احکام نماز میت چیست؟

نماز مَیّت از نمازهای واجب است که بر جنازۀ شخص مسلمان خوانده می‌شود. نماز میت از پنج تکبیر تشکیل شده است و پس از هر تکبیر، جز آخرین تکبیر، دعا و ذکرهای خاصی دارد. این نماز را باید ایستاده خواند.

نماز میت، رکوع، سجود، تشهد و سلام ندارد و برای خواندن آن نیازی به وضو، غسل، تیمم یا پاکی بدن نیست هرچند رعایت شرایط سایر نمازهای واجب بهتر است.

این نماز را می‌توان به جماعت خواند، هرچند خود مأمومین لازم است تکبیرها و دعاها را بخوانند.

نماز میت، واجب کفایی است. پس از اینکه فردی از مسلمانان از دنیا رفت بر سایر پیروان این دین واجب است که متوفا را غسل داده، پس از کفن کردن بر او نماز میت بخوانند و او را دفن کنند. اگر فردی اقدام به این کارها کرد، وجوب از بقیه افراد ساقط می‌شود.

برای افراد برجسته دینی می‌توان چند نماز میت خواند به این صورت که افراد مختلف به صورت فرادا یا جماعت بر پیکر او نماز بخوانند.

اهمیت نماز میت به حدی است که اگر جنازه‌ای را بدون نماز دفن کنند یا نمازی که خوانده‌اند صحیح نباشد، واجب است در بعضی حالات بدن متوفا را از قبر بیرون آورده، پس از نماز دوباره دفن کنند و در بعضی شرایط بر قبر او نماز بخوانند.

این نماز احکامی دارد که عبارت است از:

*نماز خواندن بر میت مسلمان، اگر چه بچه باشد، واجب است. ولى باید پدر و مادر آن بچه یا یکى از آنان مسلمان باشند و شش سال بچه تمام شده باشد.

*نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود. و اگر پیش از اینها یا در بین اینها بخوانند، اگر چه از روى فراموشى یا ندانستن مساله باشد، کافى نیست.

* کسى که مى‏خواهد نماز میت بخواند، لازم نیست با وضو یا غسل یا تیمم باشد و بدن و لباسش پاک باشد. و اگر لباس او غصبى هم باشد، اشکال ندارد. اگر چه احتیاط مستحب آن است که تمام چیزهایى را که در نمازهاى دیگر لازم است رعایت کند.

*کسى که به میت نماز مى‏خواند، باید رو به قبله باشد و نیز واجب است میت را مقابل او به پشت بخوابانند، به طورى که سر او به طرف راست نمازگزار و پاى او بطرف چپ نمازگزار باشد.

*مکان نمازگزار باید از جاى میت پست‏یا بلندتر نباشد. ولى پستى و بلندى مختصر اشکال ندارد.

*نمازگزار باید از میت دور نباشد. ولى کسى که نماز میت را به جماعت مى‏خواند، اگر از میت دور باشد، چنانچه صفها به یکدیگر متصل باشد، اشکال ندارد.

*نمازگزار باید مقابل میت بایستد. ولى اگر نماز به جماعت‏خوانده شود و صف جماعت از دو طرف میت بگذرد، نماز کسانى که مقابل میت نیستند، اشکال ندارد.

*بین میت و نمازگزار باید پرده و دیوار یا چیزى مانند اینها نباشد ولى اگر میت در تابوت و مانند آن باشد، اشکال ندارد.

*در وقت‏ خواندن نماز، باید عورت میت پوشیده باشد و اگر کفن کردن او ممکن نیست، باید عورتش را اگر چه با تخته و آجر و مانند اینها باشد بپوشانند.

*نماز میت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند. و در موقع نیت، میت را معین کند، مثلا نیت کند نماز مى‏خوانم بر این میت قربة الى الله.

*اگر کسى نباشد که بتواند نماز میت را ایستاده بخواند، مى‏شود نشسته بر او نماز خواند.

* اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینى بر او نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که آن شخص از ولى میت اجازه بگیرد و بر ولى هم بنابر احتیاط واجب، واجب است که اجازه بدهد.

*مکروه است بر میت چند مرتبه نماز بخوانند، ولى اگر میت اهل علم و تقوى باشد مکروه نیست.

* اگر میت را عمدا یا از روى فراموشى یا به جهت عذرى بدون نماز دفن کنند،یا بعد از دفن معلوم شود، نمازى که بر او خوانده شده باطل بوده است، تا وقتى جسد او از هم نپاشیده، واجب است با شرطهایى که براى نماز میت گفته شد به قبرش نماز بخوانند.

*نماز میت پنج تکبیر دارد و اگر نماز گزار پنج تکبیر به این ترتیب بگوید کافى است: بعد از نیت و گفتن تکبیر اول بگوید: "اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله". و بعد از تکبیر دوم بگوید: "اللهم صل على محمد و آل محمد". و بعد از تکبیر سوم بگوید: "اللهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات". و بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است بگوید: "اللهم اغفر لهذا المیت" و اگر زن است بگوید: "اللهم اغفر لهذه المیت" و بعد تکبیر پنجم را بگوید. و بهتر است بعد از تکبیر اول بگوید: "اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله ارسله بالحق بشیرا و نذیرا بین یدى الساعة". و بعد از تکبیر دوم بگوید: "اللهم صل على محمد و آل محمد و بارک على محمد و آل محمد و ارحم محمدا و آل محمد کافضل ما صلیت و بارکت و ترحمت و المرسلین و الشهداء و الصدیقین و جمیع عباد الله الصالحین". و بعد از تکبیر سوم بگوید: "اللهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات و المسلمین و المسلمات الاحیاء منهم و الاموات تابع بیننا و بینهم بالخیرات انک مجیب الدعوات انک على کل شى‏ء قدیر". و بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است بگوید: "اللهم ان هذا عبدک و ابن عبدک و ابن امتک نزل بک و انت‏خیر منزول به اللهم انا لا نعلم منه الا خیرا و انت اعلم به منا اللهم ان کان محسنا فزد فى احسانه و ان کان مسیئا فتجاوز عنه و اغفر له اللهم اجعله عندک فى اعلى علیین و اخلف على اهله فى الغابرین و ارحمه برحمتک یا ارحم الراحمین". و بعد تکبیر پنجم را بگوید. ولى اگر میت زن است بعد از تکبیر چهارم بگوید: "اللهم ان هذه امتک و ابنة عبدک و ابنة امتک نزلت بک و انت‏خیر منزول به اللهم انا لا نعلم منها الا خیرا و انت اعلم بها منا اللهم ان کانت محسنة فزد فى احسانها و ان کانت مسیئة فتجاوز عنها و اغفر لها اللهم اجعلها عندک فى اعلى علیین و اخلف على اهلها فى الغابرین و ارحمها برحمتک یا ارحم الراحمین".

*باید تکبیرها و دعاها را طورى پشت‏سر هم بخواند که نماز از صورت خود خارج نشود.

*کسى که نماز میت را به جماعت مى‏خواند، باید تکبیرها و دعاهاى آن را هم بخواند.