سوال: بیشترین میزان اشتغال در کدام استانها است و کدام استان کمترین میزان اشتغال یا بالاترین میزان را دارند؟
کریمی بیرانوند: ببینید سامانه رصد اشتغال یک سامانهای است که در دولت مردمی سیزدهم راه اندازی شده برای گزارش دادن شفاف به مردم در حوزه، چون آقای رئیس جمهور فرمودند ما باید سالی یک میلیون شغل ایجاد کنیم به مردم این قول را دادهاند بلافاصله ما یک سامانهای را طراحی کردیم که اشتغال ایجادی اعلامی را نپذیریم اعلام میشود باید ثبت شود همه اطلاعاتش ما نظارت کنیم و بعد به مردم گزارش بدهیم که واقعاً این اتفاق افتاده یا نه سامانه رصد اشتغال هر سال تعهد استانداران و دستگاهها را ابلاغ میکند مطابق با تعهدی که استانداران محترم دارند روی سامانه و پس از نظارت یعنی مثلاً فرض بفرمایید یک استان اعلام میکند من ۲۰ هزار تا ثبت کردم این ۲۰ هزار تا ضربدر درصد صحت سنجی آن استان میشود مثلاً اگر ۵۰ درصد فرض بفرمایید صحت سنجی باشد از آن ۲۰ هزار تا چند تا پذیرفته میشود ۱۰ هزار تا پذیرفته میشود با این مبنایی که عرض کردم خدمت شما استانهای مرکزی، هرمزگان، خراسان جنوبی، قزوین و خوزستان ۵ استان برتر ما هستند یعنی تعهد ایجادی ضرب در درصد صحت که استانهای مرکزی و هرمزگان بیش از ۱۰۰ رسیدهاند یعنی به تعهد خودشان رسیدهاند.
کریمی بیرانوند: استان هرمزگان یک استان دریایی و مرزی است و ظرفیتهای خیلی خوبی در دولت سیزدهم در این استان فعال شده به علاوه اینکه طرحهای بزرگی هم در حوزه پتروشیمی در حوزه پالایشگاه در این استان اتفاق افتاده در حوزه ملوانی اتفاقهای خوبی رخ داده در این استان استان مرکزی ما هم جز استانهای صنعتی کشور محسوب میشود که همواره در واقع ظرفیت اشتغال قابل توجهی دارد ۵ استانی هم که به ترتیب با احتساب نظارت پس از ثبت در واقع در نظر بگیریم استانهای گیلان، لرستان، تهران، قم و البرز که در واقع کمترین میزان رسیدن به تعهد خودشان پس از نظارت را تا اینجای سال، چون این سامانه بر خط است ممکن است مثلاً این گزارشی که من عرض میکنم خدمت شما یک ماه دیگر تغییر بکند یعنی این عدد تغییر کند، چون بر خط صحتها تغییر میکند درصد ثبتها تغییر میکند به لحاظ دستگاهی هم میتوانم همین گزارش را خدمت شما عرض کنم به لحاظ دستگاهی باز تعهد ضربدر درصد صحت نه فقط این چرا این اهمیت دارد، چون اعلامی را نمیپذیریم آنچه که اجرا شده به کد ملی نه فقط مثلاً حدس بزنیم یا برآوردی نیست اینهایی که عرض میکنم به کد ملی هم موجود است دستگاههای برتر ما که بالاتر از میانگین کشور هستند من بخواهم به خدمت شما عرض کنم اتاق اصناف به ترتیب وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، بسیج سازندگی، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، قرارگاه مهارت آموزی نیروهای مسلح که طرحهای افزایش مهارت سربازان وظیفه را به عهده دارد، کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی، جهاد کشاورزی، بنیاد شهید و امور ایثارگران و وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری این به ترتیب بود به لحاظ درصد پیشرفت پس از صحت سنجی بود دستگاههایی را هم که زیر میانگین کشور در میانگین کشوری ثبت و تعهد ۶۲ درصد است یعنی گزارشی را که من بخواهم به خدمت مردم عرض کنم از یک میلیون شغل چقدرش ایجاد شده ۶۲ درصد تا اینجای سال ثبتمان بیشتر از یک میلیون است یک میلیون و ۹ هزار تا ما الان ثبتی داریم، ولی با لحاظ درصد صحت سنجی چیزی حدود ۶۲ درصد است سوال یعنی شما انتظار دارید که در واقع در زمینه اشتغال تا پایان سال به آن رقم یک میلیون برسید کریمی بیرانوند دستگاهها را بخوانم و بعد این توضیح را میدهم خدمت شما دستگاههایی که زیر میانگین کشوری هستند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ورزش و جوانان، بنیاد برکت، پارکهای علم و فناوری، وزارت صنعت و معدن و تجارت، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و بنیاد علوی که اینها دستگاههای شاخص ما هستند در مورد سوالی که فرمودید ما الان تقریباً میانگین صحت سنجیمان در سراسر کشور تقریباً ۶۹ درصد است یعنی ۶۹ تا ۷۰ درصد، چون نظارت تماسی که ما با شخص تماس میگیریم با شخص گفتگو میکنیم که شغل ایجاد شده نشده نظر شما چیست حدود ۷۳ درصد از صحتش نظارت حضوری ما که میرویم در محل ناظران بخش خصوصی ما است دولتی هم نیستند میروند در محل نظارت میکنند و طرحهایی که تسهیلات گرفتهاند الان درصد نظارت حضوریمان حدود ۶۸ درصد است با الگوریتمی که ما به لحاظ پیشرفت ثبت اشتغال از اول سال تا الان داشتیم ما امید داریم که تا پایان سال الان حدود ۶۲ تا ۶۳ درصد هستیم انشاالله به امید خدا، چون تزریق منابع مالی هم تا پایان سال بیشتر خواهد بود توسط بانکها تا پایان سال ما امیدوار هستیم که انشاالله به لطف خدا به تعهد خودمان که یک میلیون شغل است به مردم برسیم و بتوانیم شفاف به مردم گزارش بدهیم اگر هم نرسیم مطمئن باشید که به مردم اعلام خواهیم کرد که نرسیدیم به آن تعهد یک میلیون، ولی امید ما این است که انشاالله آنچه که فضای کسب و کار نشان میدهد بازار کار نشان میدهد این است که ما حتماً به تعهد یک میلیون شغل خواهیم رسید.
سوال: میزان تسهیلاتی که در اختیار دستگاههای مختلف یا افراد مختلف یا بنگاههای مختلف قرار گرفته برای ایجاد اشتغال از اول سال در طی این ۹ ماهه چقدر بوده؟
کریمی بیرانوند: یک کم پیچیده است پاسخ به این سوال شما، چون محل در واقع منابعی که دارد تزریق میشود به بازار کار ما متفاوت است ما قانون بودجه تبصره ۱۸ سال ۱۴۰۱ بند ب تبصره ۱۶، ۱۴۰۱ قانون تبصره ۱۸، ۱۴۰۲ و منابع مشاغل خانگی و منابع اشتغال روستایی ۵ منبعی هستند که با اختلافهای عددی خودشان در واقع در بازار کار تزریق میشوند مسئولیت تبصره ۱۸ سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ هم کم و بیش به عهده وزارت محترم اقتصاد و دارایی است قانون بودجه تبصره ۱۴۰۱ الان در حال پرداخت است یعنی منابع در دست دستگاهها قرار گرفته عملکرد تبصره ۱۸، ۱۴۰۱ الان در همین الان که با شما صحبت میکنم از محل پرداختی تقریباً ۱۰ درصد است که عدد پایینی است که انشاالله تا پایان سال، چون همه موانع اداری برطرف شده و فقط بانکها باید یک همتی بکنند و انشاالله پرداختها بیشتر شود در حوزه اشتغال و همین گونه هم خواهد بود از محل بند ب تبصره ۱۶، ۱۴۰۱ جز ۲ بند ب تبصره ۱۶، ۱۴۰۱، ۶۲ هزار میلیارد تومان بود که در اختیار استانداران قرار گرفت سال گذشته به خاطر اینکه دیر ابلاغ شد سال گذشته با مصوبه شورای اشتغال و دستور رئیس محترم جمهور این منابع تا پایان تیر ماه ۱۴۰۲ تمدید شد و همین تمدید باعث شد که از آن ۶۲ همت تقریباً ۳۵ همت جذب شود یعنی از منابع پارسال امسال پرداخت میشود یعنی ما تا پایان تیر ماه منابع جز ۲ بند ب تبصره ۱۶ را داشتیم از محل استانداران این توضیح را هم عرض کنم اولین بار است که منابع اشتغال بخشی به صورت مستقیم در اختیار استاندار قرار میگیرد، چون این دولت یکی از شعارهایش این است که تمرکز زدایی بکند و قدرت انتخاب و اختیار را در اختیار استانداران قرار بدهد از محل منابع سهم استانداران سال ۱۴۰۲ هم تا الانی که با شما صحبت میکنم ۵۰ هزار میلیارد تومان تقسیم بندی استانی انجام شده تقریبا روی عملکرد ۱۰ درصد است که اینها منابع قرضالحسنه است از منابع دستگاهی بند الف تبصره ۱۸، ۱۴۰۲ هم برنامه ستگاهها در وزارت اقتصاد تصویب شده و به زودی منابعش واریز میشود قانون اشتغال پایدار روستایی هم تقریباً سه تا ۴ ماه است که متوقف شده پرداختی است که انشاالله به زودی برقرار خواهد شد و از محل منابع مشاغل خانگی هم ما تا الان حدود ۶۷ درصد پرداختی منابع مشاغل خانگی را تا اینجای سال داشتیم و به خاطر همین میتوانیم بگوییم از اول سال تا الان که خدمت شما بودیم علی رغم اینکه برخی از تبصرهها باید زودتر اقدام میشد و موانع اداری که بود یکی از دلایلی که مطرح میشد این بود که اوراق به جای منابع نقدی تخصیص داده شد فرایند نقدی کردن اوراق توسط بانکها سختی دارد و توسط دستگاهها، ولی به هر ترتیب از اول سال تا الان هیچ یک از روزهای سال بازار کار ما خالی از منابع و تسهیلات اشتغال نبوده، ولی کم بوده و امیدواریم که تا پایان سال رونق بگیرد و سرعت بگیرد یکی از بازیگران اصلی بدون تعارف عرض میکنم بانک مرکزی و بانکهای عامل ما در رونق بازار کار دولت سیزدهم یکی از نقشهای اصلی را داشتند.
کریمی بیرانوند: من به صورت کلی بخواهم عرض کنم تا پایان خرداد ۱۴۰۲ بانکها عملکردشان در مجموعه بانکی واقعاً عالی بوده یکی از دلایلی که ما افت پرداختها را در بانکها داشتیم به نظرم فشاری بود که برای پرداخت تسهیلات فرزندآوری و ازدواج بود که آن هم لازم است و ضروری است، ولی با صحبتهایی که در یک ماهه اخیر ما با بانک مرکزی که خیلی هم تشکر میکنم و خیلی هم همراهی کردند داشتیم امیدواریم تا پایان سال اشتغال اولویت اصلی بانکها قرار بگیرد حیف است این رونقی که در بازار کار صورت گرفته بخشی به خاطر این است که مردم امیدوار شدهاند کسب و کارها امیدوار شدهاند جمعیت نیت ما نیت یعنی جمعیت غیر شاغل غیر محصل یعنی جمعیتی که نه دنبال کار است جمعیت نیت ما کاهش پیدا کرده حدود ۴ تا ۵ درصد کاهش پیدا کرده نسبت به شروع دولت امیدواری به یافتن شغل کاملاً افزایش پیدا کرده یکی از برنامههای اصلی این دولت که واقعاً با زحمت استانداران و معاونت مناطق محروم انجام شده احیای واحدهای نیمه فعال بوده بیش از ۶۰۰۰ واحد صنعتی خرد و متوسط و بزرگ احیا شده خب اینها با همکاری بانکها احیا شده، ولی در این چند ماهه واقعاً عملکرد خوبی نداشتند امیدواریم که تا پایان سال انشاالله عملکرد قابل توجهی داشته باشند.
سوال: بعضی از مواردی که فرمودید خوب جز قانون است مثلاً بحث فرزندآوری بنابراین وقتی که آن را در زمره قانون تلقی میکنید وقتی که در قانون بودجه هم برای اشتغال زایی رقمی در نظر گرفته میشود نباید بگوید، چون آن مثلاً ما بخشی از تسهیلات را در اختیار فرزندآوری قرار دادهایم بنابراین به تعهداتمان در حوزه اشتغال زایی عمل نمیکنیم اصلاً چقدر اینها با هم عمل کردهاند تا الان؟
کریمی بیرانوند: ببینید یکی از دلایل کاهش پرداخت منابع در سال ۱۴۰۲ تخصیص اوراق بود بدون تعارف اوراق خزانه که برای بودجه سنواتی در نظر گرفته شده ۱۴۰۲ خوب وزارت اقتصاد تا فرایند اداری این را طی کند چند ماه را از دست داده در سال یک روش تامین مالی بود تا الان اینطور اتفاق نیفتاده بوده در حوزه اشتغال کشور که همه دستگاهها و همه بانکها بتوانند هماهنگ شوند، اما بانکهای عامل امسال در حوزه نهادهای حمایتی، چون بار مهمی از اشتغال کشور روی دوش نهادهای حمایتی برای دهکهای ۱ تا ۷ ما است. در حوزه سازمان بهزیستی تقریبا روی ۶۵ درصد پرداختیم، یعنی بانکهای عامل که مثلا کمیته امداد در هشت بانک سهم دارد، سازمان بهزیستی در، هر دستگاهی با بانکهای مختلف، یک شبکه ماتریسی از بانکها را تشکیل میدهد، عرض بنده این است که تا این جا از محل تسهیلات سهم نهادهای حمایتی نسبتا عملکرد خوبی بوده، اما از الان روی سامانه جامع تسهیلات اشتغال کشور حدود ۴۰ هزار پرونده آماده پرداخت است، از محل ۵۰ همت استانداران، یعنی همه مراحل قانونی را طی کرد، ۵۰ هزار پرونده شما اگر هر پرونده را دو شغل هم در نظربگیرید، چون تو این پروندهها خرد هست، متوسط هست، بزرگ هست، حتی اگر دو شغل هم در نظر بگیرید، این ۵۰ هزار تا پرونده تقریبا صدهزار تا شغل، یعنی اگر پرداخت توسط بانکهای عامل از محل ۵۰ همت استانداران انشاالله اتفاق بیفتد، فقط همین پروندههای که روی سامانه معروف شده به تک، تسهیلات اشتغال کشور، صدهزارتا شغل به وجود میآید، البته یکی از دلایل کم درواقع پایین بودن پرداختهای محل ۵۰ همت استانداران واقعا این است که دیر ابلاغ شد، تقریبا یک ماه و نیم از زمان ابلاغ مان میگذرد و این فرصت را از ما گرفت از شروع سال و فقط من خواهشم اینجا این است که همراهی بانکهای عامل از ابتدای دولت در حوزه اشتغال واقعا خوب بوده، غیر از این چند ماه اخیر که تعلل در فرآیندهای اداری و ابلاغیهها اینها هم مزید بر علت شد که بانکههای عامل تعیین تکلیف نشوند، من خواهشم این است که محل ۵۰ همت استانداران، قانون بودجه تبصره ۱۸ هزار و ۴۰۱، چون کامل و دقیق میدانند اینهایی که بنده عرض میکنم چی هست؟ و محل پرداخت نهادهای حمایتی کمیته امداد و بهزیستی و بسیج و امثالهم را در اولویت قرار بدهند، البته ما همه اینها را در حال مذاکره با بانک مرکزی و خود بانکهای عامل هم هستیم که این رونقی که شکل گرفته انشاالله ما شاهد رکودش نباشیم و انشاالله تا پایان سال ادامه دار باشد.
سوال: یکی از مموضوعاتی که وجود دارد این هست که ما گاهی اوقات تسهیلات اختصاص داده میشود، واریز میشود، اما انحراف ایجاد میشود این وامی که داده شده برای اشتغال است، اما در سایر حوزهها مورد استفاده قرار بگیرد یا بهتر بگویم در حوزه اشتغال مورد استفاده قرار نگیرد، آیا این را هم شما بررسی میکنید؟ آیا آماری دارید در این حوزه یا نه؟
کریمی بیرانوند: یکی از وظایف ذاتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نظارت بر اشتغال کشور است، این وظیفه هیچ وقت از عهده وزارت تعاون خارج نمیشود، و یکی از برنامههای اصلی ما هم در دولت سیزدهم، گزارش صحیح به مردم بوده واقعا، که اگر یعنی ما مرکز آمار یک مدل گزارش میدهد که خیلی هم خوب است، فصل به فصل اعلام میشود، درست هم است، ولی آن ثبتی مبنا نیست، یعنی مثلا فرض بفرمایید در پاییز ۱۴۰۲ مرکز آمار اعلام کرده چه تعداد بیکار داریم؟ تقریبا گزارش شان دو میلیون و ۴۰ هزارتا است، خب این دومیلیون و ۴۰ هزار نفر بیکار کیا هستند در گزارش مرکز آمار که نمیتوانیم مشاهده بکنیم، چه کسانی هستند؟ چون برآورد است، درست هم است، روش هم روش علمی است نمیشود به او سوال هایی، سوال است دارد انجام میشود همه دنیا هم همین طور است، ما از چهار مسیر نظارت بر اشتغال به ایجادی دستگاهها داریم نظارت میکنیم یک، از منظر کد بیمه تامین اجتماعی که این کسانی که اعلام میشود شغل برایشان ایجاد شده آیا منجر به بیمه شدن شخص شده یا نه؟
سوال: الان آماری دارید چه تعداد در این دوره؟
کریمی بیرانوند: از ابتدای سال تا پایان مهرماه تقریبا حدود ۵۵۰ هزار نفر کد بیمه اجباری و حرف و مشاغل جدید داریم.
سوال: یعنی اینها قطعا اشتغال برایشان ایجاد شد؟
کریمی بیرانوند: قطعا اشتغال برایشان ایجاد شده که کد بیمه جدید است یا اجباری یا حرف و مشاغل برایشان ایجاد شده، خب این یک مرحله، مرحله دوم هر شخصی که اطلاعات شغل ایجادیش روی سامانه ما ثبت میشود، برایش پیامک میرود که گفته میشود برای شما همین دوربین صدا و سیما آمده گزارش گرفته برخط، مرحله بعد ما یک مرکز تماسی برای اولین بار در دولت مردمی سیزدهم راه اندازی کردیم در وزارت کار، تماس میگیرند با همه کد ملی ها، پارسال با حدود ۲۰ درصد کد ملیها تماس گرفتیم، امسال تا الانی که من با شما صحبت میکنم حدود ۳۰۰ هزار تا تماس ما داشتیم با کدملیهایی که گفته میشود برایشان شغل ایجاد شده و با اینها گفتگو و صحت سنجی میکنیم، در مرحله چهارم هم ما نظارت حضوری از طرحهایی که تسهیلات گرفتند، آنجا شخص میرود ناظر ما، ناظر ما هم بخش دولتی نیست، یعنی کارمند اداره کار نمیرود نظارت، شخصی که در مراکز مشاوره و خدمات کارآفرینی هست میرود نظارت میکند و روی یک سامانهای اعلام میکند به ما که واقعا این تسهیلاتی که شما به عنوان دولت پرداخت کردید منجر به اشتغال شده یا نه؟ این مبنای دسته بندی دستگاهی و استانی اند که بنده عرض کردم خدمت شما به خاطر این گزارشهایی است که ما داریم، بعد وقتی تک تک دستگاه ها، تک تک استانها ما الان میتوانیم با سامانه خودمان به مردم اعلام بکنیم مثلا اداره کار شهرستان فرض بفرمایید فلان شهرستان فلان استان، این چه مقدار از طرحهای اشتغالش منجربه شغل شده؟ این هیچ وقت سابقه نداشته در هیچ دولتی، یعنی ما به کدملی میتوانیم به مردم گزارش بدهیم که در استان شما کدام دستگاه بیشترین آمار ثبت واقعی را دارد و این در اختیار استانداران و نمایندههای محترم مجلس هم قرار گرفته، ما میتوانیم الان اعلام بکنیم که کدام استان بیشترین درصد ثبت و صحت را دارد؟ اینها مبنایش همینهایی بود که بنده هم عرض کردم خدمت شما، لذا یکی از محوریترین کارهایی که ما واقعا با همکاری شرکت رایتل، راه انداختیم در واقع مرکز تماس اشتغال کشور را، باعث میشود که دستگاهها اگر، چون دستگاهها میدانند که با همه متقاضیان صحبت میکنیم، این خودش یک مقداری از صحت سنجی را بالا میبرد، چون تماس گرفته میشود، خود بنده بارها و بارها مینشنیم پای سامانه آخر وقت تماس میگیرم.
سوال: چقدر این جاها انحراف شما دیدید؟
کریمی بیرانوند: متوسط انحراف اعلامی دستگاهها عرض کردم در کشور، الان چیزی حدود ۳۰ درصد است، یعنی هرچی اعلام میشود تقریبا ۳۰ درصدش انحراف است، البته شغل ایجادی فقط از طریق تامین مالی نیست.
سوال: و برخوردی میشود با کسانی که دروغ میگویند این است دیگر؟
کریمی بیرانوند: بله ببینید با دستگاهها و استانها که در حوزه تامین اعتبارشان برخورد میشود، با متقاضیانی که تسهیلات را میگیرند، همه متقاضیان هم به دلیل خدای نکرده خدای نکرده دروغگویی نیست، بعضی موقعها یک متقاضی تسهیلات را میگیرد، فکر میکرده این طرح جواب میدهد، به یک شوکی فرض کنید میخورد، یا به هر دلیلی آن طرح همین چندروز پیش یک متقاضی کارآفرین محترمی آمده بود دفترمن تسهیلات زیادی هم گرفته بود و ایشان درخواست میکرد، خود ایشان آمده بود میگفت من نتوانستم این را راه بیندازم، این تسهیلات را گرفتم، چرا؟ حالا دلایلش را توضیح داد، به هر دلیلی میگفت که من حاضرم همه تجهیزات را بفروشم برگردانم پول را و فلان، فرآیند اداری زودتر طی بشود، یعنی لزوما گرفتن تسهیلات اشتغال و راه نیفتادن طرح به دلیل خدای نکرده مثلا برداشتن پول و انجام کار دیگری لزوما نیست، این هم در آن اتفاق میافتد، ولی واقعا باید ما درک بکنیم کارآفرینها را، بعضی موقعها کارآفرینها میآیند پیش ما یک تسهیلاتی را سه سال پیش گرفتند، سه سال پیش گرفتند، رفته تا ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی، خب نتوانسته طرحش را کامل بکند، چون مثلا یک شوک قیمتی، یک شوک ارزی در این برهه ما داشتیم، قیمت تجهیزات را برده بالا، خب این که نمیتوانیم بگوییم لزوما مقصر کارآفرین است.
سوال: نه از لحاظ اقتصادی قابل؟
کریمی بیرانوند: ما داریم کمک میکنیم به اینها، ولی آنهایی هم که منحرف باشد تسهیلاتشان یعنی اصلا در محل خودشان بکار نبرده باشند، دین به حال میشوند، جریمه میشوند، با جریمههای مختلفی که طبق قانون شورای پول اعتبار بانک مرکزی دارد با اینها برخورد میشود و در سابقه این افراد بالاخره دیگر یک همچنین کسی نمیتواند مراجعه بکند و تسهیلات جدیدی را بگیرد، بله ما اولین بار آیین نامه نظارت بر اشتغال کشور به امضای وزیرمحترم کار و وزیر محترم اقتصاد رسید و ابلاغ شد به استان ها، یعنی در کنار منابع که ما ابلاغ کردیم، نظارت سختگیرانه را هم ابلاغ کردیم به استانها، وظیفه استانداران و ادارات کار ما و همه اداراتی است که دارند تسهیلات را پرداخت میکنند.
سوال: الان یکی از موضوعاتی که در همه کشورها دنبال میکنند برای ایجاد اشتغال ایجاد مهارت از طریق آموزش است، ما یعنی شما در وزارت کار آیا برای آموزش جهت ایجاد اشتغال تدبیری اندیشیده اید؟ برنامهای دارید؟
کریمی بیرانوند: سازمان آموزشهای فنی و حرفه که یک سازمان مستقلی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هست، محوریترین دستگاه توسعه مهارت در کشور است، چندتا اتفاق خیلی مهم در این دولت در حوزه سازمان آموزشهای فنی و حرفهای افتاده، یک این که صدورمجوزهای کسب و کار بسیار تسهیل شده و راه اندازی مراکزی که میتوانند مهارت را آموزش بدهند به افراد جویای کار، بسیار سادهتر شده به نحوی که عرض کردم بیشترین متقاضی شده مربی آموزشگاههای فنی و حرفه ای، دو مراکز فنی و حرفهای تقریبا به لحاظ کمی سه برابر شدند در این دولت، مجموعه حدود ۵ میلیون نفر ساعت تا الان در این دولت پیش بینی شده تا پایان دولت ۵ میلیون نفر ساعت آموزش داده بشود که تا الان حدود سه و نیم میلیون نفرش آموزش داده شده، یکی از اقدامات بدیع سازمان فنی و حرفه ای، تاسیس مراکز فنی و حرفهای در داخل دانشگاه هاست، یعنی فرد دانشجو همزمان با تحصیل در دانشگاه میرود و مهارت را لازم را هم یاد میگیرد، یا طرحهایی مثل آموزشگاههای جوار کارگاهی، آموزشگاه های فنی و حرفهای در کنار یا درداخل خود کارگاههای صنعتی و کارگاههای تولیدی، مرکز فنی و حرفهای میزنند، واقعا یکی از اصول رشد و رونق بازارکار در دولت سیزدهم همین مساله بود، اخیرا هم ما با سازمان فنی و حرفهای یک تفاهم نامهای را در مرحله آزمایشی برای ۵۰ هزار نفر امضا کردیم که هر نفری که در مراکز فنی و حرفهای آموزش ببیند و این آموزش منجر به شغل بشود دولت یک بخشی از هزینه را به آن آموزشگاهی که فردی را آموزش داده که رفته سرکار پرداخت خواهد کرد، این طرح خیلی خوبی است، مرحله آزمایشیش را حدود یک ماه است شروع کردیم، پایان سال گزارش را به مردم انشاالله شفاف ارائه خواهیم داد، امیدواریم که اگر این مرحله آزمایشی موفقیت آمیز باشد که انشاالله امیدواریم همین طور باشد، سال آینده این طرح را برای حداقل ۲۰۰ هزار نفر اجرا بکنیم و ما البته این را هم عرض بکنم خدمت شما که هنرستانهای فنی و حرفهای آموزش و پرورش همین چندوقت پیش یک نمایشگاهی داشت در مصلای تهران واقعا حیرت انگیز بود، یعنی دانش آموزانی که در آموزشگاههای فنی و حرفهای چه کارهای بزرگ دانش بنیانی انجام داده بودند، یا دانشکدههای فنی و حرفهای را داریم ذیل وزارت علوم، عرضم این است که ارکان توسعه مهارت در این دولت همه شان واقعا دارند تلاش میکنند در قالب شورای عالی مهارت آموزی که رئیس آن شورا آقای دکتر مخبر معاون اول ریاست جمهوری و دبیرش میشود رئیس سازمان آموزشهای فنی و حرفهای آنجا تقسیم دارد انجام میشود.
سوال: من پیشتر یک خبری داشتم، حکایت از این داشت که مثلا بعضی استانها به صورت مشخص مثلا سمنان وضعیت اشتغال به گونهای است که حتی دنبال و جویای نیروی کار است از سایر استان ها، آیا تو کشور اولا این درست است یا نه یک؟ آیا تو کشور یک همچنین وضعیتی را برای سایر استانها داریم یا نداریم؟
کریمی بیرانوند: یکی از مسائلی که ما الان واقعا در برخی از استانها با آن روبروایم تامین نیروی کار است، واقعا حقیقتا به یک معضل و تو برخی از استانها دارد به یک بحران تبدیل میشود و این کاملا درست است، بله هست، این نه به خاطر گفتههای بنده یا گزارشهای بنده حقیر، این به خاطر این است که ما توی این استانها که میرویم کارآفرینها خودشان خیلی مراجعه میکنند و میگویند نیروی کار گیر نمیآوریم، ما در استانهایی مثل یزد، مثل سمنان، مثل آذربجان شرقی، مثل بخشهایی از خراسان رضوی، مثل بخشهایی از استان بوشهر، مثل استان اصفهان، مثل حتی استان قم یا سایر استانها ما الان واقعا در برخی از این استانها با کمبود تامین نیروی کار روبرو ایم، هم آمار این را میگوید، هم کارآفرینها این را میگویند، هم مراجعه به مسئولان این را میگوید، عرضم این است که تبدیل به یک مطالبه شده و کامل واقعیت دارد، ممکن است بفرمایید چطور ممکن است؟ بنده عرض میکنم وقتی نرخ بیکاری برسد به هفت و شش دهم درصد وقتی در تابستان ۱۴۰۲ نرخ بیکاری در ۲۵ تا استان تک رقمی بود، در پاییز ۴۰۲ در ۲۴ تا استان تک رقمی بوده، در تابستان ۴۰۲ در ۱۹ استان نرخ بیکاری زیر هشت درصد به پایین بوده، در ۱۰ تا استان نرخ بیکاری در کانال شش درصد بوده، در دو استان نرخ بیکاری در کانال پنج درصد بوده در تابستان و شبیه همین آمارها را ما در پاییز و در بهار ۱۴۰۲ هم داشتیم، خب مشخص است که وقتی آمارها اینها باشد، این اتفاق هم ممکن است، عقلا و به لحاظ تحلیلی هم ممکن است روی بدهد و بله کاملا مساله واضحی است به گونهای که ما یک کارگروهی الان در برخی از استانهایی مثل یزد و سمنان عملیاتی تشکیل دادیم برای حل مساله تامین نیروی کار در این استان ها، ولی چالشی که میخواهم اینجا به آن اشاره بکنم سطح بیکاری فارغ التحصیلان است در کنار این آمارهای خوب که بنده اشاره میکنم، میخواهم بگویم تو همین استانها ما با این مساله الان روبروایم، یعنی ما با این مساله روبرو هستیم که بیکاری فارغ التحصیلان الان بالاست، یک عدد من خدمت شما عرض بکنم، الان نرخ بیکاری فارغ التصیلان در پاییز ۱۴۰۲ از ۱۲ و نیم درصد ۱۴۰۱ رسیده به ۱۱ و یک دهم درصد، یعنی یک و نیم درصد تقریبا کاهشی بوده، فاصله اش با نرخ بیکاری میانگین کل کشور هم کمتر از ۴ درصد است، حدود سه و نیم درصد است، در قبل از دولت سیزدهم فاصله بین نرخ بیکاری کل و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان تقریبا ۵-۶ درصد بوده، این فاصله الان رسیده به ۴ درصد، سه و نیم چهار درصد، یعنی فاصله کم شده، ولی ما به نقطه مطلوب نرسیدیم.
سوال: تو همین زمینه ما الان یک بحث کاریابی خارجی هم داریم، ولی در هرحال یک دغدغه عمومی است برای کسانی که تمایل به اشتغال در سایر فرامرزی دارند، اما دچار کلاهبرداری میشوند، وزارت تعاون، کار و رفاه تامین اجتماعی چه کرده حدفاصل بین آن زمان تا الانی که این گزارش مجددا پخش شد.
کریمی بیرانوند: وزارتخانه ما اسمش سخت است، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، خب این دغدغه خیلی دغدغه مهمی است، مردم حق دارند حقیقتا، من چندتا گزاره را عرض میکنم خدمت مردم عزیز و خواهش میکنم دقت بفرمایند، یک اینکه این را دلسوزانه و برادرانه عرض میکنم، فرش قرمز آن طرف آب برای کسی پهن نکردند، هر کسی که چه کاریابی مجاز بود، چه غیرمجاز بود که من الان عرض میکنم که کیا غیرمجازند، اگر شعارهایش و تبلیغاتش به گونهای بود که انگار برای شما فرش قرمز پهن کردند با حقوقهای مثلا خیلی بالا و ارزهای یورو و دلار و غیره، شما همین جا شک بکنید، همین جا تردید بکنید، باور نکنید، دو اینکه فهرست کاریابیهای خارجی مجاز روی سامانه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هست، هر کسی حقیقی یا حقوقی اگر اعلام کرد که من ویزای کار میدهم، اگر اسمش در این فهرست کاریابیهای مجاز روی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نباشد، مورد تایید، مورد رصد و طبیعتا موردنظارت هم نیست، مورد نظارت پیوسته نیست، پس مردم اعتماد نکنند، خیلی طبیعی است، اگر یک شخصی صرفا یک گروهی زده در یک شبکه مجازی، یک کانالی را زده، تبلیغات میکند، خب نمیشود این را رصد کرد، مردم هم نباید اعتماد بکنند، خواهش میکنم، نکته بعدی اینکه روی همین سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ما یک قرارداد تیپ گذاشتیم که اگر شما میخواهید اعزام بشوید به عنوان نیروی کار به یک کشور خارجی، یک قرارداد نمونه گذاشتیم، اگر مواردی که در این قرارداد هست آن کاریابی مجاز یا غیرمجاز به شما نمیگوید یعنی مورد تایید نیست، و نکته آخر اینکه آیین نامه را ما سال گذشته اصلاح کردیم در هیئت وزیران، ابلاغ شد تمام مراحل صدور، تمدید و ابطال مجوز کاریابی خارجی در اختیار ادارات کل کار استانها قرار دارد، مردم هر شکایتی از هر شخصی دارند در این حوزه میتوانند به ادارات کار مراجعه بکنند، به شرطی که آن کاریابی مجاز باشد، خواهش اول و آخرم این است مردم به راحتی به کسی که میگوید من شما را میفرستم خارج از کشوربا درآمدهای آنچنانی، اعتماد نکنند.
سوال: و آخرین پرسش خیلی کوتاه بفرمایید که چه برخوردی با این واحدهایی که به اسم کاریابی در داخل کشور ظهور و بروز پیدا میکنند، اما درواقع خلاف عمل میکنند؟
کریمی بیرانوند: آیین نامه همه اینها را پیش بینی کرده، که مراحل آیین نامه جدید که ما در دولت سیزدهم تصحیح کردیم، ابلاغ کردیم، چون آیین نامه قدیمی بود، ۱۵ سال بود آیین نامه تغییر نکرده بود، شرایط روز و بازارکار تغییر کرده بود، در آیین نامه همه مراحل برخورد دیده شده، از اخطار تا ابطال، تا رد حق در آیین نامه جدید ما اگرکسی میخواهد کاریابی جدید بزند باید با وثیقه میلیاردی بیاید و قول بدهد و تعهد بدهد، لذا مردم میتوانند با مراجعه به ادارات کار و به سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دفتر توسعه نهادهای اشتغال فهرست کاریابیهای مجاز را ببیند و روش برخورد با اینها و شکایت از آنها را هم به ما اطلاع بدهند، ما حتما پیگیری خواهیم کرد.
سوال: چه تعداد شما الان مجوز دادید؟
کریمی بیرانوند: تقریبا حدود ۱۸۵ مجوز کاریابی خارجی در ۲۰ استان داریم، ما در همه استانهای کشور کاریابی خارجی نداریم الان، در ۲۰ استان تقریبا داریم، چون به تقاضا بر میگردد، کاریابی خارجی یک کسب و کار بخش خصوصی است و دولت خودش نمیتواند ایجاد بکند، الان متقاضیان کاریابیهای داخلی و خارجی فرقی نمیکند میتوانند به درگاه ملی مجوزهای کسب و کار مراجعه بکنند و از آن طریق درخواست خودشان را ثبت بکنند که منجر به صدور یا عدم صدور مجوز میشود، ولی در حال حاضر ۱۸۵ تا تقریبا کاریابی مجاز خارجی داریم که اگر تخلفی در اینها صورت بگیرد مطابق با آیین نامه ادارات کل ما، هیئتهای فنی استانی و هیئت فنی مرکزی برخورد خواهد کرد.
سوال: و در بین این واحدهایی که به اسم کاریابی مجاز شما مجوز دادید، آیا منجر به ابطال شده؟
کریمی بیرانوند: بله داشتیم درسالهای اخیر هم ابطال داشتیم، هم اخطار داشتیم، هم تذکر داشتیم، هم عدم تمدید داشتیم، کاریابیهایی ک چند سال بوده کار میکردند، دیگر به هر دلیلی مجوز آنها تمدید نشده، بنده عرض کردم در گزارش شما هم پخش شد، ما هیچ تعارفی نداریم، هر کسی که منافع مردم را در حوزه اعزام نیروی کار به خطر بیندازد ما برخورد میکنیم، اما مردم هم به سادگی خواهش میکنم، اعتماد نکنند.