سرعت بالا و انسداد مسیر دو عامل سانحه قطار مشهد - یزد

کمیسیون عالی سوانح راه‌آهن ضمن عرض تسلیت به خانواده های داغدیده و ابراز همدردی با آنان و آرزوی سلامتی برای مصدومین سانحه قطار مسافری مشهد- یزد مورخ 18/3/1401، اعلام می‌دارد این کمیسیون از لحظه وقوع سانحه تاکنون، ضمن حضور در محل سانحه ، نسبت به بررسی شواهد و قرائن میدانی و مستندات مربوطه از جمله مکالمات ضبط شده مامورین، وقایع ثبت شده در سیستم‌های علائم الکتریکی، رکورد های ثبت داده در لکوموتیو و ایستگاهها و همچنین تحقیق از مامورین ذیربط اقدام نموده است.

پس از برگزاری جلسات ، ضمن مداقه و اعمال حساسیت بایسته در علل و عوامل وقوع سانحه، گزارش اولیه سانحه خروج از خط قطار مسافری در بلاک عباس آباد-زیرو را به شرح ذیل منتشر می‌نماید:

به منظور عملیات بهسازی و تعویض تراورس در بلاک عباس آباد- ریزو (خط گرم) با توجه به شرایط ترافیکی و آب و هوای گرم منطقه، برنامه ریزی گردید، انجام عملیات در طول شب از ساعت 12:00 الی 5:00 صبح مطابق دستورالعمل های مربوطه توسط شرکت نگهداری خط و از محل قرارداد نگهداری خط انجام گیرد.

مقرر شده بود به منظور تسهیل در امور سیر و حرکت قطارها ، عملیات قبول و اعزم قطارها در ایستگاههای عباس آباد و ریزو با استقرار متصدی ترافیک و به صورت محلی انجام گردد و یک نفر متصدی ترافیک نیز برای دایر نمودن ایستگاه موقت در محل عملیات بهسازی مستقر گردد.

از ساعت 12:00 مورخ 18 خرداد 1401 عملیات بهسازی خط با تلفنگرام شماره ۱۵۱ و 152 سرپرست کارگاه خط با قید تقلیل سرعت 30 کیلومتر بر ساعت برای بلاک عباس‌آباد- ریزو و قید تقلیل سرعت 15 کیلومتر بر ساعت در محدوده عملیات و عبور از محل تقلیل سرعت با علامت مامور خط انجام شده است و ایستگاه موقت در کیلومتر 450+244 توسط متصدی ترافیک دایر گردیده و مراتب تلفنگرامی به کنترل و ایستگاه¬های طرفین مخابره گردیده است.

قطار مسافری ۶۸۱۱ مشهد- یزد که در ساعت 19:20 مورخه17 خرداد 1401 از مشهد حرکت نموده بود در ساعت 3:25 مورخ 18 خرداد 1401 به ایستگاه طبس وارد و مطابق برنامه، مامورین راهبر و رییس قطار تعویض و قطار با دریافت حکم احتیاط در ساعت 3:35 به مقصد یزد حرکت می‌نماید.

در ساعت 4:25 سرپرست کارگاه بهسازی خاتمه عملیات بهسازی را تلفنگراماً به کنترل و ایستگاه عباس آباد از طریق ایستگاه ریزو اعلام و با برچیده شدن ایستگاه موقت، بلاک فوق جهت تردد وسایط نقلیه ریلی آزاد می گردد .

در ساعت 4:30 اولین وسیله نقلیه ریلی با کد ۲۰۹ ( لکوموتیو منفرد شماره ۱۶۹ ) از ایستگاه عباس آباد با سیستم علائم الکتریکی به ایستگاه ریزو اعزام می گردد.

پس از ورود لکوموتیو ۱۶۹ به ایستگاه ریزو، در ساعت 5:05 قطار مسافری مشهد-یزد با اتمام فریضه نماز صبح در ایستگاه عباس آباد و اعلام آمادگی رئیس قطار با سیستم علائم الکتریکی به سمت ایستگاه ریزو اعزام می گردد.

هنگام سیر قطار مسافری در بلاک عباس آباد- ریزو، سرپرست عملیات خط در محل بهسازی بدون انجام هرگونه هماهنگی قبلی با کنترل و ایستگاههای طرفین و به منظور انجام تعمیرات بیل مکانیکی (جای گذاری زنجیر چرخ) دستور قرار دادن بوم بیل مکانیکی در داخل خط را به راننده بیل مکانیکی داده و بوم بیل مکانیکی علی رغم اشغالی بلاک و نزدیک شدن مسافری ، در داخل خط قرار می گیرد که در حین انجام تعمیرات بیل، قطار مسافری به منطقه تقلیل سرعت 15 کیلومتر بر ساعت که در حکم احتیاط صادره توسط ایستگاه تشکیلاتی طبس، ثبت و به رویت و امضای رییس قطار و لکوموتیوران رسیده است نزدیک می‌شود، ضمناً محل مربوطه نیز به تابلوهای هشداری (30 و15) مطابق مقررات عمومی سیر و حرکت تجهیز بوده است.

با عبور از قوس و ترانشه محل تقلیل سرعت( شعاع قوس ۲۰۰۰ متر) و مشاهده بیل مکانیکی در داخل خط، لکوموتیوران اقدام به نواختن سوت اخطار ممتد و ترمز سریع می نماید، لیکن به لحاظ نزدیک بودن فاصله، قسمت فوقانی لکوموتیو با بوم بیل مکانیکی که در حال چرخش برای خارج شدن از روی خط بوده است، برخورد و منجر به واژگون شدن بیل مکانیکی گردیده و با سالنهای قطار برخورد می نماید که به دلیل سرعت غیرمجاز قطار و ناپایدار بودن خط در محل، سالن های دوم و سوم و چهارم واژگون و سالن های ۵ الی ۸ نیز از خط خارج و قطار پس از طی مسافت حدود ۲۲۰ متر از محل برخورد متوقف می گردد.

بر اساس بررسی های انجام گرفته تاکنون، دو علت مهم در وقوع این سانحه، انسداد مسیر حرکت قطار مسافری توسط بیل مکانیکی( پس از اتمام عملیات و اعلام آزادسازی مسیر تردد قطار از سوی سرپرست عملیات بهسازی) و همچنین تخطی از سرعت مقرره و تعیین شده مطابق حکم احتیاط می باشد.

ضمناً شناسایی سایر علل و عوامل موثر در وقوع این سانحه در دست بررسی بوده که پس از تحقیقات بیشتر، نتایج متعاقباً به استحضار خواهد رسید.