توصیه های امام رضا علیه السلام برای تقویت حافظه و توان یادگیری

به گزارش پارس ، به نقل ازقدس آنلاین:

در زمینه تأثیر تغذیه بر حافظه و توان یادگیری امام رضا علیه السلام می فرماید: « وَ الْاِکْثَارُ مِنْ لُحُومِ الْوَحْشِ وَ الْبَقَرِ یُورِثُ تَغْیِیرَ الْعَقْلِ وَ تَحَیُّرَ الْفَهْمِ وَ تَبَلُّدَ الذِّهْنِ وَ کَثْرَهَ النِّسْیَانِ … » ؛ زیاد خوردن گوشت حیوانات وحشی و گاو، عقل را دگرگون می کند، (گوشت گاو سرد است) فهم را حیران می کند، ذهن را کودن می کند و فراموشی را زیاد می کند. ‏ (۱)
امام رضا علیه السلام همچنین در دستورالعملی دیگر برای افزایش توان یادگیری می فرماید: فراوان کندر بخورید آن را در دهان نگه دارید و بجویید برای من جویدن آن دوست داشتنی تر است. کندر بلغم معده را می زداید به هضم غذا کمک می کند بلغم معده را می زداید و آن را تمیز می کند و عقل را استحکام می بخشد. (۲)
در زمینه افزایش توان یادگیری توصیه هایی مختلفی از ائمه (ع) آمده است. از جمله استفاده از غذاهای خون ساز همچون کرفس. به عنوان مثال پیامبر (ص) به امام حسین (ع) می فرماید: « یا بُنَىَّ کُلِ الکَرَفْسَ، فَاِنَّها بَقْلَةُ الاَنْبیاءِ مَغفولٌ عَنْها وَ هُوَ طَعامُ الخَضِرِ وَ اِلْیاسَ وَ الْکَرَفْسُ یَفْتَحُ السُّدَدَ وَ یُذَکِّى الْقَلْبَ وَ یَرِثُ الْحِفْظَ وَ یَطْرُدُ الْجُنونَ وَ الْجُذامَ وَ البَرَصَ وَ الْجُبْنَ؛ فرزندم کرفس بخور، چرا که کرفس سبزى پیامبران است، از آن غفلت شده، خوراک خضر و الیاس علیهماالسلام است. کرفس گرفتگى رگ‏ ها را باز مى‏ کند، دل را طراوت مى‏ بخشد، (چون خون ساز است) حافظه را زیاد مى‏ کند و دیوانگى، جذام، پیسى و ترس را دور مى‏ کند. (۳)
اما به طور کلی از نظر طب اسلامی مزاج بلغم سرد و تر است و معمولا سرد مزاج ها به صورت طبیعی حافظه شان از گرم مزاج ها کمتر است. از این رو توصیه کلی برای تقویت حافظه استفاده از خوردنی هایی همچون عسل و مویز است.
در همین زمینه در فقه رضوی روایتی آمده است از امام موسی کاظم علیه السلام که در عسل درمان هر دردی است. هر کس ناشتا یک قاشق کوچک عسل بخورد بلغم (گرم و سرد) را از بین می برد و صفرا (گرم و خشک) را فرو می نشاند و مانع سودا (سردو خشک) هم می شود. عسل هم گرم هم تر است گرمایش بلغم و سودا را از بین می برد و تریش صفرا و سودا را از بین می برد.
از آنجا که در کشمش آهک، منیزیم، آهن، منگنز، پتاسیم، کلر، اسید فسفریک و مقدار زیادی قند وجود دارد، خوراک مستقیم مغز و اعصاب محسوب می شود. علاوه بر آن کشمش سبب نرمی مزاج، صافی خون، نشاط روح، بیداری اعصاب و آرامش بدن است. در باره استفاده از مویز و کشکش هم امام رضا ع می فرماید: « خوردن کشمش صبح ناشتا، حافظه را تقویت می کند.
همچنین امام رضا علیه السلام از پدران خود از امام علی‏ علیه السلام نقل کرد که آن حضرت فرمود: اَلزَّبیبُ یَشُدُّ الْقَلْبَ، وَ یَذْهَبُ بِالْمَرَضِ، وَ یُطْفِی‏ ءُ الْحَرَارَةَ، وَ یَطیبُ النَّفْسَ. « کشمش جان را قوی و بیماری را از تن بیرون می‏ کند، و گرمای بدن را فرو نشانده و روح را شاداب می‏ سازد. » (۴)
و در جایی دیگر در باره خواص اعجاب انگیز مویز امام رضا علیه السلام از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین‏ علیه السلام نقل کرد که آن حضرت از پیامبر چنین نقل فرمود: عَلَیْکُمْ بِالزَّبیبِ فَإنَّهُ یَکْشِفُ الْمُرَّةَ، وَ یَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ، وَ یَشُدُّ الْعَصَبَ، وَ یَذْهَبُ بِالْأعْیاءِ، وَ یُحْسِنُ الْخُلْقَ، وَ یَطیبُ النَّفْسَ، وَ یَذْهَبُ بِالْغَمِّ. « بر شما باد مصرف کشمش، که کشمش تلخی‏ ها را می‏ زداید،
بلغم را از بدن بیرون می‏ راند، اعصاب را قوی می‏ کند، سُستی‏ ها را از تن می‏ زداید، اخلاق را نیکو و روح را شاداب و غم و اندوه را برطرف می‏ سازد. » (۵)
در طب الرضا هم درباره تقویت نیروی حافظه و توان یادگیری آمده است که کسى که می خواهد حافظه‏ اش قوى شود صبح‏ ها ناشتا نزدیک هفت مثقال مویز بخورد و کسانى که به نیروى حفظ بیشترى احتیاج دارند هر روز سه قطعه زنجبیل که با عسل مربا شده بخورند و نیز مقدارى خردل با غذاى خود مصرف کنند و آن کس که می خواهد خردش نیرومند گردد هر روزه سه دانه هلیله را با نبات بکوبد و میل کند.
و ابو بصیر از امام رضا (ع) نقل می کند که جهت تقویت حافظه ۱۰درهم میخک ۱۰درهم کندرسفید بگیرد وخوب بکوبد و هر روز ناشتاق دری از آن بخورد. (۶)
برای تقویت قوه حافظه دستورات دیگری هم در متون اسلامی آمده است. نگاه به قرآن، تلاوت قرآن، حفظ قرآن و اساسا هر گونه ارتباط با قرآن بطور خارق العاده ای حافظه را تقویت می کند و همچنین مداومت به برخی اذکار و ادعیه که در جای خود بحث خواهد شد.

پانوشتها:
۱. الرسالة الذهبیة ص ۲۹
۲. مکارم الاخلاق: ج ۱ ص ۴۲۳ ح ۱۴۴۲
۳. الفردوس، ج ۵، ص ۳۷۰، ح ۸۴۶۸
۴. بحارالأنوار ج۶۳ ص۱۵۲ ح۵
۵. بحارالأنوار ج ۶۶ ص۱۵۱ ح۱
۶. طب و بهداشت از امام علی بن موسی الرضا علیه اسلام / چاپ پنجم / ص ۲۶۱