شهر سوخته؛ ‌هفدهمین‌میراث‌جهانی‌ایران‌زمین

سی و هشتمین اجلاس یونسکو در دوحه قطر درحالی شهر سوخته را در فهرست آثار جهانی قرار داد که این محوطه‌باستانی پیشتر به خاطر کشفیات مهم باستان‌شناسی‌اش در دنیا شناخته شده و از اهمیت بسیاری برخوردار بود.

 
به‌گزارش پارس به نقل از خبرگزاری میراث فرهنگی، امسال شهر سوخته درحالی در سی و هشتمین اجلاس یونسکو شانس ثبت جهانی را از آن خود کرد که پیشتر نگرانی‌هایی از سوی کارشناسان درخصوص احتمال ثبت نشدن این محوطه باستانی در فهرست آثار جهانی مطرح شده بود.
 
کارشناسان شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) بیشتر به ایران تذکر داده بودند که پرونده شهر سوخته با برخی از شاخص‌های یونسکو همخوانی ندارد. اظهار نظری که معاون میراث‌فرهنگی کشور آن را در نشست خبری صبح روز شنبه تنها یک نظر مشورتی دانست و اعلام کرد که باید منتظر رای یونسکو ماند.
 
محمد حسن طالبیان اعلام کرده بود که کارشناسان یونسکو در بازدید از شهر سوخته چند اشتباه داشتند که می‌توانست ثبت اثر را با مانع روبرو کند. اما ایران با ارائه گزارشی به یونسکو اشتباهات را تصحیح کرده و از ثبت جهانی یونسکو دفاع کرده است.
 
درحال‌حاضر پرونده شهر سوخته با قرار گیری در فهرست آثار جهانی این امکان را برای سیستان و بلوچستان به‌عنوان منطقه‌ای مرزی فراهم کرده تا به برقراری صلح در منطقه کمک کند.
 
این درحالی است که باستان‌شناسان طی چندین فصل متوالی در شهر سوخته نه‌تنها به نتایج مهمی درخصوص نوع زندگی مردم در این منطقه دست پیدا کرده‌اند که با اولین خط کش، انیمیشن و چشم مصنوعی دنیا روبرو بوده‌اند.

شهر سوخته چگونه جهانی شد؟

در این نشست ابتدا نماینده ایکوموس گزارش مفصلی از این پرونده و بررسی‌های انجام شده در برابر نمایندگان ارائه کرد. سپس نمایندگان مختلف از کشورهای لبنان ، قزاقستان، مالزی ، فنلاند، آلمان و دیگر کشورهای حاضر در مدت زمان تعیین شده به نقد و بررسی پرونده پیشنهادی ایران پرداختند.

بیش از همه نمایندگان لبنان، مالزی و فنلاند نسبت به عدم وضوح اطلاعات ارائه شده که در گزارش ایکوموس به آن اشاره شده بود، تذکر دادند و نماینده مالزی به ویژه خواستار ارائه اطلاعات دقیق و روشن در باره تحقیقات باستان شناسی شد که با استفاده از فناوری‌های نوین تایید کننده نتایج باستان شناسی قبلی باشد.

[لحظه رسیدگی به پرونده شهر سوخته در اجلاس میراث جهانی]
[در رسیدگی به این پرونده عکس‌هایی از محوطه باستانی شهر سوخته نشان داده می‌شد]
[نماینده ایکوموس در ابتدای جلسه گزارشی از پرونده شهر سوخته را ارائه کرد]
[خانم میاسه از قطر، ریاست اجلاس میراث جهانی را بر عهده داشت]
[نماینده فنلاند نسبت به ابهاماتی در پرونده انتقاد داشت]
[نماینده لبنان که البته به اکثر پرونده‌های ارائه شده انتقاد داشت، در مورد پرونده ایران هم سئوالاتی مطرح کرد]
[نماینده مالزی خواستار استفاده از روش‌های جدید علمی برای مطالعات بیشتر باستان‌شناسی در شهر سوخته شد]
[نماینده لهستان از وجود تجهیزات خدماتی در منطقه اطراف شهر سوخته انتقاد کرد]
نماینده لهستان نیز از جمله انتقاد کنندگان بود که خواستار توجه بیشتر نسبت به وضعیت تجهیزات ایجاد شده در حریم این محوطه باستانی شد و نسبت به وجود برخی تاسیسات انتقال برق که در گزارش ایکوموس به آن اشاره شده بود، حساسیت نشان داد.

نمایندگان کرواسی ،پرتقال، آلمان، کره جنوبی، ترکیه، هند درمقابل با وجود برخی اشکالات موجود در پرونده، به به ویژگی‌های منحصر به فرد این محوطه باستانی تمرکز کردند و به ویژه اهمیت آن را به عنوان منطقه‌ای ارتباطی در مسیر تجاری مهمی در تمدن های دنیای باستان، حد فاصل تمدن‌های بین‌النهرین، تمدن‌های دره هلمند، ایندوس ، عمان ،افغانستان و پاکستان یادآور شده و از ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی حمایت کردند. این نمایندگان به ویژه به ارزش این سایت باستانی به عنوان یک محوطه چند میلتی که شاهد هیچ گونه خشونت و جنگی در آثار بدست آمده نبوده، اشاره کردند.

همچنین به آثار باستانی بدست آمده در منطقه و به ویژه هنر وصنعت سفالگری در منطقه و مطالعات تطبیقی با سرامیک‌ها و سفال‌های بدست آمده در دیگر مناطق تمدنی مرتبط اشاره شد و دراین میان نماینده آلمان به گونه‌ای مختصر اما موثر خطاب به نمایندگان لبنان و مالزی یادآور شد که شهر سوخته محوطه‌ای شگفت انگیز است و وجود تجهیزات انتقال برق تنها حریم بصری اثر را مخذوش می‌کند و این به معنی تهدید خود اثر نیست و بنابراین از ثبت این اثر حمایت کرد.

[نماینده آلمان در دفاعی موثر از پرونده ثبت جهانی شهر سوخته، پاسخ روشنی به نمایندگان لبنان، مالزی، فنلاند و لهستان داد]
[نماینده قزقستان از تجربه و تخصص ایرانیان در حفاظت آثار خشتی گفت و از پرونده ثبت جهانی شهر سوخته دفاع کرد]
[نماینده کرواسی از مدافعین ثبت جهانی شهر سوخته بود]
[نماینده هند هم به اهمیت این اثر و جایگاه آن در ارتباط بین تمدن‌های میان رودان تا ایندوس اشاره کرد]
[احمد جلالی سخنگوی هیات ایرانی در هنگام ثبت جهانی شهر سوخته بود]
[هیات ایرانی حاضر در نشست میراث جهانی هنگام دفاع از پرونده شهر سوخته]
[نماینده ژاپن خواستار رفع ابهامات بیشتر در مطالعات باستان‌شناسی شهر سوخته شد]
[نماینده پرتقال از موافقین پرونده ثبت جهانی شهر سوخته بود]
دراین نشست یکی از نمایندگان وسخنگوی هیات ایرانی "احمدجلالی" نیز به زبان انگلیسی درمدت زمان تعیین شده به دفاع از پرونده شهر سوخته پرداخت و در سخنرانی خود که عمدتا جنبه علمی و توجیهی داشت، کوشید به برخی ابهامات پاسخ دهد و درضمن توجه حاضران را به اهمیت منطقه‌ای شهر سوخته در برقراری ارتباط میان تمدن‌های باستانی از بین‌النهرین گرفته تا آسیای مرکزی از یک سو و از ایندوس تا عمان و مصر، جلب کند.

وی در انتهای سخنرانی خود با قرایت قطعه‌ای مطایبه‌آمیز به زبان عربی خطاب به مدیر اجلاس، یادآور شد که ثبت نشدن شهر سوخته قلب را نیز می‌سوزاند!

در پایان حاضران با بررسی و اعمال تغییراتی در برخی مفاد لایحه پیشنهادی، از ثبت این اثر حمایت کرده و مدیر اجلاس بنا به رای نهایی کمیسیون ثبت اثر را اعلام و به ایران تبریک گفت.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی ایران، پس از ثبت جهانی شهر سوخته، از نمایندگان تشکر و به زبان عربی از میزبان برگزاری نشست نیز قدردانی کرد. وی گفت: شهر سوخته نماد همبستگی ملی از دره هند تا میان رودان است؛ نمادی که پیام صلح را به همراه دارد.

[نماینده ترکیه هم به طرح موضوعاتی درباره پرونده شهر سوخته پرداخت]
[نماینده کره درباره پرونده شهر سوخته توضیحاتی داد]
[محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی ایران، پس از ثبت جهانی شهر سوخته از نمایندگان و میزبان نشست دوحه تشکر کرد]
[شهر سوخته با تبریک رئیس جلسه و تشویق حاضران به ثبت جهانی رسید]
این نشست در ساعت 13.30 به وقت تهران پایان یافت. گفتنی است نشست کمیسیون میراث جهانی یونسکو تا 25 ژوئن ، 3 روز دیگر همچنان در دوحه قطر ادامه دارد.