حاشیه‌ای که در متن جشنواره قرار گرفت

به گزارش پارس به نقل از فارس، این روزها بر خلاف سنت هر ساله‌ رسانه‌ها در روزهای پیش از آغاز جشنواره فیلم فجر، نه بحث رسیدن یا نرسیدن آثار مهم، بلکه اعلام اسامی هیأت انتخاب تبدیل به حاشیه‌ اصلی سینما و جشنواره فجر شده است و مهم‌ترین بحث سینمایی این روزهاست.

محمد حیدری دبیر سی‌وچهارمین جشنواره فیلم فجر امسال در سیاستی تازه تصمیم گرفته است که تا پایان انتخاب آثار از اعلام اسامی اعضای هیئت انتخاب خودداری کند که ظاهرا جلوی فشارها و حاشیه‌های جانبی به این اعضا را بگیرد، وی در گفتگو با یکی از رسانه‌های مکتوب  گفته بود: «دلیل اصلی آن، این است که شرایط و فضای آرام‌تر و تخصصی‌تری برای اعضای هیئت انتخاب ایجاد کنیم. حتما می‌دانید که در سال‌های گذشته قبل از نهایی‌شدن فهرست فیلم‌ها برای نمایش در بخش مسابقه و حتی بعد از آن برخی از اعضا درباره فیلمی اظهارنظر و حتی قضاوت کردند که تبعات زیادی داشت، حاشیه‌هایی برای جشنواره ایجاد کرد و موجب شده بود که مثلا تعدادی از کارگردانان و تهیه‌کنندگان به راه‌نیافتن فیلم‌هایشان یا فیلم‌های همکارانشان به بخش مسابقه اعتراض کنند. بنابراین امسال تصمیم گرفتیم با توجه به حساسیت موضوع و برای پرهیز از ایجاد هرگونه شائبه، اسامی هیئت انتخاب در این محدوده زمانی اعلام نشود.»

استدلال محمد حیدری روی کاغذ ظاهرا درست است و منطقی. اینکه بدون اعلام نام اسامی اعضای هیئت انتخاب این گروه بدون فشار و بی‌حاشیه و در تخصصی‌ترین حالت کارشان را انجام ‌دهند و در نهایت با اعلام اسامی نهایی آثار، اسامی این گروه نیز مشخص ‌شود.

اما تجربه‌ی ادوار مختلف جشنواره و تجربه همین چند روز گذشته نشان می‌دهد که این تصمیم و این استدلال تنها روی کاغذ منطقی و شدنی‌ست و در واقعیت جواب نخواهد داد. کافی‌ست با توجه به بحث و جدل‌های چند روز گذشته دریابیم که این تصمیم نه‌تنها از میزان حاشیه‌ها کم نکرده، بلکه بر حجم حاشیه‌های هرساله اضافه هم کرده است و با این‌همه حتی اسامی هیئت انتخاب نیز محفوظ نبوده و هر روز اسم یکی از این اعضا رسانه‌ای می‌شود.

جز این، عدم اعلام اسامی هیئت انتخاب چند آفت بزرگ را در پی خواهد داشت. اول آنکه خود اعضا به دلیل اعلام نشدن نام‌شان و عدم رصد فعالیت‌هاشان توسط رسانه‌ها و کارشناسان، در قبال فعالیت‌های خود احساس مسئولیت کمتری خواهند داشت و به دلیل احساس امنیت کاذبی که مخفی بودن نام‌شان برایشان به وجود خواهد آورد، خود را پاسخگوی انتخابشان نخواهند دانست. چیزی که در نهایت حتی شاید باعث شود هیئت انتخاب از عدالت دور شود و به جای معیار قراردادن کیفیت آثار، دست به انتخاب‌های سلیقه‌ای بزند.

مسئله‌ی دیگر اینکه تجربه‌ی تاریخی ادوار گذشته ثابت کرده عدم اعلام نام اسامی به دلیلی که مدیران جشنواره از آن با عنوان  «فشارهای بیرونی» یاد می‌کنند، به احتمال فراوان منجر به بیرون ماندن آثاری مانند «شیار 143»، «قندون جهیزیه»، «360 درجه» و ... خواهد شد.

تجربه‌ی دو سال قبل را به یاد بیاوریم. شنیده شد که فیلم «شیار 143» از لیست فیلم‌های نهایی کنار گذاشته شده است. بسیاری از چهره‌های مطرح و رسانه‌ها با حمایت از فیلم به هیئت انتخاب توصیه کردند فیلم را دوباره و با دقت بیشتری نگاه کنند. فیلم به لیست نهایی آثار اضافه شد و در جشنواره به نمایش درآمد و در نهایت نه‌تنها پدیده‌ی جشنواره و کل سینمای ایران شد، بلکه تنور جشنواره را هم رونق داد و باعث آبروی مدیران آن و درنهایت به‌نفع خود هیئت انتخاب و کلیت جشنواره شد.

سال گذشته اما خبری از این رایزنی‌های قبل از اعلام لیست نهایی نبود و در نهایت فیلم‌های قابل قبولی مثل «قندون جهیزیه» خارج از جشنواره ماندند و هم فیلمساز و فیلم خوبش ذبح شدند، هم جشنواره از یک فیلم خوب محروم شد. حالا سوال این است که براساس تجربه‌ی ادوار گذشته اساسا رایزنی‌های حین انتخاب آثار، نظارت رسانه‌ها بر عملکرد اعضا و پاسخگویی اعضا در قبال عملکردشان درنهایت به ضرر جشنواره و خود هیئت تمام شده یا به سود آنها؟

مسئله‌ی اساسی این است که به هر حال و در نهایت با اعلام فیلم‌های نهایی، جنجال‌هایی بر سر آثار حاضر و غائب در بخش‌های اصلی درخواهد گرفت و این هم مختص این جشنواره و تنها ایران نیست، اما سیاست جدید برگزارکنندگان جشنواره فرصت اصلاح مدام لیست آثار انتخابی قبل از اعلام نهایی را از هیئت انتخاب و جشنواره خواهد گرفت، از میزان مسئولیت این هیئت کم خواهد کرد و درنهایت منجر به حذف آثاری خواهد شد که شاید با نگاه بهتر می‌توانستند در لیست نهایی حضور داشته باشند.

و سوال نهایی اینکه؛ دبیر جشنواره قرار بود با عدم اعلام اسامی مانع ایجاد حاشیه شود، اما وقتی خود این سیاست به حاشیه‌ها دامن زده است و اسامی هم بصورت غیررسمی لو رفته است، پس اصرار به ادامه این سیاست چیست؟