این روزها معضل گرد و غبار و انتشار ریزگردها به عنوان معضلی جدی در حوزه زیست محیطی مطرح و آلودگی هوا مشکل بسیاری از کشورها جهان و آسیایی ، از جمله ایران شده است، تقریبا اکثر کلان شهرهای کشورمان به نحوی با این مشکل مواجهه هستند.

 همواره در نیمه دوم فصل پاییز تا اواخر زمستان،با ظهور سردی هوا، به دفعات شاهد اعلام هشدار در خصوص آلودگی هوا و گاه لغو مسابقات ورزشی هستیم.

آلودگی هوا نه تنها موجب به خطر افتادن سلامتی و افزایش مرگ میر بیماران می شود و بر کارکرد ریوی و کارایی ورزشکاران تاثیر منفی دارد بلکه باعث از دست رفتن میلیاردها تومان از سرمایه ملی کشور می شود.

هزینه 80 میلیاردی آلودگی هوا بر اقتصاد کشورمان

بر اساس گزارش جدید بانک جهانی، آلودگی هوا سالانه بیش از ۵/۵ میلیون کشته و بیش از ۵ تریلیون دلار هزینه برای اقتصاد جهانی به همراه دارد و با اشاره به اینکه آلودگی هوا روند رشد کشورهای در حال توسعه را کند می کند و خطرات ناشی از آلودگی هوا بر سلامتی را در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته ارزیابی کرده است که  سهم کشورمان حدود ۳/۲ درصد تولید ناخالص داخلی برآورد شده است، و  هزینه های مالی کشورمان به خاطر  آلودگی هوا بر اساس قیمت دلار فعلی، ۸۰ هزار میلیارد تومان در هر سال می شود و هنوز میزان دقیق خسارت های ناشی از آلودگی هوا بر جامعه ورزش مشخص نیست.

اثرات زیانبار ورزش در هوای آلوده از دیدگاه مختصصان پزشکی 

 افزایش آلودگی هوا و به موازات آن کاهش اکسیژن، فعالیت قلب را افزایش می دهد و به دنبال آن ذرات بسیار ریز معلق در هوا که برای بخش‌های حیاتی بدن مانند کلیه‌ها، ریه و قلب مضر هستند وارد بدن شده و سبب تنگی نفس و ناراحتی های قلبی و عروقی خطرناک می‌شوند.ورزش کردن در هوای آلوده  می‌تواند  عواقب جبران ناپذیری روی ورزشکاران داشته باشد، در چنین هوایی میزان تنفس با ورزش کردن بالا می‌رود و به موازات آن ذرات آلوده بیشتری وارد خون می‌شوند که این سبب مشکلات تنفسی و قلبی – عروقی زیادی می‌شود و بازیکنان فوتبال نیز از این امر مستثنی نیستند.
 

دکتر مسعود قاسمی رییس انجمن آتروسکلروز (تصلب شرایین) در خصوص تاثیر آلودگی هوا بر عملکرد قلب اظهار کرده است :آلودگی هوا سبب افزایش احتمال بروز سکته های قلبی تا چهار برابر در افراد می شود و این احتمال دست کم تا دو هفته پس از پایان آلودگی هوا به قوت خود باقی خواهد ماند و ذرات ریز کمتر از 5/2 میکرون قادرند با برهم زدن نظم عملکرد قلب، موجب بروز ضربان های نابجا و ایجاد اختلال در ضربان قلب شوند.

تاثیرات الودگی هوا بر عملکرد فنی ورزشکاران از نظر کارشناسان تربیت بدنی 

علی طیار زاده مدرس تربیت بدنی دانشگاه در خصوص تاثیرات آلودگی ها بر عملکرد ورزشکاران اظهار کرد: آلودگی هوا با شدت بیشتری روی سلامت و عملکرد ورزشکاران تاثیر منفی می گذارد و این تاثیر در ورزشکارانی که در فضای باز ورزش می کنند، به مراتب شدیدتر است. ورزشکاران به طور متوسط در هر بار ورزش کردن ۱۰ الی ۲۰ برابر شرایط عادی به اکسیژن نیاز دارند که در شهرهای آلوده به جای این میزان اکسیژن، آلاینده های مختلف وارد دستگاه تنفسی ورزشکاران می شود. در حقیقت ورزشکاران به دلیل تحرک بالا، بیش از افراد عادی آلاینده ها را وارد بدن خود می کنند و خستگی زود هنگام بسیاری از ورزشکاران ناشی از ورود آلاینده ها به جای اکسیژن به دستگاه تنفسی آنها است.


وی افزود: ورزش کردن در هوای آلوده ،پارک های مشرف به اتوبان ها یا معابر پر تردد، تاثیری برابر مصرف نصف پاکت سیگار در طول یک روز دارد و در واقع آسیب وارد شده به دستگاه تنفسی ورزشکاران، ناشی از ورزش در هوای آلوده را، می توان برابر تاثیر مصرف نصف پاکت سیگار در طول یک روز دانست و ورزشکاران استقامتی نظیر دو میدانی، دوچرخه سواری و پیاده روی نسبت به اثرات منفی آلاینده ها حساس تر از ورزشکاران قدرتی نظیر وزنه برداری هستند.

راهکار قانونی AFC برای حفظ سلامتی بازیکنان فوتبال در مواقع آلودگی 

حفظ سلامتی بازیکنان یکی از سه شعار اصلی ورزش مفرح فوتبال است و پس از فراگیر شدن معضل چالش برانگیز آلودگی هوا در طول سنوات اخیر که با شدت هر چه بیشتری در کلان شهرهای آسیایی ظهور و بروز پیدا کرده، و به لغو تعدادی از مسابقات فوتبال لیگ برتر کشورمان و بازی های جی لیگ ژاپن و لیگ چین انجامید از سوی دیگر به دلیل فقدان یک دستورالعمل یکسان در خصوص لغو  مسابقات فوتبال موجب بروز حاشیه هایی و خسارت های اقتصادی فراوان شده بود. با پیشنهاد زهره هراتیان،رئیس ایفمارک کشورمان به مسئولان کنفدراسیون فوتبال آسیا در خصوص ضرورت تدوین قانون جدید برای نخستین بار در جهان، دستورالعمل لغو مسابقه فوتبال به خاطر آلودگی هوا در قاره آسیا تصویب شد.

زهره هراتیان رئیس مرکز پزشکی فیفا ( ایفمارک ) در این خصوص گفت : آلودگی هوا در کشورهای آسیایی به یک اپیدمی تبدیل شده و سال گذشته در کشورمان بدلیل آلودگی هوا در تهران و غبار و گرد خاک در جنوب بازی های لیگ برتر کنسل شدند که حاشیه های را بوجود آورده بود.

وی ادامه داد: بعد از این اتفاقات طی نامه ای به کنفدراسیون فوتبال آسیا پیشنهاد دادم که برای جلوگیری از حاشیه ها، نیاز است که دستور العمل یکپارچه ای برای تعطیل کردن بازی های فوتبال تدوین شود ، چرا که در ژاپن و چین هم به دلیل آلودگی هوا بازی هایی را تعطیل کرده بودند که مورد موافقت afc قرار گرفت و مدیریت این پروژه به من محول شد.

هراتیان افزود: بر همین اساس کار گروهی در کمیته پزشکی afc تشکیل شد و پس از 6 ماه توانستیم برای نخستین بار دستورالعمل تعطیل شدن مسابقات فوتبال در آسیا را تدوین کنیم و آن را در حاشیه گنگره کمیته پزشکی فیفا در قطر تصویب و لازم الاجرا کردیم، که انجام مسابقه فوتبال در مواردی که آلودگی هوا بالاتر از 200psi شود مجاز نیست.

عضو کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال درباره لازم الاجرا بودن این قانون و لغو بازی های لیگ برتر کشورمان در صورت تشدید آلودگی هوا هم خاطر نشان کرد: ما تابع قوانین ملی کشورمان هستم و امکان دارد وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت افراد جامعه ،شرایط آلودگی هوا را ناسالم اعلام کند و انجام  فعالیت ورزشی برای گروه های پرخطر را ممنوع کند،اما تعطیل کردن یک مسابقه فوتبال طبق قوانین فیفا فقط بر عهده داور بازی است و هیچ فردی بجزء داور نمی تواند بازی فوتبال را لغو کند و قطعا داوران مسابقه در این زمینه همکاری لازم را انجام خواهند داد ، چرا که سلامتی خودشان نیز بستگی به لغو بازی دارد.