محمدکاظم انبارلویی
مفهوم بازدارندگی
۱-اوایل تیرماه جاری ۱۵۰۰ نفراز ۹۰ کشور جهان به ابتکار داووس با میزبانی چین به پکن آمدند. نشست چهارروزه داووس ۱۲۰ میزگرد داشت و متخصصین شرق و غرب در این میزگردها دستاوردهای خود را مطرح کردند. یکی از مباحث جدی که در این نشست مطرح شد ،تحول مفهومی در معنای بازدارندگی بود.
گفته شد معنای بازدارندگی در عرصه ژئوپلیتیک دچار تحول مفهومی و اساسی شده است. هیچ‌کس از تجهیز به سلاح هسته‌ای به‌عنوان یک امر بازدارنده سخن به میان نیاورد. بحث‌ها روی توانایی جنگ سایبری، جنگ اطلاعاتی، چگونگی کورکردن اطلاعات طرف مقابل، تخریب و تضعیف نامحسوس ساختار عمرانی دشمن، کمپین اطلاعاتی غلط برای اخلال در تصمیم‌گیری‌های نظام، به هم ریختن هرم کنترل و مدیریت در امنیت ملی و … متمرکز بود.
مطرح شد کار نظامی، پرهزینه با نتایج نامعلوم است.مطرح شد توانایی و گستره ارتباط در دیپلماسی مبتنی بر بازدارندگی، حرف اول را می‌زند.
۲-چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ که ۲۰ سال پیش از سوی رهبری معظم انقلاب اسلامی به‌عنوان مبنای سیاست‌های کلی چهاربرنامه پنج‌ساله آینده ابلاغ شد دارای ویژگی‌ها و محورهای حکیمانه است که در بخشی از آن جامعه ایرانی را در این افق این‌گونه معرفی می‌کند.
-دارای تعامل سازنده و مؤثر با جهان براساس اصول عزت، حکمت و مصلحت
-الهام‌بخش، فعال و مؤثر در جهان اسلام …
بر اساس تعالیم اسلامی و اندیشه‌های امام خمینی
-امن، مستقل و مقتدر با سامانه دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه‌جانبه
-برخوردار از دانش پیشرفته و توانا در تولید علم و فناوری
-توسعه‌یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی و جغرافیایی و تاریخی خود
۳-دو سال دیگر بازه زمانی برنامه چشم‌انداز به پایان می‌رسد.
باید دید طی برنامه‌های ۵ ساله توسعه، جمهوری اسلامی چه رکوردی از عملیاتی کردن آن را نشان می‌دهد. طی ۲۳ سال گذشته از آغاز کار چشم‌انداز هیچ‌کس تردید ندارد که ایران کشوری امن، مستقل با سامانه دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه‌جانبه است. به همین دلیل هیچ کشوری چه در اطراف ایران چه فراتر از ایران جرئت حمله نظامی به تهران را پیدا نکرده است.
همچنین تعامل سازنده با جهان بر اساس اصول عزت، حکمت و مصلحت طی دولت‌های گذشته به‌ویژه دولت آقای رئیسی کارنامه‌ای روشن دارد. سفر آقای رئیسی به آفریقا، گام بلند و جدیدی برای تعامل سازنده با جهان است.
متأسفانه در دولت گذشته «تعامل سازنده با جهان» را این‌طور معنی کرده بودند که منظور از تعامل، گفت‌وگو است و مفهوم جهان هم «آمریکا و سه کشور شرور اروپایی» است. رفتند و نشستند و برخاستند و به عهد و پیمان هم رسیدند. اما آبی از آن گرم نشد و ظرف دیپلماسی یخ بست!
محصول آن دیپلماسی، اجرای تعهدات یک‌طرفه دولت و عدم اجرای تعهدات طرف مقابل و از همه مهم‌تر تحریم‌ها و تهدیدها چند برابر شد.
اواخر دیپلمات‌های ما فهمیدند معنای تعامل، «گفت‌وگو» نیست و معنای گفت‌وگو هم «التماس» نیست. اما دیگر دیر شده بود عمر دولت سرآمد.
۴-آفریقا ظرفیت‌های بزرگی برای تعامل سازنده جمهوری اسلامی با جهان دارد. اگر درست عمل شود بخش عظیمی از سپر بازدارندگی ایران در این قاره نوسازی می‌شود . هدف‌گذاری‌های دولت در این سفر هوشمندانه است امیدواریم در دستیابی به آن موفق شود.
این نخستین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به‌کل قاره آفریقا پس از ۱۱ سال است که در راستای سیاست خارجی جامع، متوازن و مبتنی بر همگرایی در عین چندجانبه‌گرایی اقتصادی دولت سیزدهم، باهدف افزایش حضور ایران در اقتصاد حدود
۶۰۰ میلیارد دلاری قاره آفریقا صورت می‌گیرد.
در همین راستا اولین اجلاس همکاری‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای غرب آفریقا در ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ در تهران برگزار و شرکت‌کنندگان با رئیس‌جمهور کشورمان نیز دیدار و گفت‌وگو کردند.
قاره آفریقا با۵۴ کشور ازنظر تعداد کشورها، اولین قاره جهان و ازلحاظ وسعت و جمعیت دومین قاره محسوب می‌شود.