطه، مطالبی را به عرض می رسانم:

۱- مزید اطلاع حضرتعالی، پس از رحلت رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، اختلافاتی در میان مسلمین به میان آمد و کار به جائی رسید که به مدت ۲۵ سال، خلافت مسلمانان از کسی که به موجب تصریحات فراوان پیامبر شایسته این مقام بود، دریغ شد. بعد از خلافت کوتاه امیر مؤمنان و فرزندشان امام حسن مجتبی (علیه السلام) نیز باز جریان انحرافی اسلام با شتاب بیشتری شروع به حرکت کرد تا آنجا که خلیفه مسلمانان، علنا شرب خمر می کرد و به میمون بازی می پرداخت. یاران امامان نیز یکی پس از دیگری دستگیر شده و به شهادت می رسیدند. از جریان تیرباران بدن پاک امام حسن مجتبی (علیه السلام) هم که احتمالا مطلع هستید.

در این میان، پس از تخلف معاویه بن ابی سفیان از مفاد صلح نامه ای که با امام حسن مجتبی (علیه السلام) منعقد کرده بود و تعرض فرزند وی، یزید به جان، مال و ناموس مسلمانان، امام وقت مسلمانان حسین بن علی (علیه السلام)، با عده کمی از یارانشان به سوی کوفه روان شدند تا به مدد کوفیان، به جهاد با خلیفه ناحق بپردازند. اما در میانه راه، فرستاده یزید راه را بر ایشان بست و در ادامه فاجعه کربلا به وقوع پیوست. امام شیعیان و حدود ۷۲ نفر از یارانشان به شهادت رسیدند و دختران رسول خدا به اسارت گرفته شده و در شهر گردانیده شدند. بنا بر روایات واصله، اقامه عزای امام حسین (علیه السلام) نه تنها از زمان شهادت ایشان، بلکه پیش از آن و از زمان حضرت آدم و رسول گرامی اسلام، انجام می شده است. پس از آن نیز سایر امامان، به کرات و در ضمن روایات مختلف، اهمیت اقامه عزای ایشان را گوشزد کرده و مردم را تشویق به عزاداری و زیارت ایشان نموده اند تا آنجا که یکی از اعمال دائمی تمامی مناسبت های اسلامی، زیارت ایشان است.

۲- توضیحاتی که در بالا عرض شد در میان مذهبیون و اهل روضه و هیئت، بدیهی است و علی القاعده نمی بایست بیان می شد، لکن با خود گفتم که شاید چون مجالس عزای این امام همام را دارای «بازده فرهنگی پائین» قلمداد می کنید پس حتما وقت ذی قیمت خود را صرف حضور در آن ها نکرده و از آنجا که تألیفات آن جناب نیز در حوزه های دارای بازده فرهنگی بالا! هم چون تصحیح عبارات کتب فلاسفه اسلامی هم چون ملاصدرا و شهرروزی است؛ احتمالا از این مطالب آگاهی نداشته باشید، لذا مصدع وقت گران قیمت حضرتعالی شدم.

۳- به نظر حضرتعالی، دلیل این همه تأکید بر زیارت و اقامه عزای ایشان، صرفا دو شب گریه کردن است و تمام؟ تا به حال با خود فکر نکرده اید که اگر مراد از عزاداری صرف گریه کردن بود، بعد چگونه به فرموده امام راحل، محرم و صفر اسلام را زنده نگه داشته است؟ مگر به گریه کردن، چیزی احیا می شود؟ علمائی هم چون آخوند خراسانی و میرزای نائینی چرا به کرات و با پای پیاده به زیارت این امام می رفتند و کلی هم از مال و زمان خویش هزینه می کردند؟ فقط برای گریه کردن؟ دلیل مبارزه شدید مردم و علما با منع عزاداری در زمان رضاشاه چه بود؟ مبارزه برای امری که دارای «بازده فرهنگی کم!» است؟

۴- برای اطلاع حضرتعالی عرض می کنم که روضه امام حسین (علیه السلام)، اولا بهانه ای  است تا معارف ناب شیعه به مردم منتقل شود؛ فرصتی که سایر ادیان و مذاهب به کلی از آن بی بهره اند. هم چنین اشکی که بر روضه امام حسین (علیه السلام) ریخته می شود، تجدید بیعت قلبی و عملی با کسی است که جامع تمام خوبی ها و سلحشوری هاست. اگر تا به حال سری به این محافل «دارای بازده فرهنگی کم!» زده باشید حتما متوجه شده اید که بر خلاف سایر مجالس ختم و فاتحه، هیچ کدام از گریه کنندگان – و لو آن که به سختی گریسته باشند – افسرده نیستند، بلکه با باطنی شست و شو شده، سرشار از عزم و تصمیم برای اجرای خوبی ها و مبارزه با ظلم در جامعه گشته اند. اگر در این هفتاد و سه سالی که از خدا عمر گرفته اید هم ندیده اید، دو ماه دیگر، وقتی محرم آغاز شد، سری به کوچه و خیابان بزنید، آن وقت متوجه می شوید. فرقی نمی کند که در کدام شهر و کشور هم باشید، هر کجا که باشید حتما مسجد و خانه ای پیدا می شود که «دو شب» در آن گریه کرده باشند. آن وقت دم در بایستید و ببینید که در چهره شان، نشان افسردگی و پریشانی است یا مُهر آزادگی و پاکی. از قیام های متعددی که با الهام از قیام امام حسین (علیه السلام) صورت گرفت و از جوانان فراوانی که در این مجالس متحول شدند هم اگر بخواهم سخنی بگویم که مثنوی هفتاد من کاغذ می شود. راستی تا به حال از خود پرسیده اید که چرا این همه انسان و سازمان – از رضاشاه گرفته تا سازمان ها و شبکه های مختلف تلویزیونی و ماهواره ای معاند – این قدر وقت و هزینه را صرف مبارزه با مجلسی می کنند که تنها «دو شب» در آن گریه کرده و هیچ «بازده فرهنگی بالا»یی هم ندارد؟! دو شب گریه و این همه دعوا!

جناب حبیبی! می توانستید نقدتان بر مجالس روضه امام حسین عزیز را با عبارات محترمانه تری بیان کنید. گمان نمی کنم تعبیر کردن از مجلس اقامه عزای ایشان، به «مجلسی که در آن فقط دو شب گریه می کنند» تعبیر محترمانه ای باشد. اگر کسی مجلس ختم پدر حضرتعالی را این چنین توصیف کند، خوشتان می آید و از سطح بالای شعور و سواد او شگفت زده می شوید؟! یا اگر از جشنواره کتاب که شما دبیر آن بودید، به جشنواره ای که «چهار تا میرزا بنویس دور هم جمع شدن و از سیاهه های هم تعریف می کنند» یاد شود، احساس غرور و افتخار به شما دست می دهد؟ این طرز سخن گفتن، حاصل عمری تحصیل و تدریس و هشت سال ریاست دانشگاهی با «بازدهی فرهنگی بالا»ست؟!

آقای دکتر حبیبی! معمولا اهل قضاوت نیستم، ولی صادقانه و برادرانه بگویم که خبط بزرگی را مرتکب شده اید. بدانید آن که خورشید را نمی بیند، نبودِ آن را اثبات نمی کند، بلکه بر کوری خود صحه می گذارد. پیشنهاد می کنم به درگاه خدا توبه کنید. شما را نمی دانم اما از خود و بسیاری از اطرافیانم خبر دارم که آرزویمان این است که هر سال، همان «دو شب» را خدمتگزار مردمانی باشیم که با گریه بر سالار شهیدان، پرچم آزادگی و مردانگی را در جهان، برافراشته نگه می دارند.