بازگشت دریاچه ارومیه بیش از ۱۵ سال طول می کشد / انتقال آب از دریای مازندران یا ارس در مرحله مطالعات کارشناسی

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- حمید چیت چان گفت: احتمالا بازگشت و احیای دریاچه ارومیه به نقطه ابتدایی، بیش از ۱۵ سال طول می کشد.

حمید چیت چان وزیر نیرو در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «پارس» اظهار داشت: برخلاف تمامی اظهاراتی که صورت می گیرد بر این باورم که دریاچه ارومیه نمی میرد و کارهای بسیاری می توان برای احیای آن انجام داد. بایستی هم دولت هم مردم هم کشاورزان و هم ساکنان شهرها، همه کمک کنند و به فضل و لطف خداوند متعال با کمک هم دریاچه ارومیه را زنده کنیم.

وی افزود: با توجه به حساسیت بالایی که دکتر روحانی از ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم داشته و با حساسیت موضوع دریاچه ارومیه را پیگیری کرده اند به نظرم کار جلو رفته است و با کارهای بسیاری که برنامه ریزی کرده ایم و مدیریت مصرف آب میتوانیم حیات دریاچه ارومیه را شاهد باشیم.

چیت چان در خصوص مدیریت مصرف آب جهت احیای دریاچه ارومیه گفت: طی بیست سال گذشته، میزان زمین‌های زیر کشت اطراف دریاچه ارومیه به چهارصد و هشتاد هزار هکتار رسیده است. این افزایش سطح کشت میزان آبی که در سال مصرف می‌شود، سه میلیارد متر مکعب است. تمام مطالعاتی که تاکنون برای دریاچه ارومیه انجام شده است نشان می‌دهد اگر در طول یک سال علاوه بر این آب قلیلی که در حال حاضر به دریاچه ارومیه می ریزد، ما بیش از سه میلیارد مترمکعب آب می‌توانستیم وارد دریاچه کنیم، این دریاچه به این اوضاع گرفتار نمی شد. این میزان آبی که عرض کردم، دقیقاً همان میزانی است که در آب کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

وزیر نیرو با اشاره به روش غرقابی جهت کشاورزی در منطقه اطراف دریاچه گفت: اگر ما بتوانیم کشاورزان این منطقه را مجاب نماییم که روش‌های آبیاری تحت فشار را انتخاب کنند، به جای اینکه در یک مزرعه به ازای هر هکتار مثلا ده هزار مترمکعب در سال استفاده کنند، ۵ هزار مترمکعب استفاده کنند. این میزان آبی که استفاده می‌شود و آن میزان آبی که آزاد می‌شود و استفاده نمی‌شود می‌تواند دریاچه ارومیه را نجات دهد و احیای مجدد آن را شاهد باشیم.

وی به اقدامات بسیار کمکی برای احیای این دریاچه اشاره کرد و گفت: یک اقدامی که آغاز شده است این بود که تمام پساب فاضلاب شهری شهرهای اطراف، تصفیه شده و به دریاچه ارومیه منتقل شود. اقدام دیگر این بود که حدود ششصد و پنجاه میلیون لیتر آب از جنوب دریاچه ارومیه، آب وارد آن شود.

وزیر نیرو با اشاره به مطالعات انتقال آب به دریاچه ارومیه گفت: مطالعات بسیاری در این زمینه داشتیم از جمله اینکه آب از دریای مازندران یا رودخانه ارس به دریاچه منتقل شود. می دانید که رودخانه ارس مهم ترین و پرآب ترین رودخانه شمالی آذربایجان شرقی است. البته همه این پروژه های انتقال آب در مرحله مطالعه می باشد و فرایند کارشناسی را طی می کند لیکن هنوز تصمیمی برای آن گرفته نشده است.

چیت چان به تجربه سایر کشورها در احیای دریاچه اشاره کرد و گفت: یکی از نمونه ها دریاچه آرال است برای احیای این دریاچه، زون بندی و منطقه بندی کردند و منطقه به منطقه به احیای آن دریاچه مبادرت ورزیدند. لذا ما هم با زون بندی و حرکت مرحله به مرحله می توانیم امید به احیای دریاچه ارومیه داشته باشیم.

دریاچه آرال یا دریاچه خوارزم یک دریاچهٔ آب شور در آسیای میانه میان قره‌قالپاقستان در کشور ازبکستان در جنوب و قزاقستان در شمال بود.

آرال در گذشته یکی از چهار دریاچهٔ بزرگ دنیا بود که ۶۸ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت اما از دههٔ ۱۹۶۰ که دولت شوروی انحراف مسیر رودخانه های آمودریا و سیردریا به صحرای قره‌قوم(به منظور کشاورزی) را آغاز کرد، این دریاچه رفته رفته آب رفت و در سال ۱۹۸۷ به دو دریاچهٔ کوچک آرال شمالی و آرال جنوبی تقسیم شد. در سال ۲۰۰۴ مساحت آن به ۲۵٪ مساحت اصلی رسیده و درصد شوری آب آن ۵ برابر شد. دو دریاچه شمالی و جنوبی در سال ۲۰۰۷ به ۴ دریاچه یکی دریاچهٔ آرال شمالی، دو دریاچه در شرق و غرب دریاچهٔ جنوبی پیشین و یک دریاچهٔ کوچک بین دریای شمالی و جنوبی تقسیم شدند که همگی در مجموع ۱۰ درصد مساحت اصلی دریاچه را داشتند. در سال ۲۰۰۹ تصاویر ماهواره‌ای نشان داد که دریاچهٔ شرقی و دریاچهٔ جنوبی هم به‌کلی خشک شده و دریاچهٔ غربی نیز بسیار کوچک‌تر شده‌است. حداکثر عمق دریاچهٔ آرال نیز در سال ۲۰۰۸ حدود ۴۲ متر اندازه‌گیری شده‌است.

بخش کوچک باقی‌ماندهٔ این دریاچه هم گرفتار آلودگی‌هایی نظیر دورریزهای آزمایشهای نظامی، کودهای شیمیایی، آفت‌کش‌ها، و پسمانده‌های پروژه‌های صنعتی و همچنین درصد نمک بسیار بالا شده‌است. آلودگی زیست‌بوم بزرگ‌ترین مشکل این پهنه آبی است.

در پی کاهش مساحت این دریاچه صنعت در گذشته پر رونق ماهیگیری در آن تقریباً از میان رفت که موجب بیکاری و مشکلات اقتصادی زیادی شد. همچنین منطقهٔ اطراف دریاچه آرال دچار آلودگی‌های زیست‌محیطی مهیبی شد که با افزایش بیماری‌ها خود را نشان داد. پس‌روی آب دریاچه تغییرات آب‌وهوایی را نیز در منطقه ایجاد کرد که طی آن تابستان‌ها گرم‌تر و خشک‌تر و زمستان‌ها سردتر و طولانی‌تر شده‌اند.

در سال‌های اخیر تلاش‌هایی از سوی دولت قزاقستان برای حفظ و احیای دریاچهٔ آرال شمالی صورت گرفته که موجب کاهش شوری آب دریاچه و افزایش تعداد ماهیان در برخی نقاط شده‌است.