ترجمه نمایشنامه‌های «هنریک ایبسن» با شیوه‌ای نو به زبان فارسی

مجموعه آثار هنریک ایبسن، نمایشنامه‌نویس و سراینده نامدار نروژی، توسط انتشارات مهراندیش منتشر شد . برگردان تمامی این آثار برای نخستین‌بار از زبان نروژی بوده و زیرنظر مرکز ایبسن در دانشگاه اسلو انجام شده است.

میرمجید عمرانی که کار ترجمه این آثار را به همراه دیگر کارشناسان فن ترجمه برعهده داشته است، درباره این مجموعه می‌نویسد: آنچه برگردان کنونی را از دیگر برگردان‌های پرشمار همین نمایشنامه‌ها جدا می‌کند، پیش از هر چیز این است که برای نخستین‌بار از زبان نروژی به فارسی برگردانده شده، و دیگر اینکه در همکاری با «مرکز ایبسن»، بخشی از دانشکده علوم انسانی دانشگاه اسلو، انجام گرفته است. داستان این است که دانشگاه اسلو در سال 2013 پرووژه‌ای برای ترجمه هم‌زمان 12 نمایشنامه مدرن ایبسن به هشت زبان گوناگون به راه انداخت. در آغاز زبان فارسی در این پروژه جای نداشت، ولی از انجا که انتشارات پنگوئن همزمان در پی ارائه برگردان تازه‌ای از همین نمایشنامه‌ها به انگلیسی بود، مرکز ایبسن به جای این دوباره‌کاری به زبان انگلیسی، زبان فارسی را جایگزین آن کرد.

ویژگی این پروژه این است که مترجمان زبان‌های گوناگو همزمان روی یک نمایشنامه کار و همکاری می‌کنند. شیوه کار چنین است که مترجمان نمایشنامه را موشکافانه می‌خوانند، فهرستی از واژه‌ها و نکته‌های گنگ و دشوار و دوپهلو و ... فراهم می‌سازند و با خود به نشست‌های همگانی که به همراه استاد فروده هل لاند، ایبسن‌شناس و رئیس مرکز ایبسن، برگزار می‌شود، می‌آورند و به گفت‌وگو و رایزنی درباره آنها و نیز واکاوی نمایشنامه می‌پردازند. آنگاه بر این زمینه زمان برگردان نمایشنامه فرامی‌رسد.

مترجم هر زبان از همکاری یک گروه سه نفره از کارشناسان همان زبان برخوردار است که برگردان پایان‌یافته را بررسی می‌کنند و دیدگاه‌های اصلاحی خود را به مترجم ارائه می‌دهند. معمولاً هر یک از کارشناسان توجه خود را در زمینه‌ای متمرکز می‌کند. یکی برگردان را با زبان نروژی می‌سنجد، دیگری آن را از نگاه ادبی و سومی از دید نمایشی بررسی می‌کند. مترجم دیدگاه‌های کارشناسان را تا آنجا که با متن اصلی نمایشنامه سازگار باشد و به ژرفای آن یاری رساند، به کار می‌گیرد و نسخه پایانی را برای چاپ آماده می‌کند.

علاقه‌مندان برای تهیه مجموعه نمایشنامه‌های ایبسن علاوه بر اینکه می‌توانند از سایت انتشارات مهراندیش اقدام کنند،‌‌ می‌توانند با نصب اپلیکیشن فیدیبو این اثر را در تلفن‌های همراه خود نیز مطالعه کنند.