کمیسیون تخصصی پیگیر حادثه طوفان تهران

به گزارش پارس به نقل از روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت راه وشهرسازی، پیرو دستور عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی به علی محمد نوریان قائم مقام خود در امور هواشناسی و هوانوردی مبنی بر همکاری یک گروه علمی نسبت به قابلیت و فرآیند پیش‌بینی طوفان شدید به همراه گرد و خاک از نظر علمی با توجه به تجهیزاتی که در اختیار سازمان هواشناسی است، کمیسیون تخصصی بررسی طوفان در تهران ایجاد شد و گزارش خود را منتشر کرد.

کمیسیون تخصصی برای پیگیری موضوع رخداد حادثه طوفان مورخ ۱۲ خردادماه جاری شهر تهران با برگزاری دو جلسه اعلام کرد: با توجه به کوتاهی زمان شکل‌گیری و ابعاد آن (خردمقیاس) وقوع این پدیده در ساختارهای سامانه‌های دیده بانی و پیش‌بینی موجود و معمول شهر تهران قابل ردگیری و پیش‌بینی نبوده است، ضمن اینکه صدور اطلاعیه وقوع باد شدید که براساس شرایط همدیدی نقشه‌ها و مدل بزرگ مقیاس مورد استفاده، صورت گرفته، صحیح بوده است.

این کمیسیون تصریح کرده است: با توجه به آنکه خروجی مدل‌های پیش‌بینی وضع هوا که درحال حاضر سازمان هواشناسی کشور از آن استفاده می‌کند دارای قدرت تفکیک ۵۰ ×۵۰ کیلومتر است و عملاˈ پدیده‌های با مقیاس کوچکتر از ۵۰ کیلومتر در این نقشه‌ها به طور دقیق قابل رویت و پیش‌بینی نیست و از آنجا که طوفان این روز از نوع خرد مقیاس بوده و عملا کوچکتر از قدرت تفکیک خروجی مدل‌های پیش بینی موجود سازمان هواشناسی کشور است، لذا مرکز پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور و اداره کل هواشناسی استان تهران قادر به ردیابی و پیش بینی در بررسی نقشه‌های سطح زمین و سطوح فوقانی جو و خروجی مدل‌ها نشده‌اند.

در گزارش تخصصی مذکور آمده است: مشخص شد که ۲۰ دقیقه قبل از رسیدن طوفان به شهر تهران توسط مدیرکل هواشناسی استان تهران به ستاد بحران شهر تهران، قریب الوقوع بودن طوفان تلفنی اطلاع داده شده، ضمن آنکه توسط نقشینه گزارشگر وضع هوا وقوع این پدیده به رادیو اعلام شده که اعلام آن براساس گردش کار موجود و اخذ تاییدیه با تلفن مجدد از طریق تماس رادیو با مرکز پیش‌بینی سازمان هواشناسی، مدت زمانی را تلف کرده ولی به هرحال اطلاع‌رسانی از طریق رادیو در دقایق نزدیک به وقوع انجام شده است.

کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان تهران تاکید کرده است: سامانه اطلاع‌رسانی و پرتال سازمان هواشناسی کشور از کارایی و قابلیت‌های فرایندی لازم برخوردار نبوده و همچنین ساختار سامانه هشدار سریع کشور کارایی لازم را ندارد، لذا ضروری است با توجه به نیاز جامعه به این ساختار و به روز رسانی و ارتقا آن، موضوع در اولویت اصلی سازمان هواشناسی کشور و سازمان مدیریت بحران قرار گیرد.

در ادامه آمده است: هرچند کمیسیون بررسی سانحه قصور و تقصیری را از ناحیه مسئولان، مدیران و کارشناسان سازمان هواشناسی کشور مطرح نکرده لیکن برای آنکه در آینده در صورت وقوع چنین پدیده‌هایی سازمان قادر به پیش بینی به موقع باشد باید یک ساختار جامع و کامل مشابه کشورهای پیشرفته برای پیش‌بینی خیلی کوتاه مدت به وجود آید.

همچنین رادارهای هواشناسی موجود که در حدود یک ساعت قبل قابلیت نشان دادن شکل‌گیری این نوع پدیده را داشته، باید با تکمیل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کاربردهای وسیع آن، عملیاتی و آموزش‌های لازم به پیش‌بین‌ها و کارشناسان ذیربط داده شود.

در گزارش کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان تهران که توسط قائم مقام وزیر در امور هواشناسی و هوانوردی به وزیر راه و شهرسازی ارائه شده، آمده است: با توجه به کاهش سرمایه‌گذاری در تجهیز و بروز رسانی نرم‌افزارهای مورد بهره‌برداری سازمان و خارج شدن تعدادی از منابع انسانی تخصصی، ضرورت دارد که سازمان در طرح جامع خود پروژه نوین‌سازی هواشناسی را که معوق مانده، فعال و نسبت به تجهیز و تکمیل سرمایه‌گذاری‌های گذشته هواشناسی اقدام کند.

شبکه راداری هواشناسی و سامانه دریافت تصاویر و داده‌های ماهواره‌ای و شبکه ایستگاه‌های اتوماتیک هواشناسی و سامانه ICS سوپر کامپیوترها (کلاسترها) و پورتال اطلاع‌رسانی و نرم‌افزارهای پیچیده مورد نیاز و سایر سیستم‌های مورد لزوم و همچنین توسعه سرمایه‌های انسانی سازمان و نحوه جذب و نگهداری و ارتقا آن‌ها از جمله محورهای مورد توجه در اجرای این پروژه است.

این طرح جامع وکامل باید برای حمایت و تامین اعتبارات لازم در دستور کار دولت قرار گیرد و سازمان باید موظف شود برای به روز نگهداشتن متخصصین خود برنامه‌های آموزشی مداوم را به مرحله اجرا درآورد.

در گزارش کمیسیون تخصصی در خصوص نحوه شکل‌گیری طوفان آمده است: طوفانی که روز دوشنبه ۱۲ خرداد ماه امسال در ساعت ۱۷:۳۰ شهر تهران را تحت تاثیر قرار داد دارای سرعتی معادل ۱۱۸ کیلومتر بر ساعت بوده است.

این طوفان به صورت محلی و همرفتی شدید در منطقه حدفاصل ساوه، قم و تهران شکل گرفته و منجر به ایجاد بادهای افقی قوی و با تغییر تندی و جهت سرعت بسیار زیاد در منطقه شده است، این نوع باد در هواشناسی به بادهای گاستی (GUSTY) معروف است. طبیعت این نوع بادها به گونه‌ای است که به دلیل تغییرات سریع در جهت و شدت از قدرت تخریبی بالایی برخوردار می‌باشند و در زمانی بسیار کوتاه سامان گرفته و دوام و عمری کوتاه دارند و تصویر دیواره عمودی گرد و خاک موید شکل‌گیری این پدیده خرد مقیاس و نادر از نظر سرعت طوفان، در منطقه تهران بوده است.

بنابر این گزارش تصاویر راداری و ماهواره‌ای و داده های ایستگاه های اتوماتیک هواشناسی گویای شکل گیری کانون انرژی و افزایش باد در منطقه فرودگاه امام خمینی(ره) از ساعت ۱۲:۱۵ گرینویچ (۱۶:۴۵ محلی) می‌باشند، حداکثر سرعت باد پس از ۳۶ دقیقه یعنی در ساعت ۱۷:۲۱ در فرودگاه امام خمینی(ره) و ۲۷ دقیقه بعد در فرودگاه مهرآباد و سپس در ایستگاه اقدسیه ثبت شده است.

ذکر این نکته ضروری است که در جلسه نخست کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان تهران با مسئولیت قائم مقام وزیر در امور هواشناسی و هوانوردی، رئیس موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، مدیر گروه هواشناسی واحد علوم تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی، عضو هیأت مدیره انجمن هواشناسی ایران، استادیار تمام وقت دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران (اقلیم‌شناسی)، رئیس و مدیران گروه‌های پژوهشی مرتبط پژوهشکده هواشناسی و علوم جو، رئیس و معاونین سازمان هواشناسی کشور، مدیران کل و سرکشیک‌های مرتبط مرکز پیش بینی، امور فنی، معاونت فناوری اطلاعات و ارتباطات و روابط عمومی و معاون اداره کل هواشناسی استان تهران و تعدادی از اساتید دانشگاهی حضور داشتند.

در این جلسه مسئولاون سازمان هواشناسی کشور گزارش‌های مفصلی از نحوه شکل‌گیری پدیده، سرعت و جهت حرکت آن و اطلاع‌رسانی و اقداماتی که صورت گرفته ارائه و مدارک و مستنداتی را تقدیم جلسه کردند و حاضران ضمن طرح سوالات و توضیحات و پاسخ‌های آن، بحث‌های مفصلی را انجام دادند.