آرزوی خطرناک کُردهای عراق برای استقلال!

 هیات تحریریه نیویورک تایمز در مطلبی ضمن هشدار درباره عواقب برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق به اربیل توصیه کرده که همه‌پرسی را به تعویق بیاندازد.

این روزنامه نوشت؛ «کُرهای عراقی در مسیر انجام یک اقدام مهم در راستای استقلال برای برگزاری همه پرسی 25 سپتامبر هستند. از بسیاری جهات، استقلال یک مرحله بعدی برای 5 میلیون کُرد عراقی است که بعد از جنگ خلیج فارس در سال 1991 به وضعیتی نیمه خودمختار و نیمه مستقل دست یافتند.

حالا که نیروهای نظامی آنها نقشی حیاتی در کمک به شکست دادن داعش ایفا کرده‌اند، کُردها اینطور فکر می‌کنند که آنها محق برگزاری این همه‌پرسی که از مدت‌ها قبل قولش داده شده بود، هستند.

کُردستان(عراق) به منطقه‌ای نسبتا صلح‌آمیز و آرام تبدیل شده است و به اندازه کافی خوش شانش بوده که از منابع نفت و گازی برخوردار باشد؛ موضوعی که تجارت با ترکیه و ایران را برایش باز کرد و درآمد مورد نیازش را تامین کرد.

بعد از تهاجم سال 2003 آمریکا(به عراق)، واشنگتن با عراقی‌ها برای ایجاد و نوشتن یک قانون اساسی که در آن وضعیت نیمه مستقل و نیمه خودمختار کردستان تضمین شود، کار کرد.

البته مشکلات جدی هم وجود دارد. دو خانواده بارزانی‌ها و طالبانی‌ها سیاست را در آن کنترل می‌کنند، فساد در (کردستان عراق) گسترده است. به خاطر درگیری‌های سیاسی داخلی، پارلمان کردستان از اکتبر 2015 جلسه ترتیب نداده است و مسئود بارزانی رئیس این منطقه چهار سال پس از اتمام دوره ریاستش همچنان در منصب باقی است.

سقوط بهای نفت و اختلافات با حکومت مرکزی عراق، حکومت کردستان را به قرض انداخته است. مقامات کردستان به اعمال تبعیض علیه اقلیت‌ها متهم هستند. آیا کردستان می‌تواند یک کشور مستقل شود اگر عراق و کشورهای همسایه همچنان با این ایده(استقلال) خصومت بورزند؟

کُردها حداقل از پایان جنگ جهانی اول در جستجوی استقلال بوده‌اند. در حالی که قانون اساسی نقش آنها در دولت فدرال و همچنین خودمختاری منطقه‌ای را تضمین می‌کند، اما کُردها به اینکه اکثریت شیعیان با آنها منصفانه رفتار کرده‌اند، اعتقاد ندارند.

اما همه‌پرسی تنش‌ها را تشدید خواهد کرد و با ثبات کردن عراق را سخت‌تر می‌کند و در حالی که آمریکا، عراق و شرکایشان در حال کار برای شکست داعش و بازسازی جوامع عراق هستند، حواس‌ها را از این موضوعات منحرف می‌کند.

برخی از کُردها آرزوی ترکیب و ادغام همه 30 میلیون نفر کُرد را در یک واحد مستقل داشته‌اند؛ کُردهایی که در ترکیه، عراق، سوریه و ایران هستند. در حال حاضر چنین چیزی شدنی و امکان پذیر نیست و رهبران ترکیه و ایران را که کردستان بزرگ‌تر را تهدید سرزمینی می‌دانند، نگران می‌کند.

معاون نخست‌وزیر ترکیه اخیرا هشدار داد که همه‌پرسی در عراق به "بی ثباتی کمک خواهد کرد". همچنین نخست‌وزیر عراق گفت که این رای‌گیری "غیرقانونی" خواهد بود چرا که در تضاد و تعارض با تعهدات کردستان در قانون اساسی عراق است. یک موضوع دشوار و دردناک آن است که محدوده‌ای که همه‌پرسی قرار است برگزار شود، شامل کرکوک هم می‌شود؛ منطقه غنی نفتی که کُردها آن را در کنترل دارند و می‌خواهند آن را به خود ملحق کنند.

آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها از کُردها خواسته‌اند که رای‌گیری را تا بعد از انتخابات سال آینده عراق به تعویق بیاندازند. آقای بارزانی در پاسخ به منتقدان اطمینان داده که این رای‌گیری(همه‌پرسی) بلافاصله به استقلال منجر نخواهد شد بلکه به یک دوره طولانی مذاکره با بغداد بر سر جدا شدن منجر خواهد شد.

در حال حاضر، به تعویق انداختن، گزینه‌ای بهتر است. جدا شدن کردستان، خطرناک است و بدون آمادگی مناسب برای آن، اقلیت سُنی عراق را بیش از قبل به حاشیه خواهد راند.

روز یکشنبه یک مقام کُرد به رویترز گفت که کُردها شاید در ازای دریافت امتیازات از سوی بغداد، رای‌گیری را به تعویق بیاندازند.

خودمختاری یک هدف قابل فهم است اما رای‌ دادن برای استقلال هیچ تضمینی نمی‌دهد که ازدل آن هر دولتی بیرون بیاید، به صورت منصفانه و درست حکمرانی خواهد کرد. اگر رهبران کُرد پیش از اقدام به تنهایی برای همه‌پرسی، تلاشی قوی برای اطمینان یافتن از کارآیی نهادهای دموکراتیک کردستان، اقتصاد قدرتمند و حمایت عراق و دیگر کشورها نکنند، رای‌گیری برای مردم کُرد چیز خوبی در بر ندارد».

عضویت در کانال تلگرامی بین‌الملل و سیاست خارجی فارس