پارس؛
داستان دنباله‌دار پخش تیزر از ماهواره‌های فارسی‌زبان/ چرا ارشاد سکوت پیشه کرده است؟
دقیقاً به همین دلیل بود که قوه قضائیه هم در بزنگاه پخش بی‌رویه تیزرهای سینمایی از جم وارد شد و سعی کرد با اتمام حجت از تولیدکنندگان داخلی بخواهد هیچ تیزری را در اختیار جم نگذارند.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- در هفته‌های گذشته و به‌خصوص بعد از احضار تعدادی از تهیه‌کنندگان به دادسرای فرهنگ و رسانه پخش تیزر آثار سینمایی از شبکه ماهواره‌ای جم تقریباً متوقف شده بود. البته تیزر برخی آثار مانند فیلم کودکانه «ننه نقلی» همچنان از این شبکه پخش می‌شد و به دلایل مختلف -که شاید اصلی‌ترین‌اش وضعیت بغرنج کارگردان این فیلم (بستری بودن پرویز صبری در بیمارستان) بود- برخوردی با صاحبان این فیلم صورت نگرفت اما در مجموع و به غیر از این فیلم، تیزر هیچ فیلمی از این شبکه روی آنتن نرفت.
این پخش نشدن تیزر از جم که همراه شده بود با حمایت رسانه ملی و روی آنتن رفتن تیزر اغلب فیلم‌ها از تلویزیون خودمان، هرچند گمان می‌شد باعث پویایی بیشتر فروش سینما شود اما اگر بخواهیم با اکران نوروز قیاس کنیم باید بگوییم این عدم پخش تیزرها با یک افت فروش محسوس در مورد تمامی فیلم‌ها همراه شد.
با این حال عدم پخش تیزرها از این شبکه ماهواره‌ای تا هفته گذشته ادامه داشت که در اواخر هفته مجدداً تیزر برخی آثار و از جمله «آب نبات چوبی»، «زاپاس»، «دختر»، «دراکولا» و «بارکد» روی آنتن رفت.
این پخش تیزر مواجه شد با گفت‌وگوهای صاحبان فیلم‌ها از آقای امیرپروین حسینی، تهیه کننده «زاپاس» تا آقای مصطفی کیایی، تهیه کننده «بارکد» که در روندی طبیعی پخش تیزر آثارشان از جم را خودسرانه دانسته و به انتقاد از مدیران این شبکه پرداختند. با این حال آقای حسین فرحبخش کارگردان «آب نبات چوبی» که تیزر فیلمش از این شبکه پخش شده بود، به صراحت از این گفت که پخش تیزرها از ماهواره، سینمای ایران را نجات خواهد داد.
وجه مثبت ماجرا
آنچه فرحبخش درباره وجه مثبت پخش تیزر از این شبکه ماهواره‌ای بیان داشت البته که نقطه نظر تازه‌ای نیست و در ماه‌های گذشته سینماگرانی مانند آقایان رضا کیانیان، غلامرضا موسوی و مهدی فخیم‌زاده نیز با اشاره به نقش ماهواره در معرفی محصولات ساخت داخل آن را اقدامی به نفع تولید ملی دانسته بودند.
به نظر این سینماگران وقتی تمامی تولیدکنندگان داخلی ما به دنبال آن هستند که شرایط معرفی محصولات خویش را از طریق رسانه‌های مختلف چه داخلی و چه خارجی فراهم کنند چه ایرادی دارد که یک شبکه ماهواره‌ای به تبلیغ محصولات داخلی بپردازد.
این سینماگران با اشاره به اینکه برخی از محصولات غیرسینمایی ایران نیز از این شبکه پخش تیزر داشته‌اند و این می‌تواند به معرفی چنین برندهایی در خارج از کشور کمک کند، از مسوولان فرهنگی خواسته‌اند که راهکاری قانونی برای استفاده از این ظرفیت ایجاد کنند.
تلخی واقعیت
آنچه سینماگران خوش‌بین به پخش تیزر از شبکه‌های ماهواره‌ای می گویند مطمئناً همه واقعیت‌های پیرامون پخش تیزر نیست. مسأله بر سر این است که شبکه ماهواره‌ای مذکور نه برای کمک به محصولات تولید داخل که بیشتر برای مشروعیت بخشیدن به تولیدات خود است که در ماه‌های اخیر اقدام به روی آنتن فرستادن تیزرهای محصولات فرهنگی داخلی کرده است.
جالب است که این شبکه در ترفندی هوشمندانه در هفته‌های ابتدایی دم از حمایت رایگان از محصولات فرهنگی زد و تیزرهای سینمایی را به صورت رایگان روی آنتن فرستاد اما مدتی بعد سعی کرد بخش عمده پخش تیزرها را به آثاری قرار دهد که وجهی بابت پخش آگهی پرداخت کرده بودند. البته که فقط کافی بود آمار کمی پخش تیزر آثار از این شبکه بررسی شود تا مشخص شود صاحبان کدام فیلم‌ها با پرداخت هزینه شرایط پخش تیزرهایی متنوع و فراوان از آثار خود را فراهم کرده‌اند.
هدف غایی شبکه ماهواره‌ای مذکور از پخش این تیزرها جاانداختن نام خود به عنوان شبکه‌ای همراه با جمهوری اسلامی بود؛ مسأله‌ای که کاملاً با محتوای محصولات نمایشی که از این شبکه روی آنتن می‌رود منافات دارد.
سریال‌هایی که در این شبکه روی آنتن می‌روند نه فقط هنجارهای عرفی اسلامی که حتی هنجارهای عرفی مردمان مشرق زمین را زیرپا گذاشته‌اند و در آنها بی‌بند‌و‌باری اخلاقی چه در انتخاب نوع پوشش و چه در نوع روایت داستانی دیده می‌شود.
درنظر بگیرید تیزرهای آثاری محصول داخل، اول و وسط و آخر چنین سریال‌هایی مرتب پخش می‌شوند و خواه ناخواه مخاطب داخلی را به نوعی سمپات نسبت به این شبکه دچار می‌کنند که به اشتباه افتند که آیا تولید چنین فیلم‌هایی در ایران هم در امتداد پخش آن سریال‌ها در جم است؟
نیاز به اقدام ضربتی قوه قضائیه
دقیقاً به همین دلیل بود که قوه قضائیه هم در بزنگاه پخش بی‌رویه تیزرهای سینمایی از جم وارد شد و سعی کرد با اتمام حجت از تولیدکنندگان داخلی بخواهد هیچ تیزری را در اختیار جم نگذارند.
اتفاقی که اخیراً رخ داده - پخش تیزر از جم و ادعای صاحبان فیلم‌ها در بی اطلاعی از این امر- موضوعی است که می‌تواند جم را در برابر دستگاه قضایی قرار دهد. حالا سیستم قضایی ما می‌تواند وارد عمل شده و این مساله را در حوزه بین‌الملل پیگیری کند که آیا تمامی تیزرها بدون اطلاع صاحبان آنها پخش شده و اگر این گونه است شبکه مذکور چرا به چنین روندی اصرار دارد؟ حالا به نظر می‌رسد که برخورد قضایی به خصوص در حوزه بین الملل و به چالش کشاندن مدیران این شبکه ماهواره‌ای، بیشتر از هر زمان دیگر نیاز سینمای ایران است. اقدامی که مشخص نیست آیا می‌تواند در دستور کار دستگاه قضایی قرار گیرد یا خیر.
سینمای ما در معرفی محصولاتش مشکل اساسی دارد
آقای علیرضا داوودنژاد، کارگردان سرشناس سینمای ایران از جمله سینماگرانی بوده است که نه تنها سعی کرده به صراحت درباره ماجرای پخش تیزرهای آثار سینمایی از شبکه‌های ماهواره‌ای اعلام موضع کند بلکه در جریان اعزام هیأتی از سینماگران به دادسرای فرهنگ و رسانه برای تعامل در این‌باره نیز حضور فعال داشت.
این کارگردان با بیان اینکه تقریباً اکثر سینماگران فکر می‌کنند پخش تیزر از شبکه‌های ماهواره‌ای مفید است، بیان داشت: تا اینجا که من دیدم اکثر سینماگران فکر می‌کنند پخش تیزر آثار سینمایی مفید است. هر کالایی بهتر است توسط تلویزیون‌هایی که مردم تماشا می‌کنند تبلیغ شود و وقتی مردم مرتب پای یک سری شبکه نشسته‌اند و برنامه‌های آنها را تماشا می‌کنند، طبیعی است که پخش تیزر سینمایی از چنین شبکه‌هایی به شدت مفید باشد.
وی ادامه داد: شخصاً سوالم این است پخش تبلیغ یک کالای داخلی از شبکه‌هایی که مخاطب دارد چه ایرادی دارد؟ سینمای ما از نظر معرفی و تبلیغ محصولاتش مشکل اساسی دارد و از آن طرف در بازار محصولات سینمایی هم امنیت وجود ندارد؛ از شبکه زیرزمینی قاچاق محصولات سینمایی گرفته تا ماهواره‌ها که بی پرداخت رایت، فیلم‌های سینمای ما را روی آنتن می‌فرستند، همه و همه در حال غارت اموال و تماشاچیان ما هستند. در این اوضاع به معرفی درست محصولات نیاز داریم و اغلب سینماگران فکر می‌کنند شبکه‌ای که ایرانی‌ها مخاطب آن هستند امکان خوبی برای معرفی محصول است.
کارگردان آثاری نظیر «مرهم» و «کلاس هنرپیشگی» با اشاره به اینکه هیچ مخالفت قانع‌کننده‌ای با پخش تیزر از شبکه‌های ماهواره‌ای نشنیده است، اظهار داشت: خیلی علاقه‌مندم که یک مخالفت قانع‌کننده با پخش تیزر از این شبکه‌ها بشنوم که مثلاً بیایند و بگویند به این دلیل پخش تیزر به نفع محصولات سینمایی تولید شده در داخل کشور نیست اما هنوز چنین دلیلی نشنیده‌ام.
داوودنژاد درباره این توجیه برخی مخالفان پخش تیزر که می‌گویند پخش تیزرهای سینمایی از این شبکه‌ها می‌تواند تبلیغی باشد برای محتوای غیراخلاقی برنامه‌های این شبکه‌ها بیان داشت: مگر اگر تیزرهای سینمایی پخش نشود آن محتوا وجود ندارد؟ چه تیزرهای سینمایی باشد چه نه آن محتوا هست اما پخش تیزر آثار سینمایی باعث می‌شود برای ساعاتی هم که شده مخاطب از پای این شبکه‌ها پا شود و به سینما برود و فیلم‌هایی را ببیند که مبتنی بر فرهنگ ایرانی برایش تولید شده‌اند.
تکلیف روشن است
اینکه برخی از سینماگران کم توجهی رسانه ملی به سینما را دلیل اصلی پخش تیزرهای سینمایی از شبکه‌های ماهواره‌ای می‌دانند، موضوع پرسش بعدی از این کارگردان و تهیه‌کننده باتجربه بود.
داوودنژاد با اشاره به یکی از سخنان اخیر آقای عبدالعلی علی عسکری، رییس صداوسیما بیان داشت: وقتی رییس تلویزیون می‌گوید 60 درصد مردم پای ماهواره‌ها هستند دیگر تکلیف روشن است. تازه این را هم باید درنظر گرفت این تلویزیون یک تیزر 20 ثانیه‌ای را با هزار جور ملاحظه نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: تبلیغات باید فراگیر و اثرگذار باشد و اگر این دو ویژگی نباشد فایده‌ای ندارد. تبلیغ نیاز دارد به ویژگی‌هایی مانند تصویر خوب، موسیقی خوب، نریشن جالب و شگردهای بصری ویژه تا تماشاچی را علاقه‌مند کند به تماشای محصول. اما تلویزیون ما فقط چند ثانیه تیزر پخش می‌کند و تا مخاطب می‌خواهد نگاه کند، تیزر تمام می‌شود. این نوع پخش تیزر سودی ندارد.
علیرضا داوودنژاد با مخاطب قرار دادن مدیران اظهار داشت: باید مسوولان به این پرسش پاسخ دهند که دوست دارند در 20 سال آینده نوادگانشان درایرانی زندگی کنند که صاحب فیلم و هنر ایرانی است یا ایرانی مقلد که پر شده از محصولات هنری خارجی؟ اگر می‌خواهیم سینما و هنر خودمان را داشته باشیم باید از تولیدات داخلی مراقبت کنیم. اگر می‌خواهیم در آینده سینما داشته باشیم در کنار تقویت نیروی انسانی مولد و به‌روز و ابزار و تجهیزات استاندارد برای تولید، باید مجال معرفی درست محصول را هم داشته باشیم. آیا فقط نشسته‌ایم که آنها محصولات داخل را به رایگان از شبکه‌هایشان پخش کنند و اصلاً هم ناراحت نشویم؟
لزوم توجه به تولیدکننده داخلی
کارگردان آثاری خاطره‌انگیز مانند «نیاز» و «عاشقانه» با ذکر ماجرای حضورش به همراه جمعی از سینماگران در دادسرای فرهنگ و رسانه گفت: حین گفت‌وگویی که با بازپرس داشتیم ایشان با کلیت حرف ما مشکلی نداشت اما بحث بر سر این بود که قانون با این پخش تیزر مشکل دارد. در همان جلسه من خواهش کردم که اگر به روح قانون توجه شود چنین مسأله‌ای ابداً غیرمنطقی نخواهد بود.
داوودنژاد در پاسخ به این پرسش که راه اصلی حل مشکل پخش تیزرها از شبکه‌های ماهواره‌ای چیست؟ گفت: مشکلات و کمبودهای قانونی که در این زمینه وجود دارد باید بررسی شود. سینمای ما از نظر معرفی محصولاتش مشکل دارد و این نیاز حس می‌شود که قوه قانونگذار ورود کرده و در این‌باره به کمک محصولات داخلی بیاید. این کارگردان همچنین با اشاره به وظایف صنفی در این‌باره بیان داشت: مسائل مربوط به تولید و توزیع محتوا مسائلی است که سود و زیانش بدنه صنف را به خود مشغول می‌کند، پس لازم است که خانه سینما و سران آن هم در این‌باره نظرات عاقلانه خود را مطرح کنند.
دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی ارشاد کنار گود ایستاده است
با تمام این احوالات به نظر می‌رسد این موضوع تبدیل به یک «مسأله» فرهنگی شده است که باید برای آن تدبیری اندیشید. از یک‌سو سینماگران به‌عنوان قشری که از این موضوع منتفع می‌شوند، مخالفت چندانی با این موضوع ندارند، اما از سوی دیگر نباید از یاد برد که نفس تبلیغ بازرگانی در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان مغایر با اصول مصرح قانونی است. حتی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اداره‌ای وظیفه پیگیری این موضوعات را برعهده دارد. یکی از ماموریت‌های دفتر فوق‌الذکر، مقابله با جریان تبلیغ کالا از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان است. حال اینکه این موضوع قانونی چگونه می‌تواند در کنار ملاحظات تبلیغ برای فیلم‌ها و سایر صنایع فرهنگی مد نظر قرار گیرد، سوالی است که باید برای تدبیر آن فکر کرد و اندیشید. سؤال اساسی دیگر این است که نقش دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد در این میان چیست و چرا این دفتر به‌عنوان مرکز مرجع در این زمینه سکوت پیشه کرده و کنار گود ایستاده است؟
ارسال نظر