باغ گیاه‌شناسی در آستانه نابودی

باغ گیاه شناسی ملی ایران در  شمال غربی تهران واقع گردیده است. وسعت باغ گیاه شناسی ملی ایران 145 هکتار است. عملیات طراحی و احداث باغ گیاه شناسی ملی ایران از سال ۱۳۴۸ توسط کارشناسان ایرانی و با همکاری تعدادی از کارشناسان خارجی آغاز شد.

تاریخچه شکل‌گیری باغ گیاه شناسی ملی ایران که بزرگ‌ترین باغ گیاه شناسی خاورمیانه و یکی از ۱۰ باغ گیاه شناسی برتر جهان به‌لحاظ وسعت است؛ به دوران پیش از انقلاب و دهه سی می‌رسد. این باغ که به‌عنوان باغ گیاه شناسی تهران نیز شناخته می‌شود؛ زیر نظر موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور اداره می‌شود و مجموعه‌ای با ۱۵۰ هکتار در داخل مجموعه و ۶۷ هکتار بیرون از دیوارهای باغ ،که در اراضی چیتگر تهران جای دارد.

دولت جلوی تخریب باغ گیاه‌شناسی نوشهر را بگیرد

منطقه ۲۲ قرار بود که به عنوان منطقه ویژه تهران از لحاظ محیط زیستی باشد اما همان زمان که طرح‌های تفضیلی منطقه ۲۲ آماده شد و برای احداث دیوار باغ اقدام کردیم، به این نتیجه رسیدیم که قصد دارند اتوبان حکیم و بسیاری از خیابان‌ها را از دل باغ گیاه شناسی عبور دهند و سپس متوجه شدیم که هیچکدام از موارد محیط زیستی رعایت نشده است که با تلاش‌های دو ساله و با پیگیری‌هایی که از شهردار آن زمان منطقه ۲۲ انجام شد بسیاری از این موارد بر طرف شد حتی قرار بود که اتوبان حکیم از دل باغ گیاه‌شناسی رد شود.

جلیلی درباره اهمیت ندادن از طرف مسئولین شهری و همچنین بی اطلاعی مردم از اهمیت این باغ شما و مشکلات ایجاد شده از این بابت عنوان کرد: همیشه از این لحاظ دچار مشکل هستیم و این مشکل اکثرا ناشی از بی اطلاعی مردم و مسئولین از اهمیت این باغ است. همیشه سعی کردیم که اطلاع رسانی انجام شود و در این راستا نسبتا هم موفق بودیم و از روزی که باغ برای بازدید عموم باز شده آگاهی مردم نسبت به این مسائل افزایش یافته که خیلی مهم است و افکار عمومی خیلی به ما کمک کرده است.

وی درباره واکنش سازمان‌های دیگر و اینکه آیا آنها هم نسبت به این باغ کم توجه بوده‌اند؟ توضیح داد: باید بگویم که صدا و سیما در این زمینه بارها به ما کمک کرده است و کم لطفی است که بگویم کمکی به ما نکرده‌اند. اکثرا هم رویکرد فردی مدیران بوده که به این باغ توجه داشته‌اند. همچنین سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگی هستند که سالانه به ما کمک می‌کنند.

باغ گیاه‌شناسی مشهد، یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر

رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور درباره تابلوهای اعلان در مسیر و تبلیغات محیطی در سطح شهر و اطلاع رسانی از این طریق به عموم تاکید کرد: در دنیا باغ‌های گیاه‌شناسی یک آیکون در کلانشهرها به حساب می‌آید و عموما به آنها کمک می‌شود و به همین دلیل انتظار داشتیم که باغ هم مورد حمایت شهرداری قرار بگیرد. متاسفانه طبق روند اشتباه شهرداری که به هر آنچه به نام آنها نیست اهمیت نمی‌دهند حتی تابلوها و تبلیغات محیطی در سطح شهر قرار ندادند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا از ابتدا و طرح تفصیلی قرار بر ساخت این برج‌ها بوده است؟ گفت: در طرح تفصیلی اولیه قرار بود ساختمان‌هایی با ارتفاع و تراکم باشند که متاسفانه متوجه شدیم دنبال ساخت برج‌هایی با تراکم بالا هستند.

جلیلی درباره مراحل قانونی برای جلوگیری از این برج‌ سازی‌ها توضیح داد: اولین مسیری که باید طی می‌کردیم شهرداری منطقه بود که نامه نوشته شد و در جلسه با معاون شهرسازی منطقه هشدار دادیم که این خلاف منافع ملی است ولی متاسفانه جوابی دریافت نکردم. پس از آن هم به شورای شهرسازی کشور نامه نوشتم و اکنون هم نامه در حال چرخش در سیستم بوروکراسی کشور است که متاسفانه هیچوقت سرعت لازم را نداشته است.

وی ادامه داد: از طرف دیگری نامه‌ای برای وزارتخانه به آقای وزیر و نماینده ولی فقیه در وزارتخانه نوشتم و در جلسه با حجت الاسلام ربانی نماینده رهبری قرار شد، موضوع در دفتر رهبری هم مورد بررسی قرار گیرد و قرار است نامه‌ای هم به وزارت کشور بنویسیم تا از این طریق هم پیگیری شود.

تصویر فضانوردان در کنار یک گیاه محبوب

رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور درباره چگونگی  تغییر کاربری این زمین‌ها گفت: در ایران بحث زمین به یک مولفه اقتصادی و نوعی مالکیت برای اقتصاد تبدیل شده است و به خصوص در کلانشهرها این مورد بسیار زیاد مشاهده می‌شود و از روش‌های مختلفی برای تغییر کاربری این زمین‌ها استفاده می‌شود و اکثر تقاضا برای زمین کاذب است که پیشتر می‌توانستیم در راستای حفظ منابع از این موارد جلوگیری کنیم و بحث این برج سازی‌ها هم همین است.

وی افزود: این برج سازی‌ها در زمین‌های متعلق به ما صورت نمی‌گیرد و معضل اصلی که این برج سازی‌ها برای ما ایجاد کرده کاهش آبدهی چاه‌ها، افزایش آلودگی در نتیجه افزایش تراکم منطقه و از بین بردن نمای شمالی باغ است که جنگل‌های شاکای ما در آنجا قرار دارد و اصلا به دلیل ترکیب نمای جنگل و کوه به وجود آمده است.

بهترین درمان گیاهی برای دیسک کمر

 او در باره حجم تهدید و تخریب این برج سازی ها تصریح کرد: در چنین شرایطی باغ در آینده کاملا نابود خواهد شد و دلیل این حجم از نگرانی ما، نگهداری از بسیاری از گونه‌های در خطر انقراض است که زمین میلیون‌ها سال در آنها سرمایه گذاری کرده است در چنین موقعیتی اگر ۲۰۰۰ واحد مسکونی در نقطه دیگری از شهر ساخته شود، قطعا مشکلی پیش نخواهد آمد.

جلیلی در پاسخ به این سوالی که چرا قبل از شروع این برج سازی‌ها، باغ را تا دامنه کوه ادامه ندادید؟ تاکید کرد: اولین بار که این باغ احداث شد، بنا بر توسعه باغ گیاه شناسی تا دامنه کوه بود و حتی زمانی که مرحوم رفسنجانی از این باغ دیدن کردند قرار بر همین برنامه شد اما توسعه شهر تهران و مطرح شدن منطقه ۲۲ و جذابیت فروش تراکم برای شهرداری این موضوع را تحت تاثیر قرار داد.

وی همچنین درباره نگرانی دوستداران محیط زیست از مزاحمت مترو و اتوبان تهران-کرج عنوان کرد: مترو برای ما مزاحمت خاصی ندارد، حتی پیشتر قرار بود ایستگاه مترو به جای ایران خودرو در نزدیکی باغ احداث شود اما مزاحمت‌های صوتی اتوبان تهران-کرج امری انکارناپذیر است که ما به دنبال یافتن راه حلی برای آن هستیم تا حداقل میزان مزاحمت را کمتر کنیم.

رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور درباره اینکه آیا شهرداری کمک مالی یا تجهیزاتی به باغ داشته است یا خیر؟ گفت: جالب اینجاست که نه تنها شهرداری بر خلاف سایر کلانشهرهای دنیا به ما کمک نمی‌کند بلکه به دنبال دریافت عوارض نوسازی از ما هستند که تا به  امروز موفق نشده‌اند.

15 گیاه آپارتمانی سایه دوست و مقاوم به نور کم با نگهداری آسان

وی درباره اینکه آیا در ازای تصرف در این ۶۷ هکتار و ساخت و ساز شهرداری در آن مبلغی دریافت کرده‌اید؟ عنوان کرد: طبق قرارداد با شهرداری قرار بود به جای دریافت وجه در ازای تصرف در بخشی از آن ۶۷ هکتار، ساخت بیمارستان و رمپ لوپ‌ها که مزاحمت آنها برای ما روز به روز بیشتر می‌شود، تعهداتی همچون ساخت سالن همایش‌های باغ گیاه‌شناسی داشته‌اند که تا به امروز به هیچکدام از تعهدات خود عمل نکرده‌اند و اگر مذاکرات با تیم شهرداری جدید نتیجه ندهد ناچار به اقدام قضایی طبق قرارداد خود هستیم اما فعلا ترجیح ما بر ادامه مذاکرات است که برای هر دو طرف هزینه کمتری دارد.

جلیلی در پاسخ به این سوال که آیا کمبود آب و تغییر اقلیم بر باغ تاثیرگذار بوده است؟ گفت: در حال حاضر حجم آبدهی چاه‌های باغ نصف شده و به عنوان مثال دیگر نمی‌توانیم کف سبز باغ را کاملا سبز نگه داریم.

درمان سینوزیت با بخور این گیاه خوش عطر

وی در پایان درباره عملی نشدن دسترسی به پساب شهر قدس یا سد کرج خاطرنشان کرد: در رابطه با دسترسی به پساب شهر قدس به دلیل هزینه بالا گفتند امکان‌پذیر نیست و سد کرج هم به دلیل آنکه شهر تهران با مشکل آب مواجه است تنها برای ۲ تا ۳ سال قول مساعد داده شد که هنوز هم به آن وصل نشده‌ایم و بعد از آن پس از توسعه سیستم فاضلاب شهری قرار است که ما در اولویت قرار بگیریم. حالا باید دید که با توجه به اهمیت این باغ برای زیست بوم و محیط زیست کشور، تلاش‌های مسئولین و مردم برای جلوگیری از گسترش برج سازی‌ها نتیجه‌ای در برخواهد داشت یا خیر؟