نماز شب بر چه کسانی واجب است ؟

 قرآن کریم و عترت پیامبر(ص) و خود حضرت رسول(ص) درباره فضیلت های نماز شب بسیار سخن فرموده اند و کرامات و زیبایی های آن را بارها به گوش و قلب پاک مومنین رسانده اند.

نماز شب تنها به رسول گرامی اسلام(ص) واجب شد و بر امت او واجب نشده است.خداوند متعال در آیه های 1 و 2 سوره مبارکه مزمل آیه 79 سوره مبارکه اسراء این امر را بر پیامبر گرامی اسلام (ص) واجب کرده است.

حتی این نماز بر ائمه اطهار(ع) هم واجب نبود ، اما آن بزرگواران به دلیل مقام و منزلتی که داشتند از قافله این نماز پر از خیر و برکت جا نمی ماندند.

نماز شب اوج عشق بازی با خداوند متعال و شناخت عمیق انسان از خودش و از پروردگارش است.وقتی که بنده ای برای خشنودی آفریدگارش به پا می خیزد و شیرینی عظمت حضرت حق تعالی را در قیام نمازش می چشد نه در چند ساعت اضافه خوابیدن هایش . وقتی او می ماند ، سیاهی شب و صدایی که فقط بین خود و خدایش بلند می کند و با او نجوا می کند ، چنین انسانی نزد خداوند مقام و منزلت میابد و صوابش همین می شود که برای خشنودی آفریدگارش کاری انجام داده است.

صوابش می شود همین که در زندگیش متحول شده و آنچه از واجبات باید را ، انجام میدهد و آنچه از محرمات است را انجام نمی دهد.

نماز شب فضایل بسیار زیادی دارد و تا کنون احادیث بسیاری از پیامبر گرامی اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) در این باره نقل شده است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به جبرئیل فرمود: ای جبرئیل! مرا پند دِه:

جبرئیل گفت: ای محمّد! هر چه می خواهی عمر کن، اما بدان که سرانجام خواهی مُرد. و به هر چه می خواهی دل ببند، اما بدان سرانجام از آن جدا خواهی شد. و هر عملی می خواهی انجام دِه، ولی بدان سرانجامِ عملت را خواهی دید. و نیز بدان که شرف مؤمن، نماز شب اوست و عزّتش خودداری از ریختن آبروی مردم است.

همچنین ایشان در وصیت به امیرالمونین علی علیه السلام می فرمایند :

و را به اموری سفارش می کنم، همه را حفظ کن؛ سپس فرمود: خداوندا! او را بر انجام این وظایف یاری فرما؛ تا آنجا که فرمود: بر تو باد به نماز شب! بر تو باد به نماز شب! بر تو باد به نماز شب!

 همچنین امام صادق علیه السلام نماز شب را یکی از زینت های مومن می دانند و می فرمایند:

سه چیز است که افتخار مؤمن و زینت او در دنیا و آخرت است: نماز در آخر شب، بی اعتنایی به آنچه در دست مردم است و ولایت امام از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله.

نماز شب یازده رکعت است و کیفیت به جا آوردن آن به شرح ذیل است :

1. هشت رکعت نماز که به صورت چهار نماز دو رکعتی - مانند نماز صبح - می باشد و نافله شب خوانده می شود. و به دلخواه می تواند به جای «قل هواللّه » یکی از سوره های کوتاه را خواند که ثوابش بیشتر است.

2. بعد، دو رکعتِ آن به نیت نماز شفع خوانده می شود. به این صورت که در رکعت اول بعد از «حَمد» به جای قل هو اللّه ، سوره قل اَعوذ برب الناس و در رکعت دوم بعد از حمد سوره قل اعوذ برب الفلق خوانده شود و بعد قنوت، رکوع، دو سجده و در پایان سلام و نماز تمام می شود.

3. نماز یک رکعتی که نامش نافله وتر است. می توان بعد از سوره حَمد، یک مرتبه سوره توحید خوانده و یا این که سه مرتبه سوره توحید و یک مرتبه سوره ناس و یک مرتبه سوره فلق خوانده شود.

هرچه قدر قنوت نافله وتر طولانی تر خوانده شود، بهتر است. به هنگام قنوت، ابتدا هفت مرتبه خوانده شود: «هذا مقامُ العائِذِ بِک مِنَ النّار». و بعد، هفتاد مرتبه گفته شود: «استغفر اللّه ربی و اتوبُ الیه» و توصیه شده که برای چهل نفر از مؤمنین دعا و استغفار شود. نحوه دعا به این شکل است: «اللهم اغْفِر لِفلان...» به جای «فلان» نام مؤمن مورد نظر برده شود و یا به صورت فارسی گفته شود. مثلاً بگوید: «خداوندا بیامُرز پدرم را...» و سپس سیصد مرتبه بگوید: «العفو».

مستحب است برای شمارش تعداد ذکرها از دست راست استفاده شود. و دست چپ خود را به حالت قنوت بالا ببرد.

در پایان قنوت بگوید: «رَبِّ اغْفِر لی و ارْحَمنی و تُب عَلَی اِنَّک اَنْتَ التَّواب الغفور الرَّحیم» و سپس به رکوع رفته و دو سجده و بعد سلام دهد و نماز را تمام کند. در پایان نماز نیز تسبیحات اربعه خوانده شود.