علت زیاد عرق کردن چیست و چطور درمان می شود؟

همه ما میدانیم که عرق کردن واکنش طبیعی بدن برای خنک نگه‌داشتن خود است. عملکرد این مکانیسم بسیار منظم و برای حفظ سلامتی بدن ما به‌شدت مفید است. تا زمانی که بدن به دلایل موجهی مانند حضور طولانی مدت در هوای گرم یا انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین عرق می‌کند ما با آن مشکلی نداریم.اما عرق زیاد بدن، به‌ویژه اگر دائمی باشد، بی‌دلیل رخ دهد، منجر به خیس بودن همیشگی لباس ما شود یا در نقاط خاصی مانند زیر بغل و کف دست‌ها قابل کنترل نباشد، می‌تواند تبدیل به یک معضل جدی شود. در این مقاله در سایت پارس نیوز قصد صحبت درباره تعرق زیاد بدن و غیر عادی آن را خواهیم داشت.

تعریق شدید یا هیپرهیدروز چیست؟

هیپرهیدروزی (Hyperhidrosis , hi-pur-hi-DROE-sis) تعریق غیرطبیعی و شدیدی است که لزوما مربوط به گرما یا ورزش نباشد.

ممکن است شما هم خیلی زیاد عرق می کنید به طوری که لباس‌هایتان خیس می شود یا از دست‌هایتان عرق می چکد.

عرق زیاد علاوه بر اختلال در فعالیت‌های روزمره‌ی طبیعی، می‌تواند باعث ایجاد اضطراب در موقعیت های اجتماعی و یا حس خجالت و شرمندگی شود.

علائم تعریق شدید

اکثر مردم هنگام ورزش کردن، یا وقتی در محیط گرم هستند، یا وقتی در معرض اضطراب و یا تحت فشار قرار دارند عرق می کنند.

برخی از عرق زیر بغل شاکی هستند، برخی از عرق پیشانی و یا تعرق زیاد کف دست. عرق بیش از حد (تعرق زیاد) که به هیپریدروئید یا بیماری هایپرهیدروزیس شناخته می‌شود، بسیار بیشتر از یک عرق طبیعی است.

نوعی از هیپرهیدروز (تعرق شدید) که معمولا بر روی دست‌ها، پاها، زیر بغل یا صورت تاثیر می‌گذارد حداقل یک بار در هفته در طول ساعات بیداری اتفاق می‌افتد. تعریق زیاد معمولا در هر دو طرف بدن اتفاق می افتد.

چرا عرق می کنیم؟

عرق کردن مکانیسمی است که بدن را خنک می کند. هنگامی که درجه‌ی حرارت بدن شما افزایش می‌یابد، سیستم عصبی غده‌های عرق را به طور خودکار تحریک می‌کند.

عرق کردن (به خصوص در کف دست‌هایتان) وقتی عصبی می‌شوید، کاملا طبیعی است. یا به عبارتی عرق واکنش طبیعی بدن در مقابل گرماست.

بیشتر حجم عرق را آب تشکیل می‌دهد و خودش هم بی بو است. چه عواملی باعث می‌شوند عرق کنیم؟

• گرما
• تحرک و فعالیت‌های فیزیکی
• خوردن غذای داغ یا تند
• عوامل احساسی و عاطفی مانند ترس و استرس
• عوارض جانبی داروها
• بیماری و تب
• تغییرات هورمونی مانند یائسگی، بارداری، بلوغ و…
• پوشیدن لباس از الیاف مصنوعی
• داشتن اضافه وزن.

دلایل و علت زیاد عرق کردن چیست؟

اما چه می‌شود که زیادی عرق می‌کنیم؟ همه عرق می‌کنند اما برخی بیش از حد عرق می‌کنند. آنقدر زیاد که کلافه می‌شوند.

تابستان و زمستان هم ندارد. مدام کف دست‌ها و پاهایشان عرق می‌کند. هوا خنک است اما از سر و صورتشان عرق می‌ریزد و دلیل این تعریق زیاد هم معلوم نیست.

غدد تعریق بیشتر

هر که بامش بیش، برفش بیشتر! اگر احساس می‌کنید که بیش از یک انسان معمولی عرق می‌کند احتمالا به این دلیل است شما در زیر پوست خود غدد عرق بیشتری قایم کرده‌اید.

 رژیم‌های غذایی

تغذیه شما بر کارکرد بدن شما تاثیر می‌گذارد. مثلا وقتی غذاهای تند می‌خورید بدن شما فکر می‌کند که گرم شده و نیاز است که غدد عرق را فعال کند. به همین دلیل بیش از حد معمول عرق می‌کنید.

دما و رطوبت بالا

روزهای گرم و مرطوب می‌تواند موجب تعریق بیش از حد شوند. همچنین در مناطق گرم و مرطوب مانند شهرهای ساحلی عرق کردنِ بیش از حد یک امر شایع است.

البته نپوشیدن لباس‌های خنک نیز ریزش عرق را بیشتر می‌کند.

 استرس زیاد

ما هر روز تحت فشارهای عصبی و انواع استرس هستیم. جلسات مصاحبه شغلی، خواستگاری، روزهای ارائه سمینار از جمله عوامل استرس‌زا هستند.

استرس تپش قلب، جریان خون و دمای بدن را زیاد می‌کند. بدن برای خنک کردن خود، غدد عرق‌ریز را فعال می‌کند. بنابراین عرق کردن در این مواقع عادی بوده و برای سلامتی ما مفید است.

عرق کردن زیاد در این موقعیت‌ها را می‌توان با یک ضد عرق قوی کنترل کرد. البته این حالت می‌تواند نشانه هایپرهیدروز باشد و بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

ورزش و فعالیت‌های بدنی

ورزش و تحرک باعث می‌شود بیش از حد معمول عرق کنیم. همه این را می‌دانند. اما چه می‌شود که برخی در این مواقع بیشتر از دیگران عرق می‌کنند.

میزان عرق در این مواقع به احتمال زیاد با اضافه وزن و تناسب اندام در ارتباط است. به این ترتیب که افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر از عرق می‌کنند.

 بارداری

بارداری با تغییر شدید در حالات روحی همراه است. همچنین در زمان بارداری ترشح هورمونی و سوخت‌وساز بدن افزایش پیدا می‌کند.

به همین دلیل ریزش عرق در این مواقع بیشتر است. بدن برخی زنان حتی بعد از بارداری نیز به عرق کردن زیاد ادامه می‌دهد. در این زنان بدن تلاش می‌کند سطح هورمونی بدن را به حالت تعادل رسانده و آب اضافی را از دست بدهد.

یائسگی

افزایش دمای ناگهانی و تعریق شبانه از جمله شایع‌ترین مشکلات دوران یائسگی است. پزشکان بر این باورند که این تغییرات در اثر تغییرات در سطح هورمونی بدن اتفاق می‌افتد.

تعرق زیاد به دو دسته ی عمده تقسیم می شود:

۱- هیپرهیدروز کانونی اولیه:

شایع ترین نوع تعریق شدید، هیپرهیدروز کانونی اولیه است.

در این نوع، اعصابی که مسئول فرستادن سیگنال به غدد عرق هستند بیش از حد فعال می‌شوند، حتی اگر فعالیت بدنی و یا افزایش درجه حرارت آنها را تحریک نکرده باشد.

با استرس یا عصبانیت، مشکل حتی بدتر می‌شود. این نوع تعرق زیاد معمولا روی کف دست و پاها و گاه صورت تاثیر می‌گذارد. هیچ علت پزشکی برای این نوع هیپریدروز وجود ندارد. علت آن ممکن است ارثی باشد.

۲- هیپرهیدروز ثانویه:

هیپرهیدروز ثانویه زمانی رخ می‌دهد که تعریق شدید ناشی از یک مشکل پزشکی است. این نوع کمتر رایج است که بیشتر باعث تعریق در کل بدن می‌شود. بیماری ها و شرایطی که ممکن است منجر به تعریق شدید می شود عبارتند از:

• دیابت

افراد مبتلا به دیابت یا به دلیل اضافه وزن و یا به دلیل بالا بودن گلوکز خون تعرق زیاد را تجربه می کنند. چاقی خود یکی از عوامل مهم زیاد عرق کردن است. در صورتی که چاق هستید یا دیابت دارید، از هر روش خانگی و یا درمانی برای کمتر شدن تعرق استفاده نکنید. برای درمان عرق زیاد ناشی از دیابت باید مشکل دیابت را کنترل کنید. برای این منظور می توانید از دکتر داخلی و فوق تخصص غدد کمک بگیرید.

• گرگرفتگی یائسگی

یکی از نشانه های رایج زنان در سن یائسگی، گرگرفتگی است. پزشکان بر این باورند که این تغییرات در اثر تغییرات در سطح هورمونی بدن اتفاق می‌افتد. احساس عطش زیاد، تعرق زیاد به همراه سوزش کف پا و دست مواردی هستند که زن در سن یائسگی تجربه می کند.

باید بدانید که این تعرق زیاد ناشی از یائسگی دوره ای است و برطرف می شود. اما اگر گرگرفتگی و عرق زیاد شما را ناراحت می کند، باید آن را با پزشک زنان در میان بگذارید.

• مشکلات تیروئید

اختلالات هورمونی نتیجه ی مستقیم بیماری ها و اختلالات غده تیروئید است. اگر عرق شدید می کنید باید به پزشک داخلی مراجعه کنید. بعد از انجام آزمایش هورمونی می توانید با برطرف کردن مشکل تیروئید، مشکل تعرق شدید را نیز حل کنید.

• حمله‌ی قلبی

یکی از نشانه های حمله قلبی می تواند عرق کردن کل بدن باشد. اگر مدتی است که زیاد عرق می کنید و یا به صورت ناگهانی کل بدن شما عرق می کند و یا عرق سرد کردید، اگر دیگر نشانه های حمله قلبی مانند درد قفسه سینه، تپش قلب و یا تیر کشیدن را داشتید؛ لازم است به سرعت به پزشک قلب و عروق مراجعه نمایید.

• عفونت‌ها

عفونت ها باعث ایجاد التهاب و تب در بدن می شوند. التهاب و تب نیز می تواند منجر به عرق کردن زیاد از حد معمول شود. اگر مدتی است تب دارید و همزمان عرق می کنید لازم است با دکتر عفونی مشورت کنید.

• بعضی از داروها

عرق کردن بیش از حد می تواند از عوارض جانبی برخی داروها باشد. به ایت عارضه جانبی دیافورز نیز می گویند. لازم است بدانید که اگر دارویی را مصرف کردید که پس از آن زیادی عرق کردید، بلافاصله با پزشک داخلی مشورت کنید. در این مواقع ممکن است دکتر داخلی دستور قطع مصرف دارو دهد.

• ترک اعتیاد

مصرف موارد و ترک اعتیاد نیز می‌تواند منجر به تعریق شدید شود. از نشانه های خماری برای موارد مخدر نیز عرق کردن زیاد یه خصوص عرق سرد است. اگر در پروسه ترک اعتیاد هستید و عرق زیاد شرایط را برای شما سخت می کند لازم است با دکتر فوق تخصص غدد مشورت کنید.

چگونه کمتر عرق کنیم؟

همه عرق می‌کنند اما برخی بیش از حد عرق می‌کنند. آنقدر زیاد که کلافه می‌شوند. تابستان و زمستان هم ندارد. مدام کف دست‌ها و پاهایشان عرق می‌کند.

هوا خنک است اما از سر و صورتشان عرق می‌ریزد و دلیل این تعریق زیاد هم معلوم نیست. دیگر عرق زیر بغل بماند که فقط مایه شرمساری است. در ادامه روش‌هایی را برای کنترل تعریق زیاد آموزش می‌دهیم.

استفاده از اسپری ضد تعریق

برای کاهش عرق از دئودورانت استفاده نکنید. دئودورانت‌ها تنها از از بوی عرق جلوگیری می‌کنند نه ریزش عرق. به جای آن از ضد عرق ها استفاده کنید.

برای تشخیص دئودورانت از آنتی پرسپیرانت یا همان ضد تعریق روی بسته محصول را نگاه کنید.

برای زیر بغل از ضد تعریق های جامد یا سَرگِرد استفاده کرده و برای کف دست‌ها، پاها و دیگر نواحی بدن از آنتی پرسپیرانت های ایروسول استفاده کنید.

بهتر است از محصولاتی استفاده کنید که روی آن‌ها clinical strength نوشته شده. این ضد عرق ها با اینکه گرانتر از ضد عرق های معمولی هستند، اما فرمول شیمیایی قوی‌تری دارند.

در بین آنتی پرسپیرانت ها آن‌هایی که حاوی آلومینیوم کلراید هستند از همه قوی‌تر عمل می‌کنند.

پیشنهاد می‌شود که از ضد تعریق ها در شب قبل از خواب استفاده کنید. این کار نتیجه بهتری به همراه دارد. برای اینکه از ضد تعریق نتیجه بهتری بگیرید بهتر است که آن را طوری در ناحیه مورد نظر بمالید که لایه‌ای از ماده ضد تعریق تشکیل شود.

بعد از مالیدن بهتر است که به آرامی پوستتان را ماساژ دهید.

بهتر است که قبل از استفاده، ناحیه مورد نظر را خشک کنید. استفاده روی سطوح مرطوب می‌تواند حس ناخوشایندی ایجاد کند.

از اسپری های ضد تعریق در زیر بغل استفاده نکنید. به جای آن از این محصولات در نواحی پا و کف دست‌ها استفاده کنید. اگر پیشانی شما زیاد عرق می‌کند اسپری را در خط مو استفاده کنید.

غذاهای تند نخورید

غذاهای تند باعث تعریق می‌شوند. پس سعی کنید آن‌ها را از رژیم غذایی خود کنار بگذارید.

 کافئین را کنار بگذارید

نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف نکنید. به خصوص زمانی که در جمع حضور پیدا می‌کنید. به یاد داشته باشید که شکلات هم حاوی کافئین است. پس کمتر شکلات بخورید.

ریلکسیشن

استرس باعث تعریق می‌شود. پس برای کاهش آن روش‌های ریلکسیشن را به کار ببرید. مثلا تمرین کنید که عمیق نفس بکشید. به این صورت که ۴ شماره دم و ۴ شماره بازدمتان طول بکشد.

راهکارهایی برای کنترل تعریق زیاد در مکان‌های عمومی

 لباس‌های سبک بپوشید

بهتر است لباس‌های سبکی بپوشید که اجازه می‌دهند هوا به راحتی در بین بافت آن جریان یابند. لباس‌هایی با جنس کتان یا نخ انتخاب خوبی برای این کار هستند.

همچنین توجه کنید که برای لباستان رنگ روشن را انتخاب کنید. به این دلیل که رنگ روشن نور و گرمای کمتر جذب می‌کند. ضمنا برای اینکه لکه‌ی عرق مشخص نشود لباس‌های خاکستری نپوشید.

 لباس اضافی به همراه خود داشته باشید

بهتر است یک دست پیراهن و جوراب اضافی به همراه خود داشته باشید تا در موقع لزوم تعویض لباس انجام دهید.

برای اینکه لباس‌هایتان جای کمتری اشغال کنند بهتر است آن‌ها را در یک کیسه کامپکت قرار دهید. این اینفوگرافیک هم می‌تواند به شما کمک کند.

 استفاده از ضد تعریق و پودرهای جاذب

اگر دستتان همیشه خیس است، از ضد تعریق‌ها استفاده کنید. البته پودر بچه هم کارکرد خوبی در این مواقع دارد.

به هر حال این پودر برای موجوداتی به آن ضعیفی ساخته شده چرا برای شما خوب کار نکند؟ این پودر را صبح یا شب قبل از خواب به دستتان بمالید تا بتوانید راحتتر بخوابید.