کدام رویا، صادقه است؟

رویا از جهت مقام دریافت کننده آن دارای اقسامی است که در زیر به آن اشاره می کنیم:

خوابی که بسته به نوع مزاج بدنی انسان یا خلقیات وی، مستند به اسباب خارجی طبیعی، مزاجی و یا اسباب داخلی یا اخلاقی و روحی انسان می باشد. مثلا" گفته شده کسی که مزاجش گرم است حرکاتش مشوش و مضطرب بوده، خواب او هم پر از اضطراب است. این خواب آشفته مستند به مزاج بدنی خواب بیننده می باشد. یا اگر کسی ، انسانی یا کاری را خیلی دوست داشته باشد، آن را در خواب می بیند و یا نسبت به شخصی بغض و عداوت زیاد دارد، در خواب با او جدال می کند. این جدال و آن همراهی ، مستند به خلقیات و ملکات اخلاقی انسان است.

 خوابی که به حوادث خارج از مسائل و مزاجی و خلقی، مربوط است. در این نوع خواب نفس انسانی از عالم دنیوی گذشته و با توجه به همگونی که با عالم مثال و عقل دارد، با آن دو مرتبط می گردد. این نوع خواب گاهی صریح و واضح و تعبیرش آسان می است. مانند خواب حضرت ابراهیم در کشتن فرزندش حضرت اسماعیل. گاهی غیرصریح و روشن است که ارجاع آن خواب به معنای اصلی خود مشکل و سخت است مانند خواب حضرت یوسف (ع). در مواردی خواب غیرصریح است که از این نوع خواب به (اضغاث احلام) یاد می کنند، یعنی خواب های پریشان و آشفته.

برخی از رؤیاها ناشی از تأثیر اسباب و عوامل خارجی مانند گرما و سرما و یا عوامل داخلی مثل مریضی و وضع مزاج و پر بودن معده و ناراحتی های روحی و غیر آن، روی قوه متخیله انسان و در نتیجه درچگونگی رؤیا و خواب مؤثر است. همچنین اخلاق و خصوصیات انسانی تأثیر زیادی در نوع تخیل دارد مانند این که کسی یا چیزی و یا کاری را زیاد و بیش از حد دوست داشتن.

البته اغلب خواب ها ناشی از تخیلات نفسانی است که برآمده از تأثیر اسباب و عوامل خارجی یا داخلی است که در حقیقت حاکی از کیفیت عمل و اثر این اسباب است.

 زمان خواب دیدن مثل سرشب یا وسط شب یا آخر شب یا بعد از نماز صبح نیز درچگو نگی رؤیا وصدق وکذب آن تأثیر می گذارد. معمولاً خواب‏هاى صادقه بعد از نیمه‏ شب تا پیش از اذان صبح مى‏باشد . خواب‏هاى بعد از نماز صبح غالبا قابل تعبیر نیست، اگر چه با توجه به وضعیت جسمی وروحی متفاوت افراد نمی توان گفت هیچ یک از رؤیاهای بعد ازصبح تعبیر ندارد. حتى فصل‏هاى سال هم در تعبیرخواب تأثیر دارد؛ مثلاً فردى در پاییز ببیند که درختان میوه کرده است، دلالت بر ضرر وى دارد. اگر هنگام بهار همین رؤیا را ببیند دلالت بر منفعت او دارد. حتى شغل کسی که خواب مى‏بیند تأثیر دارد مثلاً اگر کاسب خواب ببیند کاسه شیر مى‏نوشد ،دلالت بر کسب مال دارد؛ ولى اگر دانشجو و طالب علم چنین خوابى ببیند، دلالت به تحصیل علم دارد و... .

ابوبصیر از امام صادق‌ پرسید: آیا خواب راست و دروغ هر دو یک منشأ دارد؟ حضرت فرمود: "درست است (با این تفاوت که‌) رؤیای دروغ و خلاف واقع را انسان در آغاز شب که هنگام تسلط (شیاطین‌) رانده شده و نابکار است، می‌بیند. این گونه رؤیاها تخیلات آدمی است که دروغ و غیر واقعی و بی‌فایده می‌باشد. اما رؤیای صادق را بعد از گذشت دو سوم شب که فرشتگان فرود می‌آیند و آن پیش از سحر است می‌بیند. این گونه رؤیاها راستند و به خواست خدا تحقق می‌یابند مگر آن که بیننده خواب جنب یا ناپاک خوابیده باشد و خدا را چنان که شایسته است‌، یاد نکرده باشد. در این صورت رؤیا، مختلف و با درنگ و تأخیر تحقق می‌یابد.

بنابراین تشخیص این که چه خوابى صادقه است کار دشوارى است. علم تعبیرخواب، علمی افاضی والهامی است. خداوند به هر کسی به تناسب صفای باطنش، تمام یا قسمتی ازآن را افاضه وعنایت می کند.