۲.۵ میلیون نفراز ایران به کدام کشور سفر کرده‌اند!؟

سرپرست برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه گردشگری با اعلام اینکه در سال گذشته ۱۰ میلیون و ۵۴۲ هزار و ۹۵۲ نفر؛ سفر به کشورهای خارجی را به سفر در شهر‌های ایران ترجیح داده‌اند، گفت: با وجود اینکه از میزان کل این گردشگران تنها پنج میلیون و ۹۶۴ هزار و ۹۰۴ نفر به قصد سیاحت کشور را ترک کرده‌اند؛ اقداماتی در حال انجام است که گردشگران را بیش از پیش به سفر در کشور خود راغب کند.

محمد ثابت اقلیدی (سرپرست برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه گردشگری) درباره آمار گردشگرانی که سال گذشته از کشور خارج شده‌اند گفت: در حوزه آمار دو موضوع مطرح است؛ یکی گردشگرانی که به کشور وارد می‌شوند و دیگری گردشگرانی هستند که از کشور خارج می‌شوند. همانطور که پیش ازین اعلام کردیم، ما در حوزه گردشگران ورودی سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ رشد ۴.۳۳ درصدی را شاهد بودیم که برایمان جای خوش‌حالی دارد. اما در بخش گردشگران خروجی، آمار در سال ۹۶ به ۱۰ میلیون و ۵۴۲ هزار و ۹۵۲ نفر می‌رسد.

وی افزود: در بخش گردشگران خارجی مولفه‌های تاثیرگذاری وجود دارد که به‌طور کلی می‌توان آن را به دو بخش سفر‌های زیارتی و غیرزیارتی تقسیم کرد. از میزان ۱۰ میلیون و ۵۴۲ هزار و ۹۵۲ نفر، تنها پنج میلیون و ۹۶۴ هزار و ۹۰۴ نفر گردشگران غیرزیارتی بوده‌اند و چهار میلیون و ۵۷۸ هزار و ۴۸ نفر به قصد زیارت از کشور خارج شده‌اند که این یعنی ۴۵ درصد از کل گردشگران خروجی کشور بوده که به سفر زیارتی رفته‌اند. به عنوان مثال در کنگره عظیم اربعین که در بازه‌ای یک هفته‌ای حادث می‌شود حدود ۲.۵ میلیون نفر از کشور به زیارت اربعین می‌روند که این تعداد قاعدتا نتیجه یک بازه زمانی خاص بوده که برای یک رویداد عظیم خاص ایجاد شده است. بنابراین وقتی بررسی می‌کنیم، می‌بینیم از این ۱۰ میلیون تنها حدود ۶ میلیون غیرزیارتی بودند که از این تعداد هم افرادی برای تجارت، تحصیل، شرکت در رویدادهای ورزشی و... به خارج از کشور سفر کرده‌اند.

ثابت در پاسخ به اینکه عده‌ای معتقدند، اگر به ۲.۵ میلیون نفری که سال گذشته به ترکیه سفر کردند، در شهرهای ایران امکانات خوبی ارائه می‌شد، آنها سفر به این شهرها را به ترکیه ترجیح می‌دادند، گفت: امکانات و خدمات متفاوت و مطلوبی که به گردشگران در ترکیه داده می‌شود؛ غیرقابل انکار بوده و همینطور هزینه سفر به این کشور نسبت به ایران کمتر است. البته سفر افراد به ترکیه دلایل دیگری را هم شامل می‌شود، که ازجمله آنها می‌توان به افرادی اشاره کرد که علاوه بر تفریح خود، ترکیه را به دلیل انجام کار و تجارتشان انتخاب کرده و به این دلیل راغب به سفر در این کشور هستند. در حال حاضر ما برای مقابله با این موضوع در حال به‌کارگیری استراتژی‌های مختلفی هستیم که در آینده نزدیک نتیجه آن مشخص می‌شود.

وی افزود: مهمترین مسئله بهره بردن از سیستم یکپارچه و هم‌افزائی است که در رقابت با رقبا بتوان از آن به‌عنوان مزیت رقابتی بهره برد که بدون شک مزیت رقابتی کشور ما گردشگری است که البته تاکنون آنطور که باید به آن توجه نشده است. ایران به واسطه برخورداری از میراث و ابنیه تاریخی و فرهنگی، اکوسیستم و طبیعت خاص جز برترین‌های دنیا به شمار آمده و دارای جاذبه‌ها و محصولات گردشگری فراوانی است که اکثر آنها هنوز ناشناخته بوده و آنطور که باید معرفی نشده‌اند. در صورتی که هر کدام از آنها می‌توانند برای جذب گردشگران جذابیت‌های زیادی ایجاد کنند.

ثابت ادامه داد: یکی دیگر از موضوعات مهمی که در بحث جذب گردشگران از اهمیت خاصی برخوردار است؛ توجه به زیرساخت‌های کشور ازجمله سیستم حمل و نقل متناسب و به‌طور کلی موضوع رفاه در گردشگری است که متاسفانه آنطور که باید در کشور ما ایجاد نشده است. به عنوان مثال زیرساخت راه و راه‌آهن ما بیشتر ازینکه برای مسافران مناسب باشد، متناسب با حمل بار است. در صورتی که اگر این سیستم مناسب بود، باید همسان با ایجاد آن، سیستم رفاهی مسافر را هم درنظر می‌گرفتیم. در نتیجه می‌توان گفت متاسفانه زیرساخت‌ها متناسب با ظرفیت‌های ما ایجاد نشده و در آینده نزدیک باید به آن توجه بیشتری شود.

محمد ثابت اقلیدی با اعلام اینکه امروز جذب گردشگران به‌معنی ارزآوری و ایجاد ثروت برای کشور است، بیان کرد: یکی از جاذبه‌های گردشگری که به تازگی مورد توجه قرار گرفته، ایجاد اکوکمپ و یا اقامتگاه‌های بوم‌گردی در روستاهاست، که با ایجاد زنجیره ارزش در جوامع محلی سبب برگشتن افرادی به روستاهای اجدادی و احیای خانه‌هایی شده است، که خانواده‌های سه نسل قبل از آنها از روستا به شهر مهاجرت کرده بودند. به این ترتیب با چنین جاذبه‌هایی، بیزینس کلان ایجاد شده و مهاجرت معکوس نسلی اتفاق می‌افتد. این موضوعات ازجمله مزیت‌های این صنعت هستند که مشکلات بحران و خشکسالی را پشت سر گذاشته، آسیب‌های اجتماعی را کاهش می‌دهد و شاخص‌های رفاه اجتماعی و امید به زندگی و امنیت اجتماعی را ارتقا می‌بخشد. در حال حاضر دولت گردشگری را باور داشته و جز اولویت‌های خود می‌داند و در حال پرداختن به آن است.

وی در ادامه با بیان اینکه باید از اقدامات کشورهای خارجی که در جذب گردشگران موفق بوده‌اند، بهره ببریم، گفت: یکی از مواردی که سبب ایجاد ضعف‌هایی در حوزه گردشگری ما شده، قوانین یکسان برای تمام مشاغل است. در صورتی که ماهیت هر یک از مشاغل با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام باید قانون خاص خود را داشته باشند. معافیت‌ها و مشوق‌هایی که دولت ترکیه به کسب و کارهای مرتبط با صنعت گردشگری ارائه می‌دهد؛ یکی از دلایل اصلی جذب گردشگران به این کشور است. به‌عنوان مثال با ارائه تسهیلاتی همچون معافیت مالیاتی هتل‌ها، هزینه‌ سفر به این کشور پایین آمده و به این صورت گردشگران زیادی جذب ترکیه می‌شوند و دولت سود خود را از هزینه کلی اقامت گردشگران می‌برد.

ثابت افزود: امروز مدیران ارشد سازمان می‌خواهند با فراهم کردن ارائه یکسری از مشوق‌ها به فعالان بخش خصوصی، زمینه را برای رقابت پذیری صنعت گردشگری کشور فراهم کنند. تا به این صورت بسته هزینه‌کرد سفر در ایران کاهش پیدا کرده و ما توانایی رقابت با کشورهای دیگر را در این حوزه پیدا کنیم. چراکه با حمایت از صنعت گردشگری، زنجیره متنوعی از کسب و کارها به صورت غیرمستقیم رونق پیدا می‌کنند. در حقیقت با وارد شدن گردشگر خارجی به ایران، به‌علاوه‌ی هتل‌ها، زنجیره محصولات دیگر ما نیز رونق پیدا می‌کنند و این موضوع ویژگی صنعت گردشگری است. یعنی در عین حال که رستوران‌ها به فروش خوب خود می‌رسند؛ دامدار، کشاورز و از همه مهمتر دولت نیز از این وضعیت، سود می‌برد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا حمایت دولت در این امر قطعی شده است یا خیر، بیان کرد: ما در سازمان میراث به این موضوع معتقد هستیم که دولت و قانون گذار باید معافیت‌های مالیاتی و تسهیلاتی خود را به مشاغل درجه اول گردشگری بدهد و به همین دلیل به جد پیگیر این موضوع هستیم و امیدواریم که این اتفاق بیفتد. چراکه به این صورت هزینه‌ بسته سفری به ایران پایین آمده و گردشگران به این کشور جذب می‌شوند. به این ترتیب کسب و کارهای دیگر نیز رونق پیدا می‌کنند.

سرپرست برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه گردشگری با قبول این مطلب که ایران با توجه به داشتن ظرفیت بالا در آیتم‌های تازه گردشگری همچون گردشگری غذا و خوراک هنوز نتوانسته محصولات خود را به‌صورت گسترده معرفی کند، گفت: این موضوع که گردشگری خوراکی و غذا یکی از محصولات مهم گردشگری امروز دنیا بوده، انکار‌ناپذیر است. به همین دلیل شوراهای راهبردی و مطالعاتی در حال شکل‌گیری بوده تا به معرفی و بازاریابی انواع محصولات گردشگری بپردازد و این موضوع یکی از اتفاقات خوب در حال انجام است. به دنبال آن هستیم که با همکاری دستگاه‌های دارای نقش در این حوزه رویدادهای مختلفی همچون جشنواره غذا را برگزار کنیم و به این صورت محصولاتمان در حوزه گردشگری خوراکی نیز را معرفی کنیم.

وی درباره زمان بهره‌برداری از این رویداد بیان کرد: براساس تاریخ شمسی، قمری و میلادی در حال ایجاد سامانه‌ای به نام Tourist Calendar هستیم که تقویم هوشمند رویدادهای گردشگری است. در این سامانه ظرفیت‌ها و محصولات گردشگری در حوزه‌های مختلف مانند فالوده شیراز معرفی شده و اگر رویدادی برای آنها در نظر گرفته شود؛ گردشگران از طریق این سامانه از آن اطلاع پیدا می‌کنند. به عنوان مثال اگر شما قصد این را دارید که آخر هفته به سفری بروید و براساس ذائقه خود می‌دانید که علاقه‌مند به غذا هستید. در این برنامه قسمت غذا را انتخاب کرده و در آن جشنواره‌هایی که مختص به غذا و میوه است، به شما معرفی می‌شود. همچنین در این سامانه قسمتی وجود دارد که شما بر اساس سلیقه خود می‌توانید نوع سفر خود را انتخاب کنید. به عنوان مثال اگر تفریحی یا آموزشی را در این سامانه انتخاب کنید برای شما مکان‌های مورد نظر در این دو حوزه معرفی می‌شود.

محمد ثابت اقلیدی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای معرفی و عرضه این سامانه به گردشگران خارجی قبل از ورود به ایران وجود دارد، گفت: در حال استفاده از اتودهای بازاریابی متنوعی هستیم که در آن به روش‌های مختلف، بحث غذا، برگزاری جشنواره، حضور در نمایشگاه‌های بین المللی و... این ظرفیت‌ها معرفی می‌شود.این اتفاق در حال انجام است اما باید تاکید کنم که برای ایجاد آنها نیاز به زیرساخت‌هایی است که ما در حال انجام آن هستیم.