کم فروغی تماشاخانه‌های شهر در ماه محرم

زمانیکه پا به فضای بیرون از خانه می‌گذارید و در کوچه پس کوچه‌های شهر قدم می‌زنید در و دیوارهایی که لبیک یا حسین را زمزمه می‌کنند و در سوگ واقعه تاریخی 1400 ساله نشسته‌اند و توجه‌ات را جلب می‌کنند. 

شهری که لباس سیاه برتن کرده و مردمان بدون هیچ محدودیت سنی در تکاپوی زدن تکیه‌های حسینی هستند تا مراسمشان باشکوه تر از سال‌های گذشته برگزار شود.  

در این میان نمایش و تئاتر هم جای نمانده و مردم با هنر تعزیه خوانی ارادت خود را به اهل بیت (ع) نشان می‌دهند. هنری که با قرار دادن حق و باطل روبروی یکدیگر دل مخاطبانش را با وجود گذشت این همه سال به درد می‌آورد.   

تاریخ پیدایش تعزیه به صورت دقیق مشخص نیست. برخی با باور به ایرانی‌بودن این نمایش آیینی، پاگیری آن را به ایران پیش از اسلام به پیشینهٔ سه‌هزارسالهٔ سوگ سیاوش پهلوان داستان‌های ملی ایران نسبت داده و این آیین را مایه و زمینه‌ساز شکل‌گیری آن دانسته‌اند. برخی پژوهشگران نیز پیشینهٔ آن را به آیین‌هایی چون مصائب میترا و یادگار زریران بازمی‌گردانند و برخی پیدایش آن را متأثر از عناصر اساطیری میان رودان، آناطولی و مصر، و کسانی نیز مصائب مسیح و دیگر افسانه‌های تاریخی در فرهنگ‌های هند و اروپایی و سامی را در پیدایش آن کارساز دانسته‌اند؛ ولی به گمان بسیار، تعزیه جدا از شباهت‌هایش با عزاداری‌های آیینی گذشته، شکل تکامل‌یافته‌تر و پیچیده‌تر سوگواری‌های سادهٔ شیعیان سده‌های نخستین برای کشته‌شدگان کربلا است. 

در ماه محرم و صفر عده‌ای از تماشاخانه‌ها میزبان نمایش‌های مناسبتی در این ایام می‌شدند اما متاسفانه این روزها دیگر از اینگونه نمایش‌ها خبری نیست و تماشاخانه‌ها یا در تعطیلی کامل به سر می‌برند و یا میزبان نمایش‌های غیر مناسبتی می‌شوند.

شاید  علت این کم رنگی، کم لطفی هنرمندانمان و مسئولان این عرصه باشد که رسیدگی به این موضوع پر اهمیت صورت نمی‌گیرد و فقط نمایش‌های حسینی مختص به اجرای تعزیه خوانی‌ها در محوطه تماشاخانه‌ها می‌شود، که البته ناگفته نماند محوطه تئاتر شهر بیشترین میزبانی را در این امر داشته است. 

همچنین بنابر گفته تعدادی از کارگردان‌های فعال و عاشق اباعبدالله (ع) علت کم کاری خود را در این زمینه عدم حمایت مسئولان می‌دانند که معتقدند همین حمایت‌های کم فقط مختص تعداد خاصی از هنرمندان است. 

این موضوع را هم نباید فراموش کنیم اجرای نمایشی با مضمون محرم اطلاعات بسیاری می‌خواهد که متاسفانه تعداد اندکی، اطلاعات کافی را دارند تا بتوانند یک نمایشنامه خوب بنویسند تا به مرحله اجرا برسانند. 

نمایش «بی سرزمین تر از باد» و «پایین گذر سقاخانه» نوشته زنده یاد اکبر رادی به کارگردانی رضا رشادت، دو اثر نمایشی  مناسبتی بودند  که سال 92 در سالن تماشاخانه «ایرانشهر» و «انتظامی» خانه هنرمندان ایران به روی صحنه رفتند و از آن به بعد نمایش‌های مناسبتی دچار کم فروغی شد و دیگر هیچ خبری از آنها نشد. 

چه خوب می‌شود اگر مسئولان فعالیت در این عرصه را پررنگ تر کنند و راهی برای هنرمندان باز کنند تا آنها هم در این شور حسینی شرکت کنند و نمایش‌های مناسبتی آن هم در خصوص محرم و صفر به تاریکی فرو نرود.