مشکلات خانه سینما با لغو جشن آن حل می‌شود؟

کاوه معین فر - جشن خانه سینما از این جهت که مانند جشنواره فجر یک گروه داوری 7 یا 5 نفره ندارد و متخصصان هر رشته داور همان بخش خواهند بود حائز اهمیت است، یعنی فیلم‌برداران به فیلم‌برداری فیلم رأی می‌دهند، نویسندگان به فیلمنامه فیلم، کارگردانان به کارگردانی فیلم، بازیگران به بازی‌ها و.... رأی می‌دهند. بنابر اعلام مدیر اجرایی جشن امسال 519 نفر حائز شرایط داوری هستند.

در واقع جوایز این جشن از منظر بسیاری از اهالی فن تخصصی‌تر و قابل قبولتر است زیرا ملاکهای هنری پررنگ است و جهت گیری های سیاسی و ... در آن محلی از اعراب ندارد.

هفته گذشته در نشست خبری بیستمین جشن خانه سینما اعلام شد: بیستمین جشن خانه سینما بدون برگزاری مراسمی ویژه و فقط با داوری فیلم‌ها برپا خواهد شد.

در ابتدا این خبر با عنوان "لغو جشن خانه سینما" منتشر شد که بهت و حیرت اهالی سینما را به دنبال داشت اما اصل اتفاق این است که مانند سالهای قبل فیلم های انتخاب شده داوری خواهند شد ولی مراسمی برای اهدا جوائز برگزار نخواهد شد.

مدیر عامل خانه سینما اعلام کرد: برای هم‌پیمانی با مردم و به دلیل وارد شدن تعرضات فرهنگی و اقتصادی زیاد به جامعه و نیز به دلیل آنکه سینما از مردم تفکیک‌شده نیست، براساس یک تصمیم جمعی و با موافقت رییس جشن بیستم قرار بر این شده تا از برپایی یک مراسم بزرگ و هزینه‌های اضافی خودداری شود.

به این تصمیم خانه سینما هم زیاد واکنشی در تائید یا رد آن نشان داده نشد فقط بازیگر نام آشنای سینمای ایران گلاب آدینه در صفحه اینستاگرامش نوشت: « لغو خودخواسته کنسرت‌های موسیقی و جشن خانه سینما، اگر بعد هم گروه‌های تئاتری و بعد هم گالری‌های گوناگون و... برای همدردی با مردم و مشکلاتشان دست از کار بکشند. چقدر خوش به حال عده‌ای می‌شود.»


کیوان کثیریان منتقد سینمایی و یکی از عوامل اجرایی جشنواره جهانی فیلم فجر هم نوشت: « سوال اینجاست که در کدام دوره از دوره‌های جشن، مشکلات اقتصادی و معیشتی در خانه سینما و یا کل کشور وجود نداشته است؟ اگر قرار باشد از این زاویه به فرهنگ و هنر نگاه کنیم و اولویتی برای آن قائل نباشیم، تمامی فعالیت های فرهنگی 40 سال اخیر زیر سوال خواهد رفت. [...] نه تحریم چیز جدیدی است و نه مشکلات اقتصادی و معیشتی. آنها که وظیفه شان رفع این مشکلات است باید پاسخگو باشند نه آنکه تمام فعالیت‌های مملکت به حالت تعطیل و نیمه تعطیل درآید چراکه فلان مسئول و بهمان رئیس نمی‌تواند وظیفه‌اش را درست انجام دهد و کارها را جمع کند.»

جشن خانه سینما از دولت مستقل است چون در جشنواره‌ای مانند جشنواره فجر ملی بهر حال از طرف سازمان سینمایی یک دبیر جشنواره انتخاب می شود و او هیات انتخاب و هیات داوران جشنواره را بنابر دیدگاه و سلیقه خود تعیین می کند اما در جشن خانه سینما هر رشته ای توسط هم صنفی های داوری می شود و جایی برای دخالت سلیقه‌های مدیران و افراد تعیین شده نیست.

برای مثال می توانم بگویم در در جشن خانه سینما پانزدهم جایزه بهترین فیلم به "جدایی نادر از سیمین" اصغر فرهادی رسید ولی در بیست و نهمین جشنواره فجر به هر دلیلی "جدایی نادر از سیمین" جایزه بهترین فیلم را نگرفت و داوران آن دوره، این جایزه را به "جرم" مسعود کیمیایی دادند با وجود آنکه در همان جشنواره فیلم فرهادی بهترین فیلم به انتخاب تماشاگران شد و در ادامه موفقیتهایش تا گرفتن اسکار پیش رفت.


جشنواره‌های زیادی در کشور برگزار می شود که همگی مراسم اختتامیه و اهدا جوایز دارند و اساسا یکی از جذابیت های آنها همین مراسم است. از جشنواره فجر ملی و جهانی گرفته تا جشنواره‌های منطقه‌ای فیلم مستند، کوتاه و ... حال چرا فقط جشن خانه سینما چنین رویکردی را انتخاب کرده است؟

یک توضیح از طرف خانه سینما ارائه شده است که باید صرفه‌جویی کنیم تا به مسائل بیمه‌ای و دیگر اقدامات مربوط به اعضا کمک کنیم ‌و صد البته قصد داریم این کارها بیشتر زیرساختی باشد. اتفاقا این اقدام بسیار خوب است علی الخصوص وقتی می دانیم که هزینه جشن سال قبل 824 میلیون تومان بوده است!

درباره انتقادی که به غیرقابل باور بودن تصمیم خانه سینما برای برگزار نکردن جشن مطرح شد آن هم در شرایطی که جشنواره های پرهزینه‌ای مثل جشنواره جهانی برگزار می‌شود و یا اینکه چرا اسپانسر برای جشن گرفته نمی شود؟ مدیر عامل خانه سینما پاسخ می دهد: «مسئله ما خانه سینما است و اگر رویدادی دیگر برگزار می‌شود، متولی خودش مثل سازمان سینمایی باید پاسخگو باشد. اصولا خانه سینما در مقابل استفاده از اسپانسر یک قید اخلاقی دارد که استیج خود را نمی‌تواند به هرکسی بدهد»


چند نکته جای تامل دارد برگزار نکردن جشن سینمای ایران را در کنار هم‌پیمانی با مردم قرار دادن و به دلیل آنکه سینما از مردم تفکیک‌شده نیست، پس جشن را برگزار نمی کنیم جملات متناقضی است، چون می توان به همین موارد استدلال کرد و گفت باید جشن را برگزار کنیم یعنی به دلیل هم‌پیمانی با مردم و به دلیل اینکه سینما در بطن جامعه است، به هر شکلی شده جشن را برگزار می کنیم.

نگرانی اهالی سینما از این روی است که هم این مراسم را برگزار نکنند و هم پولی که قرار بود صرفه جویی کنند از دست برود. یعنی هم جشن را از دست بدهند و هم مشکلات سرجایش باقی باشد.

واقعیت امر اینست که برگزاری یک شب جشن خانه سینما و یا برگزار نشدن آن اتفاقی نیست که برای آن فریاد وامصیبتا سر دهیم اما یک نکته در آن نهفته است با حذف این مراسم آرام، آرام از اهمیت این جشن کم شده و شاید چند سال بعد اصلا فراموش شود، جشنی که نمی‌توان گفت صد در صد مستقل است اما وابستگی آن به دولت ونهادهای دیگر بسیار کمتر از جشنواره ها و جشن‌های دیگر سینمای ایران است و تخصص و مشارکت صنفی خانواده سینما در آن نقش پررنگی دارد.

حذف کردن ساده‌ترین راه است ولی مدیر هوشمند و کارا کسی است که به جای حذف کردن راه حلی پیدا کند تا هم این جشن برگزار شود و هم صرفه جویی لازمه را برای اعضا خانه سینما انجام دهد، نه کسی که بگوید اگر جشن می‌خواهید از بیمه خبری نیست و اگر بیمه می‌خواهید دیگر تقدیر و ارج نهادن به زحمات اعضا خانه سینما را مطالبه نکنید. اگر در این شرایط جشن را برگزار کنید مدیریت کردید والا لغو آن راحت طلبانه‌ترین گزینه ممکن است.