چرا فیلمی در مورد امام صادق(ع) ساخته نشده؟

به مناسبت شهادت امام جعفر صادق(ع) بهانه‌ای شد تا به سراغ کارگردانان دغدغه‌مند حوزه دینی و مذهبی برویم و با آن‌ها صحبت کنیم که چرا هنوز فیلم فاخری در رابطه با امام صادق(ع) ساخته نشده تا جهانیان با ابعاد مختلف علمی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و جامعه‌شناختی رئیس مکتب تشیع آشنا شوند. البته ناگفته نماند جواد افشار یکی از مجموعه‌سازان به نام رسانه ملی سال 85 سریالی تحت عنوان «جابر بن حیان» ساخت و نگاه بسیار سطحی به تلاش‌های امام صادق(ع) در وجوه علمی جامعه اسلامی داشت. نادر طالب‌زاده، پرویز شیخ‌طادی و شهریار بحرانی از فیلمسازان به نام حوزه دینی و مذهبی درباره این غفلت‌ها و عدم توجهات به زندگانی ائمه‌اطهار در دورانی که بیش از هر مقطع دیگر جامعه به این اعتقادات اسلام ناب نیازمند است با خبرنگار فرهنگی تسنیم گفتگویی کوتاه داشتند.

«بشارت منجی» با نسخه بین‌المللی راهی دنیای غرب می‌شود

*نادر طالب‌زاده را شاید بسیاری به عنوان یک مستندساز و مجری برنامه‌های تلویزیونی بشناسند اما او پرداخت زیبایی از منظر قرآن و اسلام به زندگی حضرت عیسی مسیح داشت. بشارت منجی نام سریالی بود که نادر طالب‌زاده روانه آنتن تلویزیون کرد که مورد توجه بسیاری قرار گرفت. البته در جریان گفت‌وگو، طالب‌زاده به این نکته اشاره کرد این روزها مشغول آماده کردن نسخه بین‌المللی بشارت منجی است که به زبان انگلیسی در قالب یک سریال ده قسمتی برای نمایش راهی دنیای غرب می‌شود. بشارت منجی تنها کاری بود در سالن‌های واتیکان مملوء از کشیش به نمایش درآمد و استقبال بی‌نظیری از خود نشان دادند.

روایت‌های دینی و مذهبی ما باید ساختار بین‌المللی بگیرند

وی درباره غفلت نسبت به عدم ساخت فیلم و مستند درخور شأن با شخصیت امام صادق(ع) به خبرنگار فرهنگی تسنیم گفت: همگان می‌دانند امام صادق(ع) صاحب یک وجوه بین‌المللی است و باید حول محور ابعاد شخصیتی‌شان یک کار ارزشمندی انجام شود. جهانیان امروز به این پرتو دانش‌های گرانبها نیازمندند تا در قالب زبان‌های مختلف دوبله و عرضه شوند. ما باید روایت‌های دینی و مذهبی‌مان را چارچوب و ساختار بین‌المللی ببخشیم و اصلاً نویسندگان و پژوهشگران این حوزه باید به این سمت و سو بروند تا دیگر عوالم جهانی هم به پاسخ‌ پرسش‌ها،‌ ابهامات و نظریات دینی‌شان دست یابند.  

نگاه فیلمساز دینی ما باید به آن سوی مرزها باشد

طالب‌زاده با اشاره به کارهایی که ساخته شده اما عمق میدانی نداشته است، تصریح کرد: وقتی امام رضا(ع) به عنوان یک سریال تلویزیونی به تصویر کشیده شد نتوانست تأثیرات بین‌المللی را به همراه داشته باشد. چرا که فیلمساز ما باید بداند عمق میدانی یکی از وجوه فیلم‌نگاری دینی و مذهبی است. چون ما وظیفه‌داریم فلسفه، ایدئولوژی، روانشناسی و حکمت‌آموزی اسلام ناب را به جهانیان عرضه کنیم و بهترین ابزار انتقال مناسب، ساخت مستند و فیلم است. اما نمی‌دانم چرا تلویزیون ما برای نشر معارف شیعه دست به کار نمی‌شود تا فیلمی فاخر و ماندگار همراه با پرداختن به ابعاد بین‌المللی را به تصویر بکشد. ما فیلم «محمد رسول‌الله» را با کلی هزینه به اکران درآوردیم حتی در برخی از کشورها اما نتوانستیم در یک شهر معمولی در غرب آن‌طور که بایسته و شایسته، تأثیرگذاری داشته باشیم.

جهانیان منتظر الگوهای غنی معرفتی هستند

کارگردان سریال تلویزیونی «بشارت منجی» با بیان اینکه ساخت فیلمی پیرامون فلسفه مکتب اهل‌بیت به زبان انگلیسی و روسی می‌تواند یک الگوی بین‌المللی از اسلام ناب به جهانیان عرضه کند، خاطرنشان کرد: قبول کنیم کاری برای اسلام ناب انجام نداده‌ایم! این همه سال هنوز یک فیلم مناسب در خورشأن برای شناخت جهانیان نسبت به مکتب اهل‌بیت ساخته نشده است. دریایی عمیق از معرفت در زندگانی امام صادق(ع) وجود دارد که با یک زبان روایی و به زبان انگلیسی و روسی بایستی ساخته و پرداخته شود که جهانیان بدانند چه الگوهای غنی معرفتی در تاریخ اسلام چه تحولات در وجوه علمی و دینی ایجاد کرده‌اند. اما تنها کارکردی که فیلم‌های دینی ما به منصه ظهور رسانده‌اند به همان تعمق محلی و داخلی برمی‌گردد.

حرفه‌ای نیست پرداخت غیرمستقیم به زندگانی اهل‌بیت داشته باشیم

 وی در پاسخ به این سوال که برخی‌ اعتقاد دارند باید از میان پرداخت‌های حاشیه‌ای یک چشمه‌هایی از زندگانی اهل‌بیت به نمایش درآیند، نظر شما در این باره چیست تأکید کرد: این کار درستی نیست! چراکه تأثیرگذاری بر اعتقادات و رشد دین مخاطب با پرداخت مستقیم به زندگانی اهل‌بیت، اتفاق می‌افتد. اینکه ما از حواشی به اصل مطلب می‌‌رسیم کار حرفه‌ای نیست. البته درباره حضرت رسول(ص) به مثابه تقدسی که این شخصیت بزرگوار دارد این نشان ندادن شمایل، صدق می‌کند اما بسیاری می‌دانند مثلاً در زمان حیات امام رضا(ع)، چهره ایشان را یک نقاش روسی یا فرانسوی به تصویر کشید و در موزه سن پترزبورگ در معرض نمایش عموم قرار گرفت. بنابراین نمی‌توانیم تحت قالب درام، حرف‌های دینی و مذهبی بزنیم و شخصیت ائمه‌اطهار را به تصویر بکشیم. 

«بانوی سردار» را حمایت کنید به شبکه یک برسد

*کسانی که «شکارچی شنبه» و «روزهای زندگی» را دیده‌اند پرویز شیخ‌طادی را به عنوان خالق این دو اثر می‌شناسند. این کارگردان سینما و تلویزیون این روزها تصویربرداری «بانوی سردار» را به پایان رسانده که بسیاری از بازیگران سرشناس سینما و تلویزیون جلوی دوربین این سریال رفته‌اند. شیخ‌طادی سراغ روایتی ناب برای به رخ کشیدن عظمت زنان ایرانی رفته است. «بانوی سردار» درباره زندگی بی‌بی مریم سردار بختیاری است که تعدادی سردار در کنار او فعالیت دارند و کتابی نیز از زندگی وی منتشر شده است. این سریال به زندگی نخستین بانوی سردار ایرانی که به مبارزه با استکبار انگلیس و حکومت مرزی رضاشاه می‌پردازد. تربیت فرزندان دلیر وطن‌پرست شیر علیمردان خان، ایجاد وحدت بین اقوام ترک تباران و لر تباران، تأثیرگذاری بی‌بی‌مریم بر قوم بختیاری و استقلال و اتکا به خود از مضامینی است که در این سریال به آن پرداخته شده است.

چرا باید ارجحیت با موضوع و مسائل نامتناسب باشد؟!

پرویز شیخ‌طادی با اشاره به اینکه ادامه مراحل فنی سریال اقتباسی «بانوی سردار» که در 15 قسمت تصویربرداری شده نیازمند بودجه و حمایت رسانه ملی است، تأ‌کید کرد: این کار محصول استان چهارمحال و بختیاری است که با حمایت و بودجه لازم برای ادامه مراحل فنی سریال به کنداکتور شبکه یک سپرده می‌شود. اما به طور کل یکی از گلایه‌ها و انتقادات بنده عدم توجه به اینگونه سریال‌های تاریخی و دینی است. ما امروز نیازمند پرداختن به چنین کارهای تاریخی و دینی هستیم اما بیشتر وقت و بودجه‌مان را به یک درگیری‌های شخصی و مسائل اجتماعی نامتناسب امروز اختصاص می‌دهیم.

طرح امام محمدباقر(ع) و امام صادق(ع) داده‌ایم اما طالب ندارد

وی در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون کاری برای امام صادق(ع) و مکتب جعفری انجام نداده‌ایم، تأکید کرد: متأسفانه برخی از مدیران ما فقط می‌گویند به ائمه اطهار علاقه داریم اما این علاقه را به مرز عمل نمی‌کشانند. باید این پرتو تمایل به ساخت فیلم‌های دینی و مذهبی به ورطه تصویربرداری و پخش برسد. طرحی درباره جنگ مغول با پرداخت غیرمستقیم به بسترهای علمی که امام محمد باقر(ع) و امام صادق(ع) انجام دادند را به تلویزیون ارائه کردم اما هیچ تمایلی نشان ندادند. یا مثلاً کاری درباره شهید باکری پیشنهاد دادیم که فیلمنامه‌اش هم تا حدودی نگارش شده بود اما باز هم به جایی نرسید.

دلسردی رده‌های پایین، نویسندگان و فیلمسازان دینی ما را مأیوس کرده است

شیخ‌طادی در ادامه اضافه کرد: تصور می‌کنم یک نوع دلسردی در رده‌های پایین وجود دارد که متأسفانه این طرح‌ها به جایی نمی‌رسد و انگار تلویزیون خواستگاه جدی برای پرداخت‌های دینی و مذهبی ندارد. از طرفی نویسندگان هم می‌بینند چند بار تحرک و طراوت در موضوعات دینی و مذهبی نشان داده‌اند هیچ استقبالی نمی‌شود و به موازات این طرح‌ها، فضاهای غیرمفید و غیرمرتبط با اهمّ‌های جامعه امروز یک حالت پیش‌روندی دارند و به تولید می‌رسند، این دوستان نویسنده و فیلمساز دچار یک حالت یأس و ناامیدی و بی‌انگیزگی می‌شوند.

ادامه ملک سلیمان تلویزیونی می‌شود یا سینمایی؟!

*ملک سلیمان و حضرت مریم(ع) کارنامه فیلم‌های دینی و مذهبی را پربار کرد و به فیلمسازان و نویسندگان این عرصه منظر و انگیزه داد تا بهتر ببینند و بدانند چقدر می‌توانند باعث مباهات قرآنی و دینی در کشور بشوند. کارهایی که هنوز هم ماندگار هستند و سالیان سال در ذهن مخاطب می‌مانند. شاید بسیاری بدانند که بعد از تأثیرگذاری بالای «ملک سلیمان» حضرت‌ آقا هم تأکید کردند که شهریار بحرانی به دنبال ساخت ادامه داستان زندگی حضرت سلیمان نبی باشد و او هم در گفتگوی با خبرنگار فرهنگی تسنیم به این نکته اشاره کرد که آن‌قدر دغدغه مقام معظم رهبری برایم اهمیت دارد که از آن روز خودمان را به آب و آتش می‌زنیم که این فیلم هرچه زودتر ساخته شود. با تلویزیون و سینما هر دو صحبت داشته‌‌ایم و ببینیم که ا‌ن‌شاالله با حمایت مالی آیا ادامه ملک سلیمان را سریالی روی آنتن خواهیم رفت و یا در سینماها دوباره اکران شود؟!

اگر بخواهند! رئیس مکتب جعفری یک سریال 53 قسمتی می‌شود

شهریار بحرانی با اشاره به اینکه در پس غفلت بسیاری نسبت به اهل‌بیت(علیهم‌السلام) یک سریال 53 قسمتی برای امام صادق(ع) به نگارش درآوردم به خبرنگار فرهنگی تسنیم،‌گفت: قبول دارم که واقعاً بخش مذهبی و دینی سینما و تلویزیون ما برای اهل‌بیت کار تأثیرگذاری ارائه ندادند اما بنده در توان و وظیفه شرعی و دینی‌ام، یک سریال 53 قسمتی درباره امام صادق(ع) نوشتم و در اختیار برخی از مدیران رسانه ملی قرار دادم که کسی متأسفانه استقبالی نکرد. ساخت سریالی برای رئیس مذهب شیعه و یکی از ائمه‌های تأثیرگذار ما طالب نداشت و این واقعاً تأسف‌آور است. شاید هم فیلمنامه ما آنقدر کیفیت‌ها و استاندارهای لازم را نداشته که مورد توجه قرار نگرفت.

به ما می‌گویند مستقیماً به ائمه‌اطهار نپردازید

وی اضافه کرد: فیلمنامه سریال امام صادق(ع) را از ماجرای فتنه بنی‌عباس نوشته‌ام که به شرح زندگی و تعلیم و تربیت شاگردان توسط امام صادق(ع) می‌رسد. اما در مراجعه به سیمافیلم و برخی از مدیران، به ما گفتند نباید به خود داستان مستقیماً بپردازید و محوریت باید آدم‌های اطراف قرار بگیرند. یعنی در واقع به ما می‌گویند در داستان‌های مذهبی قرار نیست خود آن شخصیت‌های اصلی مطرح شوند بلکه به طور غیرمستقیم چشمه‌هایی از معرفت این شخصیت‌ها را به تصویر می‌کشیم. به این خاطر سریال‌های مذهبی مورد اقبال قرار نمی‌گیرد.