بنزین پتروشیمی را تست نکردیم اما آلاینده است/بنزین وارداتی را تست نکردیم اما آلاینده نیست
در بنزین‌های وارداتی بنزن و آروماتیک تست نمی‌شود گر چه روش تست وجود دارد. حالا چه گونه اثبات می‌کنید که ریفرمیت پتروشیمیها با روش‌های ۱۵ سال قبل تست نمی شود.
پايگاه خبري تحليلي «پارس»-محمد حسین سیف اللهی مقدم-علی فروزنده شهرکی- وقتی پس از کش و قوس‌های فراوان روبروی یوسف رشیدی در دفتر مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست نشستیم و رشیدی گفت که دکترای شیمی با گرایش پتروشیمی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر گرفته است، انتظار هر نتیجه‌ای از گفت‌وگوی چالشی با وی را داشتیم الا آنچه الان پیش روی شماست. رشیدی یکی از مخالفان سرسخت بنزین پتروشیمیها محسوب می‌شود و تا کنون مصاحبه‌های متعددی با ادبیات مشابه هم درباره آلایندگی بنزین پتروشیمیها و سرطان‌زایی آنها داشته است. معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست وی را از شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به سازمان محیط زیست آروده و به عنوان مدیر مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست منصوب کرده است. رشیدی، برخلاف اغلب مدیران و کارشناسان صنعت نفت معتقد است در پتروشیمیها چیزی به عنوان ریفرمیت (ماده اولیه تولید بنزین) تولید نمی‌شود و پتروشیمیها گاز طبیعی را به موادی مانند بنزن، تولوئن و زایلن ( btx ) تبدیل می‌کنند و همین مواد به عنوان بنزین پتروشیمی با بنزین پالایشگاهی مخلوط و به مبادی مصرف عرضه می‌شود. وی می‌گوید سرطان‌زا بودن این ترکیبات دلیل اصلی مخالفت وی و سازمان محیط زیست با تولید بنزین در پتروشیمیها است. با این حال برای اثبات وجود تولوئن و زایلن در بنزین پتروشیمی حاضر نیست از بنزین توزیعی در کشور آزمایش بگیرد. وی می‌گوید سازمان متبوعش تا کنون بنزین پتروشیمی یا بنزین توزیعی در کشور را تست نکرده‌اند اما از آلایندگی این بنزین‌ها اطمینان قطعی دارند. رشیدی محتویات مصاحبه با پایگاه اطلاع رسانی وزارت نفت را هم تکذیب کرد و گفت هرگز نگفته است بنزین وارداتی مطابق استاندارد یورو 4 است. رشیدی تاکید کرد که بنزین پتروشیمی در تهران توزیع نشده و آلودگی هوای تهران ربطی به این بنزین نداشته است. گفتگوي وي با فارس را در ذيل مي خوانيد:
شما در این مصاحبه گفته اید آنچه که در پتروشیمیها تولید می‌شود را به عنوان بنزین قبول ندارید فارغ از این که شرکت پالایش و پخش و پتروشیمیها به آن ریفرمیت یا اکتان افزا می‌گویند به هرحال ظاهرا شما به آن عنوان هم قبول ندارید؛ خوب،برای سؤال اول لطفا یک توضیحی در خصوص فرایند تولید بنزین در پتروشیمیها دهید و بفرمایید چرا شما این ریفرمیت را قبول ندارید؟
رشیدی: در ابتدا برای آشنایی بیشتر بهتر است بدانید که رشته تحصیلی من پتروشیمی است و کاملا صنعت پتروشیمی را می‌شناسم و از طرفی نیز نفت را هم می شناسم.
باید بگویم که در پتروشیمیها از گاز طبیعی به عنوان خوراک اصلی استفاده می شود و پتروشیمی ها محصولاتی تولید می کنند که خواصی شبیه به بنزین دارد که این محصولات شامل بنزن، تولوئن و زایلن و دیگر محصولاتی از این قبیل است.
از طرف دیگر باید گفت این محصولات دارای عدد اکتان بالایی هستند اما مشکل اصلی که وجود دارد سرطان‌زا بودن آنها است.
یعنی اگر از نظر خواص احتراق نگاه کنیم و حتی در اینترنت هم سرچ کنیم عدد اکتان، بنزن، تولوئن و زایلن از 100 هم بالاتر است ولی آن چیزی که ما با آن مخالف هستیم این است که این ترکیبات یک ترکیبات سرطان‌زا هستند و تماس با این محصولات و کارکردن با این محصولات یکسری دستورالعمل‌های خاص دارد.
بنابراین اینکه برخی از مسئولان می‌گویند این محصول تولیدی پتروشیمی اکتان افزا است از یک طرف راست می‌گویند چون اکتان اینها بالا است ولی نکته‌ای که سازمان محیط زیست روی آن تاکید دارد سرطان‌زا بودن آنها است.
باید تاکید کرد که همه پتروشیمیهای ما دارای لایسنس هستند و واحد پتروشیمی که در کشور، خودمان احداث کرده باشیم، نداریم و این بدان معنی است وقتی یک مجتمع لایسنس دارد یعنی شرایط عملیاتی آن تعریف شده، کاتالیست آن تعریف شده است بنابراین چیزی را نمی‌توانیم تغییر دهیم.
از طرف دیگر محصولات تولیدی در پتروشیمیها بسیار با ارزش است و نباید آنها را بسوزانیم یعنی پتروشیمی برای این ایجاد نمی‌شود که این محصولات با ارزش را که تولید می‌کنیم درون موتور ماشین بریزیم و بسوزانیم. برای جمع بندی این بخش به طور ساده باید بگویم گاز طبیعی که یک سوخت پاک است را می‌بریم در پتروشیمی و با یک فرآیند پیچیده تبدیل می‌کنیم به بنزن، تولوئن و زایلن، که قیمت تمام شده این محصولات بسیار بالاتر از بنزین در بازارهای بین المللی است.
بنابراین هم از نظر اقتصاد ملی و هم از نظر سلامتی مردم به صلاح است که محصولات پتروشیمی جداگانه به فروش رسد.
شما به جایگاه من در سازمان محیط زیست توجه نکنید و خودتان بروید با اساتید مطرح در دانشگاه صنعتی شریف و امیرکبیر صحبت کنید که در کجای دنیا بنزن و تولوئن و زایلن را می‌سوزانند.
* یعنی شما می فرمایید تمام آن چیزی که تحویل پالایش و پخش می‌شود که با بنزین مخلوط شود ترکیبی از بنزن، تولوئن و زایلن است؟
رشیدی: بله چون پتروشیمیها BTX تولید می‌کنند.
* آقای مهندس شما می‌فرمایید این 3 محصول از گاز طبیعی ایجاد می‌شود ولی آنقدر که ما می‌دانیم در کشورمان دو نوع پتروشیمی داریم، که یکی پتروشیمیهای با خوراک گاز است و دیگری پتروشیمیهای با خوراک مایع است که نفتا و کاندنسیت دریافت می‌کنند.
پتروشیمیها خوراک گاز تنوع محصولاتشان بسیار محدود است و 3 محصول را تولید می‌کنند یعنی آمونیاک، اوره و متانول که در خروجی این واحدهای با خوراک گاز اصلا ترکیبات پیچیده ای وجود ندارد...
رشیدی: پتروشیمی بندر امام چه طور؟
* پتروشیمی بندر امام، کاندنسیت و نفتا دریافت می‌کند و در واقع خوراکش مایع است و اصلا گاز دریافت نمی‌کند که بخواهد از گاز استفاده کند.
رشیدی: هیچ تفاوتی نمی‌کند.
* یعنی چه تفاوت نمی‌کند!؟ آقای مهندس اصلا از گاز نمی‌شود بنزن گرفت.
رشیدی: منظورتان از خوراک مایع چیست؟
* همانطور که گفتیم نفتا و کاندنسیت خوراک مایع هستند که در پتروشیمی ها استفاده می شود.
رشیدی: کاندنسیت چیست؟
* میعانات گازی است که از میادین نفتی و گازی خارج می‌کنند و میعانات همانطور که از اسمش پیدا است مایع است و گاز نیست و اصلا کسی به میعانات، گاز نمی‌گوید و در پتروشیمیها نیز از گاز بنزن گرفته نمی‌شود.
رشیدی: اصلا اساس تولید واحدهای پتروشیمی حلال است. شما در اینترنت سرچ کنید محصولات پتروشیمی چیست؟
* ما از آقای پیوندی معاون مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی یک مصاحبه‌ای داریم که در آنجا از وی می‌پرسیم آیا شما در صنعت پتروشیمی حلال صنعتی تولید می‌کنید؟ جواب واضح ایشان که هم وجود دارد این است که اصلا پتروشیمیها چیزی به عنوان حلال صنعتی تولید نمی‌کنند و پالایشگاه‌ها هستند که حلال صنعتی تولید می‌کنند.
رشیدی: پس این BTX را چه می‌نامیم؟ به استناد مصاحبه که نمی‌توان چیز مستندی گفت. اینها BTX است شما می‌گویید اینها حلال صنعتی نیست اما من می‌گویم پتروشیمیها، بنزن، تولوئن و زایلن تولید می‌کنند.
* ما از پالایش و پخش سؤال کردیم که شما تولوئن و زایلن در بنزین دارید که می‌گویند ممنوع است تولوئن و زایلن در بنزین بیاید. اگر این موضوع وجود داشته است خلاف قانون عمل شده و باید افراد خاطی محاکمه شوند. اگر شما مستنداتی دارید که نشان می دهد تولوئن و زایلن در بنزین وجود دارد آنها را ارائه کنید. در مورد بنزن هم مفصلا صحبت خواهیم کرد.
رشیدی: در آزمایشات به خاطر این که هیچ کجای دنیا نمی‌آیند که محصولات پتروشیمی را با بنزین پالایشگاه‌ها ترکیب کنند این آزمایشات وجود ندارد.
شما خودتان یک مثالی از یک جای دنیا بیاورید که این کار انجام می‌گیرد. اصلا پتروشیمیها برای چه کاری در کشور ایجاد شده‌اند؟
* اقای مهندس محض اطلاعتان 45 تا 60 درصد از همین بنزینی که وارد می‌کنیم و در جای دیگر دنیا هم تولید می‌شود ریفرمیت است یعنی همان چیزی که در پتروشیمیهای داخلی تولید می‌کنیم.
رشیدی: لطفا اسم کلی نگذارید. بیاییم در مورد این موضوع فنی صحبت کنیم برای من ریفرمیت معنی ندارد.
* ما از قول خودمان چیزی نمی‌گوییم.
رشیدی: ریفرمیت برای من معنی ندارد از نظر من ترکیب معنی دارد باید دقیقا بگوییم که این تولوئن، بنزن و زایلن است. به نظر می رسد یک ترسی وجود دارد که ما اسم آن را گذاشتیم اکتان افزا یا ریفرمیت.
* مسئولان پالایش می‌گویند ما اصلا تولوئن و زایلن در بنزینی که عرضه می شود نداریم در بنزین پتروشیمی ها هم چنین ترکیباتی وجود ندارد.
رشیدی: پس این ترکیبات چیست؟
* این ترکیبات، کربن خطی و آروماتیک یا شاخه شاخه هستند مانند ترکیبات C4 تا C10 . در عین حال حتی در بنزین یورو 4 نیز حدود 35 تا 40 درصد آروماتیک مجاز است و آنچه که مسئولان پتروشیمیها می‌گویند همین است و در واقع ریفرمیت ترکیبی از اینها است.
رشیدی: من این را قبول ندارم. پتروشیمی محصول تولید می‌کند و محصولش هم مشخص است.
* مگر می‌شود! این چه فرمایشی است که شما می فرمایید؟
رشیدی: من تا زمانی که اسپک ریفرمیت را ندارم این حرفها را قبول ندارم.
* اسپک ریفرمیت را از وزارت نفت بگیرید.
رشیدی: به پتروشیمیها بگویید به شما بدهند.
* بخشی از جزئیات آنالیز ریفرمیت را روی خروجی خبرگزاری منتشر کرده‌ایم.
رشیدی: چیزی به اسم ریفرمیت را قبول ندارم من باید اسپک این ریفرمیت را ببینم.
* در نامه پالایش و پخش که پیش روی شما است و در تاریخ 92/11/20 خطاب به مدیر بازرسی و پاسخگویی به شکایات سازمان محیط زیست نوشته شده است جزئیات این ریفرمیت را ملاحظه می کنید.
رشیدی: من فنی صحبت می‌کنم با نامه کاری ندارم.
* آقای مهندس این یک نامه داخلی است و برای رسانه ها نوشته نشده است. یعنی شما می‌گویید در نامه داخلی به هم دروغ می‌گویند؟
رشیدی: در این نامه نوشته شده که ریفرمیت 70 درصد آروماتیک دارد. حالا این آروماتیک چیست؟
* در مورد بنزن توضیح داده شده است و قطعا آروماتیک آن تولوئن و زایلن نیست.در این نامه نوشته شده است که این ریفرمیت 2 تا 10 درصد بنزن دارد، مشخصات فنی ریفرمیت پتروشیمیها و پالایشگاه‌ها مشابه است و در برخی از موارد ممکن است اختلاف ناچیزی داشته باشد.
شما در مورد تولوئن و زایلن برای اولین بار است که صحبت می‌کنید درصورتی که مسئولان پالایش و پخش می‌گویند اگر کسی تولوئن و زایلن مخلوط بنزین کند مجرم است.
رشیدی: من اعتقادم این است که پتروشیمی چیزی که تولید می‌کند BTX است.
* آقای مهندس بر اساس گفته نفتی‌ها ریفرمیت است...
رشیدی: شما در اینترنت سرچ کنید. مثلا برای پتروشیمی اراک خروجی آن وجود دارد. شما می‌خواهید مرا در این مصاحبه قانع کنید.
* نه. به هیچ وجه. ما می‌خواهیم موضوع شفاف شود.
رشیدی: من می‌گویم تا زمانی که اسپکی از ریفریت یا هر چیزی که اسمش را می‌گذارید وجود نداشته باشد اینها BTX است.
* آقای مهندس ریفرمیت هرگز BTX نیست. زیرا تولوئن و زایلن در آن نیست و تنها چیزی که در این ریفرمیت وجود دارد بنزن است که آزمایشات هم این موضوع را تایید می کند.
رشیدی: وقتی اسپک بنزین را می‌گیرند مثلا در آن نوشته شده است کل آرماتیک نباید مثلا 35% بیشتر باشد. منتها هیچ اشاره‌ای نمی‌کنند که چه چیزهایی ذیل این آرماتیک است. زیرا کسی تولوئن و زایلن مخلوط بنزین نمی‌کند.
* آقای مهندس آزمایش کردن تولوئن و زایلن که کار پیچیده‌ای نیست.
رشیدی: ما که دسترسی به ریفرمیت پتروشیمیها نداریم.
* به بنزین توزیع شده که دسترسی دارید. شما از هر بنزینی که فکر می‌کنید تولوئن و زایلن در آن هست آزمایش بگیرید.
رشیدی: وقتی ریفرمیت با بنزین اختلاط پیدا می‌کند. ببینید ما چه قدر کسری مصرف بنزین داریم که به نظرم 10 میلیون لیتر است، 10 درصد هم بنزن بریزیم حدود یک درصد بنزن را بالا می‌کشد بنابراین یک نکته اساسی داریم و آن این است که کار اشتباه نکنیم. یعنی اگر کار اشتباه را انجام می‌دهیم این کار نهادینه می‌شود ولی شما اعتقاد دارید که این کار خوب است.
* ما چنین اعتقادی نداریم. ما اعتقاد داریم این ریفرمیت با ریفریت‌های دیگر که در پالایشگاه‌ها تولید می‌شود تفاوت ساختاری عمده‌ای ندارد.
رشیدی: اما من شدیدا اعتقاد دارم که تفاوت دارد. زیرا این ریفرمیت 70 درصد آروماتیک دارد.
* خیر. در این نامه نوشته شده است که این ریفررمیت مشابه مابقی ریفرمیت‌های تولیدی در پالایشگاه است.
رشیدی: مگر نمی‌گویند ریفرمیت چیز خوبی است پس آن را همین‌طور که هست عرضه کنند.
* آقای مهندس هیچ ریفرمیتی را بدون اختلاط با دیگر اجزا عرضه نمی‌کنند. حتی ریفرمیت پالایشگاه‌ها را هم با نفتای سبک و سنگین و رافینیت ترکیب می‌کنند و بعد وارد بازار می‌شود.
رشیدی: خیر، برش بنزین کاملا جدا است.
* آنچه که گفته شد فرایند پالایش است ما با آقای خسروانی قائم مقام مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش دولت جدید صحبت کردیم و آنچه درباره اختلاط اجزای بنزین می‌گوییم بر اساس گفته‌های ایشان است.
رشیدی: باید با هم برویم و او صحبت کند.
* یعنی شما معتقدید که او اشتباه توضیح داده است؟
رشیدی: خیر من چنین چیزی را نمی‌گویم.
* خب کسی به ایشان خط نداده است. حتی در دولت جدید هم منصوب شده‌اند.
رشیدی: چرا ایشان با بنزین پتروشیمی ها مخالف است؟
* ظاهرا ایشان به خاطر مسائل مالی و قیمت با بنزین پتروشیمیها مخالفت می‌کند.
رشیدی: همه ما برای این مملکت هستیم.
* لطفا جواب سؤال را بدهید.
رشیدی: همه جای دنیا بنزین تولید پالایشگاه است. شما بروید بپرسید. پتروشیمی برای کار دیگری احداث می‌شود.
* آقای مهندس فرایندهای نفتی در بخشی با هم مشترک هستند در همه جای دنیا پالایش و پتروشیمی در کنار هم دیده می‌شود، مگر ما مجتمع‌های پتروپالایشگاهی در دنیا نداریم؟
رشیدی: بله. داریم.
* پتروشیمی بندر امام یک مجتمع پتروپالایشگاهی است و یا برزویه نیز همین طور.
رشیدی: کار اصلی این مجتمع ها این نیست که یک سری از محصولات به عنوان سوخت تولید کند در صورتی که سوخت را پالایشگاه ها تامین می‌کنند.
* همین الان پالایشگاه اصفهان واحد ریفرمیت ندارد و از پتروشیمی اصفهان ریفرمیت می‌گیرد. خب برای آن چه پاسخی دارید؟
رشیدی: تمام اعتقاد ما این است که از محصول پتروشیمی که تولوئن و زایلن دارد نباید به عنوان بنزین استفاده کنیم.
* شما یک سند به ما نشان دهید که این عناصر در بنزین وجود دارد؟
رشیدی: من می‌گویم که در فرایند پتروشیمی تولوئن و زایلن وجود دارد که این برای پتروشیمیها ارزشمند است.
* پتروشیمیها اصلا به همین دلیل واحد بنزن زدایی دارند.
رشیدی: این واحد برای خالص کردن بنزن است.
* آقای مهندس واحد بنزن‌زدا بنزن را جدا می‌کند نه خالص. همین الان پتروشیمی نوری ریفرمیتش دارای بنزن زیر 2 درصد است.
رشیدی: پتروشیمیها باید این بنزن را جدا کنند زیرا پتروشیمیها این بنزن را جداگانه می‌فروشند.
* دقیقا الان همین کار صورت می‌گیرد یعنی ریفرمیتی به شما نمی‌دهند که تولوئن و زایلن و بنزن با درصد بالا در آن باشد.
رشیدی: در ریفرمیت پتروشیمیها آروماتیک 70 درصد وجود دارد این آروماتیک دارای چه ترکیباتی است؟
* این آرماتیک تولوئن و زایلن نیست.
رشیدی: از کجا می‌دانید نیست؟
* شما از کجا می‌دانید هست؟
رشیدی: چون من می‌گویم خروجی واحد پتروشیمی ها BTX است.
* اینها را که خودتان هم گفتید جدا می‌کنند و جداگانه می‌فروشند یعنی آنچه که به شما می‌دهند این نیست که می‌گویید.
رشیدی: پس ترکیبات آروماتیک چیست؟ شما آنالیز آن را بیاورید.
* همه مسئولان پالایشی و پتروشیمی بارها و بارها گفته‌اند که این ریفرمیت است. آقایان خسروانی، پیوندی، کاظمی و تنها حرف این مسئولان این است که این ریفرمیت برای ما گران تمام می‌شود. تا امروز حتی یک نفر در صنعت نفت تایید نکرده است که در این ریفرمیت تولوئن و زایلن وجود دارد.
رشیدی: در هر صورت بر اساس فرایند پتروشیمی من اعتقاد دارم که BTX تولید می‌شود. شما می‌خواهید من را قانع کنید.
* اصلا بحث قانع کردن شما نیست.
رشیدی: من می‌گویم خروجی پتروشیمی بنزن، تولوئن و زایلن است، شما می‌گویند نه. من می‌گویم بر اساس تمام اطلاعاتی که وجود دارد خروجی پتروشیمی BTX است، شما می‌گویید نه، آن ریفرمیت است. خب شما بگویید ترکیب ریفرمیت چیست؟
* آقای مهندس ریفرمیت خروجی نهایی نیست بلکه یک محصول میانی است.
رشیدی: شما چرا اصرار می‌کنید؟
* ما اصرار نمی‌کنیم ما جلوی شما مدرک گذاشتیم اما شما قبول نمی کنید. ما فرض می‌کنیم تمام حرف‌های شما درست است. ما چیزی که آزمون می‌کنیم بنزین است آیا این موضوع را می‌پذیرید؟
رشیدی: بله
* به طور جداگانه ریفرمیت را که عرضه نمی‌کنیم و نیازی به آزمون آن هم نیست زیرا همانطور که گفته شد فرض می‌کنیم حرف شما درست است.
رشیدی: بله
* همانطور که در این سند مشاهده می‌کنید مشخصات بنزین یورو 4 یعنی بنزین روز اروپا آمده است که این همان استاندارد 4904 است که سازمان استاندارد آن را تدوین کرده است.خب بر اساس همین مشخصات پالایشگاه اراک و تهران بنزین تولید می‌کنند.
رشیدی: بله
* همین الان بنزین تهران به استناد گفته‌های مدیران پالایش و پخش از پالایشگاه اراک و تهران می آید و حتی اسنادی وجود دارد که بنزین پتروشیمیها در تهران عرضه نشده است.
رشیدی: بله، من باید توضیح دهم البته مقداری این مسئله سخت است اما باید توضیح دهم.
* همین ریفرمیتی که شما قبول ندارید در دوره‌ای همین را صادر می کردیم به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و آنها این ریفرمیت به گفته شما آلوده را با نفتای سبک و سنگین و رافینیت ترکیب می‌کردند و ما آن را وارد می‌کردیم و از این بنزین استفاده می‌شد پس با این شرایط باید گفت بنزین وارداتی با ریفرمیت داخلی ایران آلوده بوده است.
رشیدی: مشکل مملکت ما این است که دانش محور حرکت نکرده‌ایم. شما من را به عنوان یک مسئول محیط زیست کنار بگذارید و خودتان با کارشناسان و خبره‌های پتروشیمی صحبت کنید.
* شما این نمودار فرایند تولید ریفرمیت را که ملاحظه می‌کنید قبول دارید یا خیر؟
رشیدی: من به این فرایند کاری ندارم. من این فرایند را واقعاً قبول ندارم شما تحصیلکرده هستید.
* من به شما فرایند نشان دادم شما قبول نمی‌کنید.
رشیدی: شما شیطنت می‌کنید، شما حرف من را قبول نکنید و حرف پالایش را هم قبول نکنید. شما در اینترنت سرچ کنید و خودتان به نتیجه ای که می گویم می رسید.
* شما نظرتان را در مورد این فرایند بگویید.
رشیدی: شما یک کار دیگری انجام دهید شما سرچ کنید و با اساتید شیمی هم صحبت کنید.
* شما به ما اجازه نمی‌دهید این نمودار را حتی به شما نشان دهیم شما این فرایند را ببینید و بعد بگویید قبول ندارم.
رشیدی: من آنچه که قبول دارم در رفرنس‌های کتاب‌های اصلی وجود دارد و در این رفرنس‌ها هم گفته شده است که خروجی پتروشیمیها چیست. اینکه یکباره بیاییم کاری انجام دهیم و خروجی را تغییر دهیم این پتروشیمیها لایسنس و کاتالیست مشخص دارد و نمی توان آنها را تغییر داد.
* پس شما عمیقا معتقد هستید تنها چیزی که از پتروشیمیها دریافت می‌شود و با بنزین داخلی مخلوط می‌شود زایلن، تولوئن و بنزن است.
رشیدی: بله.
* اما وقتی با متخصصین پتروشیمی و پالایشی صحبت می کنیم دقیقاً برخلاف این گفته شما نظر می‌دهند.
رشیدی: خوب فوقش این است که من اشتباه می‌کنم.
* این به همین سادگی که می‌گویید نیست، زیرا با اظهارنظرهایی که از سوی سازمان محیط زیست مطرح می‌شود مردم تصور می‌کنند که سرطان تنفس می‌کنند.
رشیدی: ما یک وظیفه اصلی داریم که آن هم شفاف سازی است. بر اساس دانسته‌ها و اطلاعاتم خروجی پتروشیمی BTX است.
* دعوای ما سر خروجی نیست و از همان ابتدا بارها گفتیم که ریفرمیت یک محصول میانی است. پتروشیمی بندر امام الان نفتا می‌گیرد و ریفرمیت تحویل می‌دهد.
رشیدی: پتروشیمی نوری که الان ریفرمیت تولید می‌کند و تحویل پالایش می‌دهد قبلاً چه کار می‌کرد؟
* پتروشیمی نوری همین را تولید می‌کرد اما به جای عرضه به مجتمع های پالایشی آن را صادر می‌کرد، ما همین را می‌رفتیم و از قطر و امارات می‌آوردیم و مصرف می‌کردیم.
رشیدی: نه آن ریفرمیت با این ریفرمیت تفاوت می‌کند.
* پتروشیمی نوری همین ریفرمیت را تولید و صادر می‌کرد و همین ریفرمیت در امارات با نفتای سبک و سنگین و رافینت ترکیب می‌شد و ما آن را به عنوان بنزین وارد می‌کردیم.
رشیدی: من این موضوع را نمی‌دانم. من اصلاً به آن قسمت کاری ندارم ما هدفمان چیست؟ هدفمان سلامتی مردم است ما اعتقاد داریم اگر بنزن سوخت را به جای 1 درصد به 0.5 درصد برسانیم احتمال سرطان را کم می‌کنیم. ما همه حرفمان سر همین است ما اصلاً کاری به واردات نداریم ما می‌گوییم ترکیبات سرطان‌زا را وارد بنزین نکنیم.
* این سند که ملاحظه می‌کنید ویژگی‌های بنزین یورو4 است با عنوان سند 4904 . یعنی قبول دارید بنزینی که در اروپا عرضه می‌شود همین است؟
رشیدی: بله
* در این بنزین هم بنزن وجود دارد که حداکثر یک درصد است اگر شما قبول دارید این سند و بنزین یورو 4 را الان همه مردم اروپا سرطان دارند.
رشیدی: این طور نیست که ما بتوانیم بنزن را صفر کنیم ولی باید به حداقل کاهش دهیم.شما اصلاً به حرف من توجه نکنید شما با اساتید مطرح صحبت کنید.
* این آنالیزهایی که مشاهده می‌کنید شرکت پالایش و پخش در نمایشگاه نفت امسال در یک ویژه‌نامه منتشر کرده است. این استاندارد بنزین معمولی است که حدود 5 درصد بنزن را مطابق استاندارد بنزین معمولی می‌داند. از طرف دیگر بنزن موجود در پتروشیمی نوری را نیز داریم که حدود 2 درصد است.
رشیدی: پالایشی‌ها زرنگ هستند. من واقعاً بگویم تمام هدفم این است که پتروشیمی باید محصولاتی تولید کند که در آن وظیفه دارد. ما اگر باعث شویم که اضافه کردن این ترکیبات باعث سرطان می‌شود باید جلوی آن را گرفت. ما تا آخر ایستاده‌ایم که تولوئن و زایلن وارد چرخه بنزین نشود.ما چرا نرفتیم پالایشگاه‌های خود را درست کنیم مثلاً ستاره خلیج‌فارس را زودتر راه‌اندازی کنیم؟
* اجازه بدهید از جای دیگری شروع کنیم. مسئولان پالایش و پتروشیمی می‌گویند نفتا وارد واحد سولفورزدایی می‌شود...
رشیدی: پتروشیمی سولفوروزدایی ندارد چون از گاز طبیعی استفاده می‌کند.
* آقای مهندس اصلاً گاز مطرح نیست. این پتروشیمیهای خوراک مایع هستند.
رشیدی: پس چه طور از پتروشیمیها نفتا خارج می‌شود؟
* نفتا از پتروشیمیها خارج می‌شود؟ آقای مهندس نفتا خوراک این واحدها است.
رشیدی: دوباره به فرایند نگاه کنید.
* همانطور که می‌بینید نفتا از این محل وارد و به عنوان خوراک ورودی است و این واحدهای پتروشیمی را واحدهای آروماتیکی می‌گویند.
رشیدی: چرا موضوع را پیچیده می‌کنید خیلی ساده است اینها یک خروجی دارند این خروجی را با بنزین ترکیب می‌کنند و می‌رود.
* آقای مهندس شما تحصیلات شیمی دارید.
رشیدی: اصلاً این فرایند را رها کنید اصلاً در موردش صحبت نکنیم چون من آن را قبول ندارم.
* من اجزای این فرایند را از شما می‌پرسم شما به من جواب صریح بدهید.
رشیدی: من کارشناسی و صادقانه حرف می‌زنم من به اتکای دانشم حرف می‌زنم و سعی می‌کنم با این دانشم صحبت کنم.من می‌گویم پتروشیمی یک چیزی تولید می‌کند و واحد سولفورزدایی در پتروشیمی نیست چون خوراکشان گاز است و این چیز را با بنزین ترکیب می‌کنند و آن را عرضه می‌کنند و این دو تا را آخر سر با هم مخلوط می‌کنند و اصلاً این فرایند مطرح نیست.
* آقای مهندس تو را به خدا اینطور صحبت نکنید. شما همه چیز را زیر سوال می‌برید.
رشیدی: بله. همانطور که گفتم پالایشگاه ها یک چیزی از پتروشیمیها می‌گیرند و با بنزین مخلوط می‌کنند این آخر حرف من است.
* شما با این صحبت‌ها همه متخصصان صنعت نفت را زیر سوال بردید.
رشیدی: بله. من این حرف را می‌زنم و شما هم همین حرف را بنویسید.
* پس دقیقا بگویید آن چیز چیست؟
رشیدی: همان BTX است آن را با بنزین ترکیب می‌کنند منتهی این ترکیب بستگی به پالایشگاه دارد و آن را با نسبت‌های مختلف ترکیب می‌کنند.
* همه صنعت نفت مخالف اظهارات شما را بیان می‌کنند یعنی هر چه مدیران پالایش از قدیم تا جدید و پتروشیمیها تماما گفته‌اند را زیر سوال می‌برید؟
رشیدی: بله. همانطور که گفتم یک چیزی پتروشیمیها تولید می‌کنند یک چیزی هم پالایشی‌ها تولید می‌کنند و این دو را با هم ترکیب می‌کنند.
به نظرم افراد باید صریح حرف بزنند مثلا وزیر نفت سابق گفته پتروشیمیها بنزین تولید می‌کنند و از آن بنزین استفاده کردیم اما بعد گفته شد تولید بنزین پتروشیمی نداریم و آن ریفرمیت است. در مجموع ما نگاهمان این است که شرایط به گونه‌ای باشد که خدای ناکرده به جای آنکه برویم داروی شیمی درمانی وارد کنیم سرمایه‌گذاری کنیم روی پالایشگاه‌ها.
شما ببینید چند سال است که روی پالایشگاه‌ها سرمایه‌گذاری نکردیم و سه سال کار نکردیم. بعد دیدیم شرایط به وخامت گذشت از پتروشیمیها بنزین گرفتیم اصلا اینها لایسنس دارند که قابل تغییر نیست.
* آقای مهندس ریفرمیت BTX نیست. نکند شما می‌خواهید اعتبار علمی خود را با این حرف زیر سوال ببرید...
رشیدی: عیبی ندارد،مشکلی نیست.
* بسیار خوب. حالا بپردازیم به بنزین وارداتی این متن که ملاحظه می‌کنید آخرین مصاحبه شما با شانا (سایت اطلاع‌رسانی وزارت نفت) است. شما در این مصاحبه فرمودید بنزین‌های وارداتی آلودگی ندارند.
رشیدی: نه اجازه بدهید بگویم که بنزین یورو 4 هم آلودگی دارد.
* شما گفته‌اید که با استاندارد یورو منطبق بوده.
رشیدی: ما می‌گوییم و به وزارت نفت هم تاکید داریم بنزین که وارد می‌کنند حتما باید مطابق با استانداردهای روز دنیا باشد. ما تاکیدمان بر این است، و آنچه که به آن دسترسی داریم بنزینی است که در جایگاه ها عرضه می‌شود. مثلا بنزینی که پالایشگاه اراک تولید می‌کند بنزینی است فوق‌العاده خوب. مثلا سولفور آن زیر 50 است که از یورو 4 وارداتی نیز بسیار بهتر است.
* این آنالیز فراورده های تولیدی در پالایشگاه اراک است به این مفهوم که در دولتی که زحمت کشیدند و در مقابل تحریم، بنزین پتروشیمی تولید کردند، زحمت کشیدند و پالایشگاه اراک را هم راه‌اندازی کردند.
رشیدی: ما زحمت کسی را زیر سوال نمی‌بریم. باید گفت با این بنزین اراک ریسک بیماری سرطان خیلی پایین است. کل آروماتیک را تست می‌کنند و بنزن هم را هم جداگانه تست می‌کنند که البته در آروماتیک بنزن هم وجود دارد.
* در این مصاحبه، شما گفته‌اید این بنزین وارداتی با استاندارد یورو 4 منطبق است.
رشیدی: نمونه‌برداری از جایگاه ها انجام شده است. خبرنگار شانا متوجه نشده است که چه چیزی نوشته است. شما اگر فایل ضبط شده مرا بیاورید من گفته‌ام که ما نمونه‌برداری کردیم بنزین‌های توزیع شده در تهران مناسب است.اما کلا اینگونه نیست که پاک باشد.
* این متن مصاحبه شما است. همین را ملاحظه کنید. ما از شما سوال داریم.شما در اینجا گفته‌اید با استاندارد یورو 4 منطبق بوده است.
رشیدی: شما فایل صوتی مصاحبه من را بیاورید من که نمی‌دانم چه کسی چه چیزی می‌نویسید.
* یعنی هر کس از شما هر چیزی بنویسد شما مخالفتی ندارید؟
رشیدی: من که صبح تا شب نمی‌توانم ببینم که چه چیزی منتشر شده است.
* به هر حال شما در این مصاحبه گفته‌اید که بنزین‌های وارداتی آلودگی ندارد حالا سوال این است که شما استناد کرده‌اید به نمونه‌برداری از جایگاه‌های تهران، در حالی که باید گفت جایگاه‌های تهران خیلی وقت است بنزین وارداتی در آن عرضه نمی‌شود.
رشیدی: بله. بنزین تهران از پالایشگاه اراک و تهران می‌آید.
* خب شما چطور از جایگاه‌های تهران نمونه‌برداری کردید و بعد پی بردید که بنزین های وارداتی آلایندگی ندارد؟
رشیدی: بر اساس اسپکی که وزارت نفت در مقایسه با یورو 4 به ما داد ما به این نتیجه رسیدیم.
* جالب است بدانید بنزین وارداتی نه آروماتیک و نه بنزن آن آزمایش نمی‌شود. برای این ادعا سند هم داریم.
رشیدی: آن نمونه را رها کنید.
* این بنزین اصلا بر اساس استاندارد یورو 4 تست نمی‌شود. این نمونه‌هایی است که در دست ما است و جدیدترین بنزین وارداتی است.
رشیدی: اگر شما این را دارید ما هم به استناد مواردی که از وزارت نفت گرفتیم یک گزارشاتی داریم.
* خواهش می‌کنم این آنالیزها را ملاحظه کنید.
رشیدی: من می‌دانستم که می‌خواهید این آنالیزها را نشان دهید.
* به استناد گزارشاتی که از وزارت نفت داریم این حرفها را می‌زنیم. شما به مهر و امضا‌های این آنالیزها دقت کنید. اداره نظارت بر صادرات و مبادلات از طرف دولت امضا کرده است، مهر فروشنده و مهر خریدار که شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است و همچنین مهر آزمایشگاه در آن وجود دارد.
رشیدی: شما که همه نمونه‌ها را ندیده‌اید.
* مسئله همه نمونه‌ها نیست. شاید تعدادی تست انجام شده و تعدادی تست نشده است.
رشیدی: ما تمام تلاشمان بر این اساس است که سلامت مردم به خطر نیافتد.
* شما نگاهی به این آنالیزهای بنزین وارداتی بیاندازید، در اینجا در مقابل بنزن و آروماتیک هیچ چیزی نوشته نشده و آزمون نشد‌ه‌اند و اکتان نیز 94.5 است.
رشیدی: مبنای حرف من این آنالیز شما نبوده است.
* ما این آنالیز را خودمان تولید نکرده‌ایم. از مسئولان صنعت نفت گرفتیم. ما می‌خواهیم شما خودتان این آنالیزها را با مصوبه شورای عالی استاندارد مقایسه کنید.
شما به ما بگویید ما چگونه باید تشخیص دهیم که بنزن و آروماتیک بنزین‌های وارداتی دارای چه مشخصاتی است؟
رشیدی: حرف شما درست است و من اقرار می‌کنم. زیرا در این استانداردها باید آنالیزهای وارداتی دقیقا تست شود و بنزن و آروماتیک باید دقیقا تست شود. اما مبنای من این آنالیزها نیست مبنای حرف من گزارشاتی است که از وزارت نفت گرفتیم.
* خب این آنالیزها هم از مجموعه وزارت نفت بیرون آمده است. شما این آنالیز را با دقت نگاه کنید و با آزمون استاندارد که در کتابچه پالایش و پخش است مقایسه کنید. این آزمون که متعلق به 15 سال قبل است و الان بنزین وارداتی با این آزمون سنجیده می‌شود. این در حالی است که استاندارد اجباری کشور استاندارد 4904 است که خودتان در طول مصاحبه بارها به آن اشاره کردید.
رشیدی: این موضوع به خودشان مربوط است. اینکه بنزین باید تست شود با استاندارد 4904 قبول است. اما باید مشخص باشد که به چه روشی تست شود.
* آقای مهندس دوباره به همین آنالیز بنزین وارداتی نگاه کنید در مقابل آروماتیک و بنزن که هیچ عددی نوشته نشده است روش تست وجود دارد که آروماتیک و بنزن با روش GC تست می‌شود.
رشیدی: این نکته شما حرف درستی است و باید حتما آروماتیک و بنزن مورد آزمون قرار گیرد.اکنون که این را می‌گویید در بنزین‌های وارداتی بنزن و آروماتیک تست نمی‌شود گر چه روش تست وجود دارد. حالا چه گونه اثبات می‌کنید که ریفرمیت پتروشیمیها با روش‌های 15 سال قبل تست نمی شود.
* ما از مسئولان فعلی پالایش این سوال را مطرح کردیم آنها مدعی هستند که این بنزین قبل از ورود به پالایشگاه‌ها آزمایش می‌شود و بر اساس قرارداد با آنها رفتار می‌کنیم و تا کنون آنچه که از پتروشیمی برزویه تحویل گرفتیم دارای بنزن 2 درصد بوده است.اکنون پتروشیمی برزویه می‌گوید بنزن به 1.2 درصد رسیده است اما مدیران شرکت پالایش و پخش گفته‌اند هنوز آزمایش روی ریفرمیت‌های جدید صورت نگرفته و این به معنای آن است که شرکت پالایش این ریفرمیت را آزمایش می‌کنند.
رشیدی: مابقی ترکیبات چه طور؟
* تمام ترکیبات مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
رشیدی: اصلا وقتی پتروشیمی محصول تولید می‌کند تمام محصولاتش جدا است پس برای چه آزمایش می‌کنند؟
* آقای مهندس مسئولان فعلی و قبلی پالایش و پخش مطمئنا حرف شما را قبول نمی‌کنند در واقع آنها یک حرف دیگر می‌زنند اما شما حرف دیگری می‌زنید.
رشیدی: کاش شما یک میزگرد برگزار می‌کردید تا ما با هم و در کنار هم این موضع را بررسی می‌کردیم.
* ما با کمال میل حاضر به برگزاری میزگرد هستیم.
حالا کمی هم در خصوص درصد بنزن صحبت کنیم. آقای سیدعلی سید مومنی رئیس مهندسی پالایش و پخش 92.12.3 با سایت شانا صحبت کرده‌اند و گفته‌اند استاندارد در بنزین معمولی 5 درصد است اما ما در تهران بنزین با بنزن یک درصد توزیع می‌کنیم.
آقای محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت نفت 93.2.20 به خبرگزاری تسنیم گفته‌اند استاندارد شرکت نفت بنزن 5 درصد دارد.
کتابچه را هم که ملاحظه کردید. آقای خسروانی معاون فعلی پالایش و پخش هم می‌گویند ریفرمیت بندر امام 6 تا 10 درصد بنزن دارد که با نفتای سنگین و سبک و رافینیت ترکیب می شود و بنزن بنزین را به 3.5 درصد می‌رسانند. بنزن پتروشیمی نوری بعد از راه‌اندازی واحد بنزن‌زدایی به زیر 2 درصد رسیده است.
خوب سوال این است که پتروشیمی نوری که 70 درصد ریفرمیت پالایشگاه‌ها را تحویل می‌دهد و وضعیت بنزن ریفرمیت پتروشیمیها نیز مشخص است و از سوی دیگر بنزن در بنزین وارداتی نیز 5 درصد است. چرا در مورد بنزن ریفرمیت پتروشیمیها تا این حد سازمان محیط زیست حساسیت نشان می دهد اما در مورد بنزن بنزین وارداتی حساسیتی وجود ندارد؟
رشیدی: در کل باید بگویم حساسیت نسبت به بنزین وارداتی نیز باید به شدت وجود داشته باشد و ما مخالف این هستیم که بنزن در بنزین وارداتی بالا باشد و کلا درباره سوخت روی چند پارامتر حساسیت ویژه داریم که یکی بحث بنزن است و دیگری بحث آروماتیک‌ها است.
* پس چرا آروماتیک‌ها را تست نمی‌کنید؟
رشیدی: چرا تست می‌کنیم.
* در سایت رسمی سازمان محیط زیست بحثی از آلایندگی و تست آروماتیک‌ها نیست.
رشیدی: بله. روی سایت وجود ندارد و ما جدول جداگانه‌ای داریم. اما مورد دیگر بحث سولفور است که برای ما مهم است و حتی ما روی فشار بخار بنزین نیز تاکید داریم.
مثلا اگر سولفور از 300 به 50 پی پی ام برسد مقدار دانه‌های دی‌اکسید گوگرد به یک هشتم کاهش پیدا می‌کند. اگر ما بتوانیم این سولفور را کنترل کنیم شرایط هوا بسیار تغییر می‌کند.
بنابر این ما در تمام موارد حساس هستیم اما در یک برهه از زمان به یک موضوع می‌پردازیم و حتی در مصوبه اخیر دولت اجرای طرح کهاب و بخارات بنزین نیز دیده شده است.
* آقای مهندس اجازه بدهید صریح حرف بزنیم شما به مردم گفته‌اید چون بنزین پتروشیمی توزیع شده است شما دارید سرطان می‌گیرید.
رشیدی: به خاطر BTX است یعنی غیر از بنزن شما باید تولوئن و زایلن را نگاه کنید.
* آقای مهندس فرض کنیم شما اشتباه کرده باشید و زایلن و تولوئن در این ریفرمیت وجود نداشته باشد. شما چه کار خواهید کرد؟
رشیدی: باید ترکیبات آروماتیک مشخص شود ما تمرکزمان روی طیف هیدروکربن های همراه بنزن است که سرطان‌زا هستند.
* آقای مهندس برخی از مواقع حرفها به دلیل آنکه مقام مسئول از مجموعه خود حمایت کند زده می‌شود و این حرفها کارشناسی نیست.
رشیدی: ما در مقابل مردم و خودمان مسئولیم ما روی همه بنزین‌ها حساس هستیم چه وارداتی و چه بنزین پتروشیمیها.
* یکی از معاونین سازمان محیط زیست اخیرا در گفت‌وگو با شانا اعلام کرده‌اند تعیین استاندارد بنزین وارداتی بر عهده ما نیست و به طور کامل از سازمان سلب مسئولیت کرده اند.
رشیدی: من در جریان نیستم. اما نگاه ما این است که ماهیت تولید پتروشیمی ترکیبات آروماتیک دارد.
* آروماتیک بودن مشکلی نیست مهم بودن یا نبودن تولوئن و زایلن است.
رشیدی: خب محصول نهایی BTX است.شما این همه داستان می‌بافید یکبار خودتان سرچ کنید.
* همه این مواردی که تا کنون با هم صحبت کردیم با سند بود که شما اسناد را ملاحظه کردید.
رشیدی: من مزاح کردم یک وقت ناراحت نشوید.
* نه. به بحث خودمان بپردازیم لطفا در این خصوص توضیح دهید که چرا برای بنزین وارداتی حساسیت وجود ندارد.
رشیدی: ما می‌گوییم بنزین وارداتی از پالایشگاه می‌آید اما بنزین پتروشیمی دارای آروماتیک بالا و مواد سرطان‌زا است. و علت مخالفت ما مشخص است.
در مصوبه جدید نگاه کنید یک بندی وجود دارد که سازمان محیط زیست مکلف است براساس آن هر 3 ماه یکبار آنالیز سوخت را مورد بررسی قرار دهد. من به این نکته اعتقاد دارم که باید همه چیز شفاف باشد و اسپک آن را مشخص کنیم و در اختیار عموم قرار دهیم.
* چرا سازمان محیط زیست متولی این کار نمی‌شود؟
رشیدی: ما درخواست می‌دهیم و ما نیز بر اساس برنامه‌ها عمل می‌کنیم و آنالیز کیفیت سوخت را نیز باید داشته باشیم و منتشر کنیم. باید این کار در بنزین وارداتی نیز صورت پذیرد و به اطلاع مردم هم برسد.
* یعنی از این به بعد به طور مجزا این اطلاعات در اختیار مردم قرار می‌گیرد؟
رشیدی: بله این کار را می‌کنیم و هر 3 ماه یکبار اینکار انجام خواهیم داد و اولین سر رسید ما 3 ماه آینده است.
* شما در نشست هم اندیشی سازمان صدا و سیما گفته‌اید به مدد حذف ارکان آلودگی هوا مانند بنزین هوای تهران پاک شده است.
رشیدی: بله.
* اما شما سال 90 یک مصاحبه‌ای کرده‌اید با کافه سوال که در آنجا گفته‌اید در تهران تست‌های مختلف بنزین در جایگاه‌های مختلف اندازه‌گیر شده است و در نهایت به این نتیجه رسیده‌اید که بنزین مصرفی در این دوره آلودگی تهران از همان نوع بنزین پیشین بوده است.
رشیدی: بله. قطعا بنزین پتروشیمیها در تهران نیامد. اما این موضوع که اخیرا گفتم برای کشور بود و برای تهران نیست. زیرا دوباره تاکید می کنم که بنزین پتروشیمی اصلا به تهران نیامده است و بنزین تهران از 2 پالایشگاه اراک و تهران تامین می‌شود اما این موضوع که در جلسه اخیر گفتم مربوط به عرضه بنزین پتروشیمیها در کشور بوده است.
* شما در کدام نقاط کشور متوجه شدید آلودگی بنزین در پتروشیمیها وجود دارد؟
رشیدی: ما در جاهای دیگر تست کردیم.
* کجاها تست کردید؟
رشیدی: تست نکردیم
*حدس زدید؟
رشیدی: حدس نزدیم. اما خودمان می‌دانیم کجاست
* آقای مهندس شفاف صحبت کنید آیا شما تست کردید؟
رشیدی: نه تست نکردیم. بر اساس اطلاعاتی که از وزارت نفت داریم این حرفها گفته شد.
* پس شما خودتان تست نکردید؟
رشیدی: خیر. ولی معلوم است که کجا بنزین پتروشیمی پخش شده.
* دیگر سوالی نداریم از وقتی که در اختیار ما قراردادید بسیار سپاسگزاریم.
ارسال نظر