پارس نیوز بررسی می‌کند؛
از مالیات بر عایدی سرمایه تا کنترل سوداگری
بر پایه آمارهای رسمی سرشماری نفوس و مسکن ، ۷۰ درصد متقاضیان مسکن، ملک را تنها برای کسب سود خریداری می‌کنند و از آن استفاده فردی ندارند. به طورحتم ازیاد کاسبان ملک و تعدد خانه‌های خالی موجب سوداگری و سرآغاز بحران مسکن می‌گردد. اتفاقی که درحال حاضر نیز دور از‌تصور نیست. تحریک بخش تقاضا آن هم با قیمتی نامتعارف مسبب تنش بازار‌مسکن و سود کسبه‌ای است که مسکن را تنها عاملی برای سرمایه‌گذاری می‌شمارند و درخواست مردم را به تقاضای غیرموثر بدل می‌کنند.
بر پایه آمارهای رسمی سرشماری نفوس و مسکن ، ۷۰ درصد متقاضیان مسکن، ملک را تنها برای کسب سود خریداری می‌کنند و از آن استفاده فردی ندارند. به طورحتم ازیاد کاسبان ملک و تعدد خانه‌های خالی موجب سوداگری و سرآغاز بحران مسکن می‌گردد. اتفاقی که درحال حاضر نیز دور از‌تصور نیست. تحریک بخش تقاضا آن هم با قیمتی نامتعارف مسبب تنش بازار‌مسکن و سود کسبه‌ای است که مسکن را تنها عاملی برای سرمایه‌گذاری می‌شمارند و درخواست مردم را به تقاضای غیرموثر بدل می‌کنند.
افزیش قیمت ناشی از جولان تقاضاهای سرمایه‌ای باعث کاهش قدرت خرید افراد فاقد مسکن می‌شود درحالی امری اساسی و در تأمین آن در زمره نیازهای اساسی است. «پارس‌نیوز» به بررسی بیش‌تر این موضوع می‌پردازد تا مبرهن گردد راهکار جلوگیری و کنترل سوداگری چیست؟
*تقاضای سرمایه‌ای یا مالیات تنظیمی؟
مجلس یازدهم از روزهای آغاز کار‌خود درصدد تعریف پایه‌های جدید مالیاتی بود تا بحران‌های موجود ناشی از عدم اخذ مالیات کاهش و بلکه متوقف گردد. از این رو در ساختار بودجه ۱۴۰۰ اصلاح پایه‌های مالیاتی از جمله مالیات بر عایدی سرمایه را در دستور کار خود قرار داد. حال پرسش این است که عایدی سرمایه چیست و چه رویکردی دارد؟
عایدی سرمایه عبارت است از اختلاف میان خرید قیمت دارایی و سایر هزینه‌های در طول نگه‌داری و قیمت فروش آن دارایی است. نرخ تنظیمی مالیات بر عایدی سرمایه درصدی و به صورت سالیانه تعریف می‌گردد. به عنوان مثال تصور کنید، فردی یک ملک مسکونی را به قیمت ۱ میلیارد تومان خریداری می‌کند و سپس پس از گذشت چندماه به قیمت ۲ میلیارد تومان به فروش می‌رساند. بنا بر تعریف مالیات بر عایدی سرمایه و درصد تعریف شده مالیات، سرمایه اولیه این فرد یعنی یک میلیون تومان مبنا قرار می‌گیرد و میزان مالیات تعریف شده کسر می‌گردد. بنابراین اعمال این قانون می‌تواند با اخذ مالیات تنظیمی از تقاضا های سرمایه‌های بکاهد و بحران مسکن را دچار بهبود نسبی کند.
بهروز محبی نجم آبادی، نماینده مردم در خانه ملت و عضو کمیسیون برنامه و بودجه در تشریح اینکه از چه زمانی اخذ مالیات بر عایدی سرمایه آغاز می‌گردد، گفت: «تعریف پایه‌های مالیاتی جدید را همچون خانه و ماشین های لوکس که تعریف کردیم، ادامه خواهیم داد؛ مالیات بر زمین، سوداگری و عایدی سرمایه یکی از تکلیف‌های جدی کمیسیون برنامه و بودجه است و همچنین اجرایی کردن بودجه ۱۴۰۰ را در دستور کار داریم. علاوه بر آن به دنبال این هستیم منابعی که در بودجه ۱۴۰۰ تعریف کردیم را عملیاتی کنیم؛ زیرا هر چه کسری بودجه کمتری داشته باشیم، شاخص های کلان اقتصادی ما بهبود خواهد یافت.»
*راه شناخت کاسبان به دنبال کسب سود چیست؟
کارشناسان مسکن، مالیات برعایدی سرمایه را اصلی مثمرثمر در کاهش تنش‌های مسکن می‌دانند و براین باورند که با شناسایی خانه‌های خالی و اخذ مالیات، می‌توان تسهیلات بخش مسکن را افزایش و بازار مسکن را بهبود بخشد.
حسین عبداللهی، کارشناس مسکن می‌گوید: «سامانه ملی املاک و اسکان هم سامانه خوبی است و کمک می‌کند تا اطلاعات بازار مسکن را پالایش کنیم و برای بازار مسکن برنامه جامعی داشته باشیم.»
قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاورین املاک نیز در این باره ضمن بیان اینکه این طرح مفید و تنظیم سرمایه می‌کند، گفت: «اگر ارگان‌ها و بانک‌ها از ساخت و ساز کنار بکشند و کار تولید مسکن به بخش خصوصی واگذار شود رونق اقتصادی به بازار مسکن باز خواهد گشت.»
*مخالفان مالیات برعایدی سرمایه چه می‌گویند؟
محمد باقر نوبخت، رئیس کنونی سازمان برنامه و بودجه و نماینده مجلس ششم، یکی از مخالفین سرسخت اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه به حساب می‌آمد و نطق وی در جایگاه نماینده مردم رشت در مشروح جلسات صحن مجلس موجود است.
پس از حذف قانون مالیات بر عایدی سرمایه توسط مجلس ششم و نابه سامان شدن شرایط بازار مسکن، تصویب مالیات بر عایدی سرمایه در قالب بسته مالیاتی در سال ۱۳۹۳ به مجلس رفت اما بار دیگر سدی به نام عباس آخوندی در سمت وزارت راه و شهرسازی مانع از تصویب این پایه مالیاتی شد. در همین رابطه، فرهاد بیضایی کارشناس مسکن در مناظره‌ای با حسین عبده تبریزی، مشاور آخوندی گفت:« در سال ۹۳ به منظور تنظیم بازار و خروج سوداگران، بسته مالیاتی به مجلس رفت اما با نامه ای که وزیر راه و شهرسازی به رئیس مجلس زد خواستار حذف آن شد و به همین دلیل مالیات بر عایدی سرمایه به طور کامل حذف و مالیات بر خانه خالی نیز به طور مناسب و کامل تصویب نشد.»
عباس آخوندی علاوه بر ارسال نامه و جلوگیری از تصویب مالیات بر عایدی سرمایه در مجلس شورای اسلامی، صراحتا در یک برنامه تلویزیونی علیه مالیات بر عایدی سرمایه اظهار نظر کرد و گفت:« بنده کاملا با مالیات بر عایدی سرمایه مخالفم؛ زیرا کشوری که نیاز به سرمایه گذاری دارد هرگونه تهدید سرمایه به شکل عمده حتما نتیجه عکس خواهد داد.»
*درخواست کارشناسان مسکن از دولت سیزدهم/ نسخه نجات بخش مسکن چسست؟
مسئولان اقتصادی دولت، اصلی ترین مخالفان مالیات بر عایدی سرمایه هستند درحالی که کارشناسان مسکن، تنها مُسکن را اخذ مالیات می‌دانند و بر این باورند که مالیات بر عایدی سرمایه موجب کنترل سوداگری می‌شود. خلاء وجود پایه‌های مالیات تنظیمی در سال‌های اخیر سبب شده تا بازار مسکن با شرایط دشواری مواجه شده و خون متقاضیان مصرفی توسط تقاضای سرمایه موجود در این بازار در شیشه شود. در همین راستا تصویب مقانون مالیات بر عایدی سرمایه با نرخ موثر و ضمانت اجرایی قوی در سریع‌ترین زمان می‌تواند الویت دولت آینده تلقی شده و تاثیر به سزایی در ساماندهی بازار مسکن داشته باشد.