نگاهی به کارنامه 200 روزه مدیریت جدید آستان قدس

همزمان با هفته دفاع مقدس و درجهت گسترش مفاهیم اصیل جهاد و مجاهدت که بر گرفته از فداکاری‌‌‌‌‌های 8 سال دفاع مقدس می‌‌‌‌باشد به طور قطع باید به بررسی نمونه‌‌‌‌های مدیریت جهادی در عرصه‌‌‌‌‌‌های کلان کشوری پرداخت.

  اگر بخواهیم پس از گذشت 200 روز از حضور حجت الاسلام والمسلمین رئیسی به عنوان تولیت جدید آستان قدس رضوی از فعالیت ایشان سخن بگوییم به طور قطع با توجه به حجم بالای فعالیت‌هایی که در قریب به 30 سال فعالیت  آیت الله طبسی تولیت فقید صورت گرفت،  نیازمند معیاری برای بررسی این فعالیت‌ها برمبنای ارزش‌‌‌های شکل گرفته در عرصه‌‌‌‌‌ی جهاد  هستیم تا بتوان جنس فعالیت‌ها را از گذشته تمایز داد.

نکته قابل توجه در رابطه با گزارش حاضر اینکه منبع تهیه آن اخبار منتشر شده در رسانه های استانی و کشوری بوده است که خبرنگار ما به آن ها دسترسی داشته است.طبیعتا دسترسی های خاص و یا غیر عمومی در تهیه این گزارش نقش خاصی ندارند. از طرفی نگاه تهیه گزارش نگاهی بیرونی است و نه به عنوان ارگانی که با داشتن نگاه درونی به بررسی فعالیت های خود می پردازد. این نگاه از بیرون دارای مزایا و البته برخی معایب است.

مهمترین عیب این نگاه را احتمالا می توان در کامل نبودن و یا دقیق نبودن برخی اطلاعات دانست. به نظر می رسد حالت مطلوب امر آن باشد که دوستان فعال در بدنه آستان قدس گزارش های دوره ای را آماده و خود بررسی کنند که تا چه حد توانسته اند انتظارات مد نظر رهبر معظم انقلاب را جامه عمل بپو شانند.

شعار و راهبرد اصلی حجت الاسلام رئیسی تولیت جدید عمل به بندهای پیام رهبرمعظم انقلاب(مدظله) بود و به همین مناسبت در این گزارش با رویکرد پرداخت به میزان تحقق این شعار با مراجعه به پیام انتصاب ایشان فعالیت‌های صورت گرفته در 200 روز اخیر را مورد بررسی اجمالی قرار دادیم تا به چارچوب دقیق‌تری برای میزان تحقق آن دست پیدا کرده باشیم.

«زائرمحوری» اصل اساسی در برنامه‌های آستان قدس

رهبری در بند دوم انتصاب تولیت جدید درباره‌ی خدمت به زائران بیان می‌کنند « خدمت به زائران آن بارگاه مقدس بویژه ضعفاء و نیازمندان را از رئوس برنامه‌های خود قرار دهید.» برهمین اساس پس از روی کار آمدن حجت الاسلام رئیسی «زائر و رسیدگی به مشکلات آن» به عنوان عنصر محوری دربرنامه‌های آستان قدس در حوزه‌های مختلف مورد توجه قرار گرفت. 

عدم وجود محلی به عنوان مرکز اسکان زائران که با هزینه پایین تر به زائران کم درآمد خدمات اسکان ارائه دهد به عنوان ضروری‌ترین نیاز زائران شناسایی شد در همین راستا طرح احداث 12 زائر سرا زیر نظر این آستان برای پذیرایی از زائران مستمند آغاز گردید که مهمترین آن، طرح «زائرشهر» و همچنین «زائرسرا رضوی» بوده که مراحل اجرایی و ساخت آن آغاز شده است.

از اقدامات دیگر که در راستای تکریم زائر در این مدت صورت گرفت فراهم کردن غذا و مسکن و ارائه خدمات درمانی برای حدود 30 هزار زائر طی سه ماه، افزایش پذیرش میهمانان افطاری آستان قدس از 5 به 13 هزار نفر در هر شب ماه مبارک رمضان، توزیع رایگان و بیش از پیش محصولات نان رضوی و غذای آشپزخانه حضرت به زوار و مجاورین، آغاز ساخت کارخانه تولید غذا با ظرفیت 50 الی 60 هزار نفر در هر وعده در فاز اول، ایجاد شبکه خادم یاران و موارد متعدد دیگر می باشد که می توان موارد مذکور را از مصادیق تحقق یافته در توجه جدی به مطالبه رهبر انقلاب در حکم انتصاب حجت الاسلام رئیسی دانست.

زائرمحوری رکن برنامه‌های آستان قدس

خدمت به مجاوران با اولویت مستمندان و مستضعفان 

در راستای اجرای بند سوم پیام رهبرمعظم انقلاب با دو رویکرد «توجه به مجاورین و همچنین مستضعفان» طرح‌هایی در شکل‌های مختلف اجرا گردید.در اولین گام جدی جهت تحقق بهتر این امر مهم، حجت الاسلام رئیسی اقدام به ایجاد معاونت امداد مستضعفان کردند و سپس در حکمی مصطفی خاکسار قهرودی به سمت معاون امداد مستضعفین آستان قدس رضوی منصوب گردید.

در حدود 4 ماه که از تشکیل معاون امداد مستضعفین در آستان قدس رضوی می‌گذرد، بیش از 30 هزار زائرزیارت اولی بالای 40 سال که به سبب مضیقه مالی و محرومیت توفیق زیارت بارگاه ثامن الحجج علی بن موسی الرضا (ع) را نداشته‌اند، به همت آستان قدس رضوی و کمک خیرین در قالب طرح «مهر درخشان»، از اقصی نقاط کشور به حرم مطهر رضوی مشرف شدند.

آستان قدس رضوی در راستای حمایت از مستضعفان با مشارکت نهادهای کمک‌رسان همچون کمیته امداد حضرت امام(ره(، بهزیستی، سپاه پاسداران و خیریه‌های معتبر مردم نهاد سراسر کشور، آرزومندان زیارت بارگاه مطهر رضوی را عموما از مناطق محروم کشور به مشهد مقدس در قالب طرح «مهردرخشان» به زیارت حرم مطهر می‌آورد.

از ویژگی‌های این طرح این است که آستان قدس رضوی  بصورت مستقل وارد این طرح نشد و با همکاری با سایر ارگان‌ها تنها پذیرایی زائران در مشهد مقدس عهده دارد گردید. به طور مثال در این طرح ثبت نام، گزینش و حمل و نقل زائران تا مشهد مقدس برعهده کمیته امداد حضرت امام(ره)، بهزیستی، سپاه پاسداران و خیریه‌های معتبر مردم نهاد بوده و آستان قدس رضوی، تامین وعده‌های غذایی صبحانه، ناهار، شام و خدمات بهداشتی و فرهنگی زائران را در مشهد مقدس بر عهده داشته، همچنین در امر اسکان و حمل نقل شهری نیز تا حد امکان مساعدت می‌کند.

در جهت توجه به مجاوران حرم رضوی با رویکرد نگاه به مستمندان و حاشیه‌نشینان شهر مشهد به صورت مداوم  در گروه‌های مختلف  طرح سرکشی از این مناطق در دستورکار تولیت جدید آستان قرار گرفت و در همین راستا در زمان‌های مختلف اقدام به سرکشی به مناطق مستمندان و حاشیه نشین شهر و همچنین به فراخورمناسبت‌های مختلف از جمله دهه‌ی کرامت و ماه مبارک رمضان به اکرام ایتام و مستمندان و همچنین دیدار با خانواده‌های تحت پوش کمیته امداد پرداختند تا از نزدیک در جریان مشکلات و سختی‌های مستضعفان و مستمندان قرار گیرند.

طرح «خدمت گزاران رضوی» نیز یکی از مهمترین طرح‌هایی بود که با هدف‌ محرومیت زدایی و با رویکرد اردوهای جهادی با توجه به تاکید ویژه به رسیدگی به مستمندان و سرکشی بر احوال محرومان طرح «خدمتگزاران رضوی» طراحی و همزمان با برگزاری همایش بزرگ «جهادگران رضوی»اجرای آن آغاز گردید.

مستضعفان و مستمندان در اولویت خدمت رسانی

با راه اندازی طرح «خدمتگزاران رضوی» زمینه برای حضور همه افرادی که دارای توانمندی های مختلف هستند، فراهم شد.

در جهت فراهم شدن فرصت به امام هستم (ع) عموم علاقه مندان و آرزومندان واجد شرایط خدمت به بارگاه منور رضوی می توانند توفیق خدمت به امام هشتم(ع) را از مسیر خدمت به محرومان و مستمندان شهر و دیار خود و سایر نقاط محروم به دست بیاوند.

شرایط عمومی عضویت در طرح «خدمتگزاران رضوی» داشتن حداقل سن 20 سال تمام، دارای توانایی و یا امکانات مناسب و قابل استفاده مستمر برای خدمت به محرومان و مستمندان، شهره به خوشنامی، تدین و اخلاق مداری، پایبندی و تعهد به ضوابط و مقررات و شئونات آستان قدس رضوی است.

حداقل ساعت موظفی خدمت برای «خدمتگزاران رضوی» 8 ساعت در ماه است و خدمتگزاران رضوی باید علاوه بر دقت در انجام وظیفه و ارتباط منظم با کانون ها و نمایندگی های آستان قدس رضوی شهر خود، برنامه های آموزشی پیش بینی شده در این دوره را با موفقیت به انجام برسانند و پس از طی موفق و رضایت بخش دوره 3 ساله، زمینه برای حضور عزیزان در مراحل بالاتر و توفیق خدمت مستقیم در حوزه حرم مطهر رضوی فراهم می شود.

در مرحل اول، این طرح در سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی اجرا می‌ شود و در ماه‌های آینده در سایر استان‌ها به مرحله اجرا درخواهد آمد.

حرم رضوی کانون فرهنگی جهان اسلامی می شود

یکی از ظرفیت‌هایی که آستان قدس در راستای آن در سطح جهان اسلام می‌تواند به عنوان الگو معرفی شود، شاخصه‌ها و عناصر ظرفیتی بالقوه‌ای که با توجه به حجم بالای زائر که از سراسر ایران و جهان اسلام هر ساله در حریم رضوی حضور پیدا می‌کنند، می‌تواند به عنوان محور تاثیرگذاری فرهنگی قرارگیرد در همین راستا رهبرمعظم انقلاب نیز در پیام انتصاب تولیت جدید بر لزوم اثر گذاری فرهنگی بر فضای عمومی کشور و همچنین جهان اسلام با بهره گیری از نخبگان فرهنگی تاکید کردند.

آستان قدس رضوی نیز در جهت روز افزون کردن فعالیت‌های مردمی فرهنگی در کشور فعالیت‌هایی از جمله ارتباط گیری و همکاری را  با بدنه‌ی مردمی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی را آغاز کرد که در قالب طرح «مهر درخشان» این  سیاست فرهنگی اجرایی گردید که با نگاه حمایت از تولید و توضیع محصولات فرهنگی نمایشگاه مهر درخشان نیز به عنوان اولین نمایشگاه کالای فرهنگی خانواده ایرانی در مرکز نمایشگاه ها و همایش های آستان قدس رضوی اجرایی شد.

در جهت کمک به برنامه‌های فرهنگی تبلیغی در روستاها و اقشار مستضعف آستان قدس رضوی از سوی مرکز امور مساجد۲۰۰ کاروان تبلیغی ـ جهادی در ایام ماه مبارک رمضان به حاشیه شهر و روستاهای موقوفه و غیر موقوفه خراسان رضوی اعزام شد

در قالب این کاروان‌ها هزار و ۸۰۰ عنوان برنامه در ایام ماه مبارک رمضان از سوی واحد امور مساجد و مراکز وابسته آستان قدس رضوی در بیش از ۱۲۰ روستا و منطقه حاشیه‌نشین خراسان رضوی اجرا گردید. در دهه‌ی کرامت همچنین در سراسر کشور نیز فرهنگی شامل قرآن، نهج‌البلاغه، مفاتیح‌الجنان، کتاب‌هایی با محوریت حضرت رضا(ع)، پوستر تصاویر حرم، نبات، نمک تبرک و سایر محصولات در بین مردم توزیع گردید.

گسترش فرهنگ رضوی درفضای عمومی کشور

تاکید بر فرهنگ مقاومت به عنوان نقطه مشترک وحدت جهان اسلام

توجه به حوزه‌ی مقاومت اسلامی نیز یکی از رویکرد‌های فرهنگی در این 200 روز بود که ویژه‌برنامه‌ی «جشن مقاومت اسلامی» نقطه‎‌ی عطف جریان مقاومت اسلامی و جهان اسلام بود که همزمان با روز مقاومت اسلامی و سالروزمیلاد حضرت رضا(ع) و پایان جنگ 33 روزه لبنان با رژیم صهیونیستی در شب میلاد امام رضا(ع) جشن باشکوه مقاومت اسلامی با پیام دبیرکل حزب الله لبنان در حرم مطهر رضوی برگزار گردید که دراین جشن بزرگ «تولیت اعتاب مقدس جهان اسلام» حضور پیدا کردند و پیام سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان قرائت به عنوان مهمان ویژه قرائت و با سخنرانی تولیت آستان قدس رضوی حجت الاسلام رئیسی در صحن جامع رضوی برگزار گردید.

اولین «اجلاسیه اعتاب مقدس جهان اسلام» با هدف زمینه سازی جبهه واحد امت اسلامی، تقویت صفوف مقاومت و گسترش فرهنگ شهادت طلبی و ایستادگی و بسترسازی برای صیانت از اماکن متبرکه و زائران با حضور12 تن از تولیت‌های حرم‌های شریف و منور ازکشورهای ایران، عراق و سوریه، رئیس دیوان وقف شیعی، رئیس مزارات کشور عراق و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه کشور ایران برگزار شد.

گسترش فرهنگ رضوی به جهان اسلام

موضوع وحدت جهان اسلام با تاکید براندیشة سیاسی امام رضا(ع) و ارائة الگوی مکتب ولایت و امامت به عنوان تنها راه حل مشکلات جامعه بشری به عنوان یکی از راهبردهای جشن‌های دهه کرامت رضوی امسال مشخص شد و برنامه‌های محوری در این موضوع در حرم مطهر رضوی برگزار گردید.

شفافیت اقتصادی اولین گام در جهت سامان بخشیدن به بنگاه‌های آستان قدس

فعالیتهای اقتصادی و همچنین ایجاد و خرید بنگاه‌های اقتصادی متعدد یکی از مهمترین حوزه‌هایی بوده که در سال‌های گذشته آستان قدس بسیار به آن پرداخته است. اما یکی از نقاط مغفول در برنامه‌های اقتصادی آن عدم شفافیت رسمی و پرداخت‌مالیاتی بود که با انتصاب حجت الاسلام رئیسی نیز رهبری یکی از نکات اصلی پیام انتصاب ایشان را سامان بخشیدن به بنگاههای اقتصادی و خدماتی آستان قدس رضوی و انضباط قانونی قراردادند.

سامان بخشیدن به بنگاه‌های اقتصادی

در همین راستا اولین گام در جهت شفافیت مالی شرکت‌های اقتصادی آستان قدس انجام شد و در همان روز‌های ابتدایی حضور تولیت جدید تمامی شرکت‌های تابعه‌ی آستان قدس ملزم به پرکردن اظهارنامه مالیاتی شدند تا پس از انقلاب برای اولین بار شرکت‌های آستان قدس شفافیت مالی خود را به طور رسمی آغاز کنند که آینده‌ی امیدوارکننده ‌ای را برای این شرکت ها رقم خواهد زد. در کنار شفافیت مالی در جهت کاهش بوروکراسی‌های اداری و انجام ُسریع‌ترمراحل اجرایی فعالیت‌های اقتصادی در جهت کم‌تر کردن فساد‌های اقتصادی اقدام به تسریع در اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های تعیین شده  با کم‌ کردن زمان اجرای سیاست‌ها به این امر ظهور بیشتری بخشیده شد.

تزریق روحیه مدیریت جهادی و اهمیت به نخبگان و بدنه‌ی مردمی

یکی از رئوس مهم مدیریت جدید آستان قدس که ظهور و بروز بیشتری در اجرای فعالیت‌های حوزه‌های مختلف آستان قدس داشته، نگاه جهادی و عمل به مدیریت جهادی بوده است که فعالانه شخص تولیت آستان قدس در بازدیدهای میدانی ازبخشهای مختلف اقتصادی وفرهنگی وارتباط مستقیم باسلسله مراتب سازمانی جهت انتقال دیدگاهها حضور پیدا کرده است و تاسیس بسیج آستان قدس یکی دیگر از ظرفیت‌هایی بود که در این 200 روز جهت انتقال روحیه جهادی و احیای ارزش‌های انقلابی به آستان قدس ایجاد گردید که در هفته‌ی دفاع مقدس و گرامی‌داشت‌های این هفته‌، پایگاه بسیج به خوبی به وظیفه‌ی خود در این عرصه‌جامه عمل پوشانید.

مدیریت جهادی همراه با ارتباط با مردم 

یکی دیگر از رئوس مدیریتی  آستان قدس در دوره تولیت جدید ارتباط مستقیم با مردم از طریق حضور سرزده در مراسم‌های مختلف دینی و فرهنگی حرم مطهر و همچنین برگزاری جلسات متعدد تفسیرقرآن در ماه‌های مختلف و تداوم آن در طول سال سبب شده تا فرصتی جهت ارتباط مستقیم و رودرو برای اقشار مردم تولیت معظم به دست آید و این نزدیکی به طور قطع با توجه ظرفیت عظیم آستان قدس خواهد توانست تا فاصله‌ی بین فعالیت‌های حوزه‌های مختلف با بدنه‌ی مردمی به شکل بهتری پیوند خورد.

بهره‌گیری از نخبگان سیاسی فرهنگی  و جلسات مختلف با آن‌ها سبب شد تا تحول ارتباطی بیشتری در ارتباط مدیریت کلان آستان قدس با بدنه‌ی نخبگانی انقلابی ایجاد شود وگروه‌های فعال اقشار مختلف در دیدار‌هایی رودرو با حجت الاسلام رئیسی به طرح دغدغه‌ها در عرصه‌های فرهنگی اجتماعی پرداخته و از نزدیک نیز اظهارات ایشان به آشنایی با نگاه مدیریتی تولیت جدید آشنا گردیدند.

در آخر باید گفت که در 200 روز فعالیت حجت الاسلام والمسلمین رئیسی به عنوان تولیت معظم آستان قدس رضوی تغییرات جدی در نوع نگاه به مدیریت این نهاد رخ داده که مهمترین آن را به طور قطع مردمی کردن و همچنین اهمیت به تکریم زائر در تمامی مراحل حضور در شهر مشهد مقدس و همچنین اهمیت به مسائل فرهنگی مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی در پروژههای کلان اقتصادی آستان قدس که در گذشته دچار ضعف بوده را اشاره کرد که ثمره‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مدیریت جهادی و عمل به 7 بند توصیه رهبرمعظم انقلاب در پیام انتصاب ایشان بوده است.