دعایی که جوادالائمه(ع) در حق قاتل خود کرد

 امام جواد(ع) نهمین پیشوای شیعیان در سال 195 هجری قمری در مدینه متولد شد و بعد از شهادت پدر بزرگوارشان امام رضا(ع) در سال 203 قمری امامت و رهبری شیعیان را در سنین خردسالی بر عهده گرفتند. مأمون که با به شهادت رساندن امام رضا(ع) آسوده خاطر شده بود، ولی برای اینکه خود را در شهادت آن حضرت بیگناه جلوه دهد و همچنین فرزند بزرگوار آن حضرت یعنی امام جواد(ع) را تحت نظر داشته باشد، دختر خود ام‌الفضل را به عقد ازدواج آن امام درآورد.

و به همین منظور امام را از مدینه به بغداد احضار کرد. بعد از مراسم ازدواج، مأمون از جانب امام خیالش راحت شده بود چون دخترش به عنوان یک جاسوس در خانه امام جواد(ع) عمل می کرد. بنابراین با برگشت امام به مدینه، موافق کرد. اما وقتی که در سال 220 قمری مأمون درگذشت و حکومت به معتصم رسید دوباره امام را به بغداد احضار کرد، و این احضار که جنبه سیاسی داشت منجر به شهادت آن حضرت شد. درباره شهادت امام جواد(ع) منابع اقوال و نظرات مختلفی بیان داشته‌اند.

در این زمینه یکی از شبهاتی که وجود دارد درباره نقش ام الفضل در شهادت امام جواد(ع) است که این گونه بیان کرده‌اند الفضل همسر امام جواد(ع) از کرده خود پشیمان شد، آیا این موضوع صحت دارد یا اگر پشیمان شده پس چرا بدن حضرت را سه روز در پشت بام خانه‌اش قرار داد و یا به کنیزان اجازه آب بردن برای امام را نداد؟ مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم این گونه پاسخ می‌دهد:

مسعودی می‌نویسد: ام‌الفضل دختر مأمون وقتی با امام جواد(ع) از مدینه نزد معتصم آمد. امام را مسموم کرد.(1)
برخی منابع هم گزارش کرده‌اند که امام به دستور معتصم مسموم شد.(2)
برخی منابع هم به ابراز ندامت و گریه ام‌الفضل بعد از مسموم کردن حضرت اشاره دارند.
طبری شیعه می‌نویسد: وقتی که امام از اثر زهر مسموم شد و اثر آن آشکار شد، ام الفضل گریه کرد. امام از علت گریه‌اش پرسید و فرمود: خداوند تو را به بلایی گرفتار خواهد کرد که قابل علاج نباشد.(4)

بنابراین بعد از شهادت آن حضرت با وجود اینکه ام الفضل از هدایا و مزایای فراوان دربار معتصم برخوردار شد، ولی به خاطر گرفتاری به بیماری لاعلاج همه را هزینه درمان خود کرد و در نهایت هم با همان بیماری از دنیا رفت.(5)

اما در مورد دف زدن در کنار جنازه امام جواد(ع) یا اینکه جنازه امام را به دو روز پشت بام خانه خود نگه داشت مطالبی در منابع کهن و معتبر وجود ندارد،‌ آنچه که هست و اکثر منابع به آن اشاره کرده‌اند همان اظهار پشیمانی بعد از ظهور آثار زهر در امام جواد(ع) از طرف ام‌الفضل بوده است، ندامتی که دیگر هیچ سودی به حال امام و به حال خود ام الفضل نداشت.

*پی‌نوشت‌ها:

1. مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب، قم، دار الهجره، 1409ق، ج3، ص464.
2. مستوی، حمدالله، تاریخ گزیده، تهران، امیرکبیر، 1362، ص206.
3. مفید، همان، ج2، ص288.
4. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامه، قم، موسسه بعثت، 1413ق، ص395.
5. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403ق، ج50، ص10.