بررسی آثار شاخص جشنواره فیلم ونیز 2018

مصطفی قاسمیان: شنبه‌شب به وقت ایران، هفتادوپنجمین دوره جشنواره فیلم ونیز به پایان رسید و باسابقه‌ترین جشنواره فیلم دنیا، برندگان خود را شناخت. جشنواره ونیز که در سال‌های اخیر، پرستاره‌تر از قبل دنبال می‌شود، امسال نیز بیش از سال‌های قبل توانست ستاره‌های سینما را به این شهر روی آب بکشاند و اکران‌های پرسروصداتری را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کند.

21 فیلم بخش اصلی جشنواره به علاوه 90 فیلم کوتاه و بلند بخش‌های دیگر، طی 11 روز در شهر ونیز نمایش داده شدند و در پایان فیلم سینمایی «رم» اثر آلفونسو کوارون که در نظرات منتقدان نیز فاصله زیادی با رقبا داشت، برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره شد. مهم ترین نکات جشنواره امسال را در ادامه بخوانید:

1- مکزیکی‌ها بر قله سینمای جهان

جشنواره فیلم ونیز امسال نیز تداوم موفقیت سینماگران مکزیکی در سینمای جهان بود که در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است. برای دومین سال متوالی فیلمی از یک کارگردان مکزیکی برنده جایزه شیر طلایی ونیز شد. سال گذشته «شکل آب» این جایزه را برده بود که در ادامه موفقیت‌های پرشمار خود به جایزه اسکار بهترین فیلم نیز دست یافت. در سال‌های اخیر فیلم‌هایی چون «از گور برخاسته»، «بردمن»، «جاذبه» و «شکل آب» موفقیت‌های زیادی در جشنواره‌ها و جشن‌های سینمایی جهان کسب کرده‌اند و «رم» جدیدترین فیلم موفق فیلم سازهای مکزیکی است. مکزیکی‌ها در چهار سال اخیر، دو جایزه شیر طلایی ونیز، دو جایزه اسکار بهترین فیلم و سه جایزه اسکار بهترین کارگردانی را دریافت کرده‌اند و بارها نیز نامزد جوایز معتبر سینمایی شده‌اند. جالب آن که همه این موفقیت‌ها تنها توسط سه کارگردان کسب شده است: آلفونسو کوارون، الخاندرو گونزالز اینیاریتو و گی‌یرمو دل‌تورو.

2- خیز «رم» برای اسکار

در سال‌های اخیر با توجه به موفقیت‌های زنجیره‌ای سه فیلم «بردمن»، «لا لا لند» و «شکل آب»، نگاه‌ها بیشتر از گذشته به برنده شیر طلایی جشنواره ونیز دوخته می‌شود. هر سه فیلم، موفقیت‌های خود را از جشنواره ونیز آغاز کردند و بعدها به جوایز متعددی دست یافتند. «بردمن» چهار جایزه اسکار از جمله اسکار بهترین فیلم را گرفت و در فصل جوایز سینمایی بسیار موفق بود. «لالا لند» با 13 نامزدی در اسکار، رکورد نامزدی در مهم ترین جایزه سینمایی را شکست و پدیده سال 2016 سینمای جهان بود. سال گذشته هم فیلم فوق‌العاده‌ای ساخته نشده بود، «شکل آب» دل‌تورو با شروع از شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز، به موفقیت‌های متوالی در فصل جوایز دست یافت و دست‌آخر اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را به خانه برد. بنابراین جوایز فراوان برای فیلم «رم»، چندان دور از انتظار نیست؛ مخصوصاً آن که منتقدان به شدت «رم» را تحسین کرده‌اند و امتیازات این فیلم در نظر منتقدان، فاصله چشمگیری با بقیه فیلم‌های امسال جشنواره ونیز دارد.

3- امتیازات نزدیک به جز «رم»

به جز «رم» که با 4.45 امتیاز از 5 امتیاز ممکن، صدرنشین مقتدر جدول امتیازات منتقدان به فیلم‌های امسال جشنواره ونیز بود، بقیه فیلم‌های امسال فاصله زیادی با هم نداشتند. «برادران سیسترز» به کارگردانی ژاک اودیار با امتیاز 3.82 به رتبه دوم دست یافت و «مورد علاقه» یورگوس لانتیموس با امتیاز 3.74 فیلم سوم جدول منتقدان شد. در رتبه‌های بعدی «غیرداستانی» اثر الیویه آسایاس، «تصنیف باستر اسکراگز» اثر برادران کوئن و «اولین انسان» اثر دیمین شزل دیده می‌شود. از این جمع تنها فیلم‌های الیویه آسایاس و دیمین شزل از شب اختتامیه دست‌خالی بیرون آمدند.

4- موفقیت‌های چشمگیر نتفلیکس

می‌دانید فیلم‌های نتفلیکس به عنوان ثروتمندترین کمپانی فیلم سازی دنیا، هیچ گاه در سالن‌های سینما اکران نمی‌شوند و تنها روی وبسایت، اپلیکیشن تلفن همراه و تلویزیون‌های هوشمند نتفلیکس قابل دسترسی هستند. به همین دلیل بسیاری از علاقه مندان سنتی سینما، با رونمایی از فیلم‌های ساخته این سرویس استریم در جشنواره‌های سینمایی مخالف‌اند. جشنواره کن به عنوان معتبرترین جشنواره سینمایی دنیا، امسال نیز فیلم‌های نتفلیکس را در بخش اصلی جشنواره نپذیرفت و به همین دلیل نتفلیکس نیز همه فیلم‌هایش را از بخش‌های مختلف این جشنواره بیرون کشید. برخلاف جشنواره کن، نتفلیکس با شش فیلم در جشنواره ونیز حضور پررنگی داشت و از قضا برنده جایزه بهترین فیلم امسال نیز از ساخته‌های نتفلیکس بود! علاوه بر «رم» آلفونسو کوارون که شیر طلایی بهترین فیلم را برد، «تصنیف باستر اسکراگز» ساخته برادران کوئن نیز برنده جایزه بهترین فیلم نامه شد. بنابراین نتفلیکس با دو جایزه از بخش اصلی، شب موفقی را در اختتامیه جشنواره ونیز تجربه کرد.

5- ایرانی‌ها همه ناکام

برخلاف سال گذشته که ایرانی‌ها با فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» دو جایزه از بخش «افق‌ها»ی جشنواره ونیز را کسب کردند، امسال همه ایرانی‌ها در جشنواره ونیز ناکام بودند. فیلم بلند «همچنان که می‌مردم» اثر مصطفی سیاری در بخش افق‌ها و فیلم کوتاه «پاگرد» اثر محسن بنی‌هاشمی در بخش افق‌های کوتاه، تنها نماینده‌های سینمای ایران در هفتادوپنجمین جشنواره فیلم ونیز بودند که هر دو دست‌خالی بازگشتند. جالب آن که امسال هم مثل سال گذشته یک سینماگر ایرانی در میان داوران جشنواره ونیز حضور داشت که این بار فاطمه معتمد آریا بود.

فهرست کامل برندگان بخش اصلی

شیر طلایی بهترین فیلم: «رم» به کارگردانی آلفونسو کوارون جایزه بزرگ هیئت داوران: «مورد علاقه» به کارگردانی یورگوس لانتیموس شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی: ژاک اودیار برای «برادران سیسترز» وولپی کاپ بهترین بازیگر زن: اولیویا کولمن برای «مورد علاقه» وولپی کاپ بهترین بازیگر مرد: ویلم دفو برای «در دروازه ابدیت» بهترین فیلم نامه: «تصنیف باستر اسکراگز» نوشته برادران کوئن جایزه ویژه هیئت داوران: «بلبل» به کارگردانی جنیفر کنت جایزه مارچلو ماسترویانی بهترین نوبازیگر: بایکالی گانامبار برای «بلبل»