«بچه گرگ‌ها» استعاره‌ای از کودکان جنگ‌زده است

کارگردان نمایش «بچه گرگ‌ها» با اشاره به ویژگی‌های بینارشته‌ای این اثر، درباره دلایل انتخاب این نام برای نمایش توضیحاتی را ارایه داد.

نرگس هاشم پور کارگردان نمایش «بچه گرگ‌ها» که در برج آزادی روی صحنه است درباره اجرای این اثر نمایشی گفت: من ۱۵ سال است که ایران نیستم و در آلمان زندگی می‌کنم و در این مدت دکترای فلسفه با گرایش تئاتر گرفته و در زمینه اجراگری فعالیت داشته‌ام. بخشی از تمرکز کاری و تحصیلی من روی مبحث بینارشته‌ای بوده است و اساسا به این موضوع معتقد هستم که تئاتر یک هنر بینارشته‌ای است چون در دنیای مدرن حضور عناصر مختلفی از ادبیات گرفته تا نورپردازی و صدابرداری و همچنین هنرهای دیگر در تئاتر بروز بیشتری پیدا کرده است.

وی ادامه داد: با چنین نگاه دگرگونه‌ای که به اجرا دارم، کار روی این اثر نمایشی را با این سوال شروع کردم که چطور می‌شود به جای اینکه برای اجرای یک اثر نمایشی ابتدا سراغ متن برویم از انتخاب مکان اجرا به‌عنوان بخشی از معرفی‌کننده استتیک و فرم آن اثر شروع کنیم. در همین راستا بود که من به برج آزادی رسیدم. در جشنواره تئاتر فجر سال گذشته حمید پورآذری از من دعوت کرد که برای حضور در بخش آف استیج این کار را در ایران اجرا کنم اما به دلیل برخی بی‌برنامگی‌ها امکان اجرای کار در جشنواره فراهم نشد و من تصمیم گرفتم «بچه گرگ‌ها» را به صورت مستقل به صحنه ببرم.

این کارگردان تئاتر یادآور شد: مکان اجرای نمایش برای من هم به عنوان یک المان اجتماعی فرهنگی و هم المان معماری و زیبایی شناسی جالب و جذاب بود و در پروسه ای که شروع کردم به متن «کاسپار» پیتر هانتکه رسیدم و بعد از اینکه به ایران آمدم در تمرین‌های کارگاهی به یک متن دیگر به نام «دفتر بزرگ» نوشته آگوتا کریستوف نیز رسیدم که براساس این ۲ متن نشمینه نوروزی متن جدیدی را نوشت که «بچه گرگ‌ها» نام گرفت.

هاشم پور درباره انتخاب نام نمایش توضیح داد: از عنوان «بچه گرگ‌ها» به عنوان یک استعاره در اجرای این اثر نمایشی استفاده کردم. بچه گرگ‌ها اصطلاحی است در فرهنگ آلمانی که بعد از جنگ جهانی دوم باب شد. به این ترتیب که در آن زمان چند ۱۰ هزار بچه بین مرز آلمان و لهستان آواره بودند و تمام خانواده و پدر و مادر شان را از دست داده و هیچ جایی نداشتند که بروند. در واقع این بچه ها به نوعی روی دست آلمان بعد از دوره نازی مانده بودند و بعد از جنگ هیچ کس سرپرستی آنها را برعهده نمی‌گرفت و از طرف دیگر روسیه هم به آلمان حمله کرده بود.

وی اضافه کرد: در هر حال این بچه ها را به کشور لیتوانی می‌برند و در آنجا مکانی را برایشان درنظر می‌گیرند. تعدادی از خانواده ها این کودکان را به فرزندخواندگی قبول می‌کنند و به این ترتیب آنها باید فرهنگ و هویت گذشته خود را فراموش کنند و با فرهنگ جدید خودشان را وفق دهند که چون سنشان کم بوده است می‌توانند این کار را انجام دهند اما بعدا که متوجه سرنوشتشان می‌شوند ضربه و آسیب زیادی به آنها وارد می‌شود و مساله این است که تا سال ها نیز در آلمان از آنها سختی به میان نمی‌آمده است و از دهه ۹۰ به بعد مستندها و فیلم سینمایی درباره این کودکان ساخته شده است. در زبان آلمان به این کودکان «بچه گرگ ها» می‌گویند.

وی متذکر شد: از این اصطلاح و داستانِ کتاب «دفتر بزرگ» که بی شباهت با قصه زندگی این کودکان نیست، به عنوان یک استعاره و متافرم وام گرفتم و نمایش برای اجرا در برج آزادی شکل گرفت. معماری برج آزادی به شکل مثلث است که از تلفیق این سه ضلع مثلث با ۲ متنی که در دست داشتم و حضور بازیگران جوانی که با من همکاری کردند به این اجرا رسیدیم.

وی در پایان صحبت هایش درباره بازخوردهایی که از اجرای نمایش گرفته است، بیان کرد: از واکنش ها راضی هستم چون این نمایش تعامل نزدیکی با مخاطب برقرار می‌کند. فضایی که در جامعه تئاتری ایران وجود دارد به این شکل است که معمولا عده ای عادت های ذهنی دگماتیسمی‌دارند و تئاتر را در مکان های بخصوص و با شیوه های اجرایی کلاسیک می‌بینند که این نمایش ممکن است برای این نوع از مخاطبان جالب نباشد اما برای تماشاگرانی که به دنبال اتفاقات نو و متفاوت هستند از دیدن نمایش لذت خواهند برد.

«بچه گرگ ها» کاری به نویسندگی نشمینه نوروزی و کارگردانی نرگس هاشم پور است که ۲۰ آبان ماه در تمامی‌بخش های مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی اجرا می‌شود. این اجرا از درب شرقی برج آزادی شروع می‌شود و در تمامی‌قسمت های این مجموعه ادامه پیدا می‌کند و در نهایت تماشاگران بعد از همراهی با این نمایش از درب شمالی برج خارج می‌شوند. «بچه گرگ ها» نمایشی است از ترکیب هنرهای مختلف و با حضور هنرمندانی از ایران و آلمان اجرا می‌شود.