«رستاخیز» و راه حلی که وجود دارد/ راه حلی که حاتمی کیا پیش روی درویش گذاشت

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- علی ولی زاده- فیلم «رستاخیز» هنوز روی پرده سینما نرفته با تابلوی رستاخیز ممنوع روبه رو شده است از آن جا که فیلم «رستاخیز» را ندیده ام بدیهی است که قضا و تم در خصوص آن چندان منطقی و واقعی نمی تواند باشد به خصوص این که قضاوت در مورد یک اثر هنری است اما این فیلم نیامده فضای مجازی را به تصرف خود درآورده است و در خصوص آن حرف های گوناگونی رد و بدل می شود. از نظر بعضی از مراجع گرفته تا مخالفان و موافقان پروپاقرص. البته نباید از حق گذشت حتی فضای مجالس دوستانه و حتی خانوادگی هم از این نسیم بی بهره نمانده است.

در این میان بیان نظر فرهیخته ای در این خصوص که در یک جمع کوچک و دوستانه ای که بحث «رستاخیز» پیش آمد و اظهارات و فتاوای بزرگان مطرح شد را عنوان کرد خالی از لطف نیست. او گفت: اگر آنچه گفته می شود صحت داشته باشد یعنی در این نسیم تصویر شخصیت های بزرگی همچون ابوالفضل (ع) و علی اکبر(ع) و ... به نمایش گذاشته شده به نظرم یک خبط هنری است.

استدلال می کرد که وقتی شخصیت حضرت عباس (ع) را در چهره یک هنرمند خلاصه می کنیم مردم و بینندگان آن شخصیت را به اندازه همان چهره می بینند چه ما بخواهیم یا نخواهیم مانند این که مالک اشتر را در قیافه داریوش ارجمند و مختار را در فریبرز عرب نیا می بینند و این که شخصیت هایی که عظمت و شناخت آنها برای بشر غیرممکن است در قیافه و چهره یک هنرمند خلاصه کنیم کمک به معرفی آن شخصیت مورد نظر نخواهیم کرد بلکه خود آن بزرگوار را در یک چهره خلاصه خواهیم کرد و این کار در واقع بیشتر از معرفی، ظلم به شخصیت این بزرگان خواهد بود بنابراین اگر فتوایی هم در این خصوص نباشد چهره سازی از شخصیت هایی که تالی تلو معصوم هستند کاری علمی و عقلانی نخواهد بود بنابراین حتما کارگردانی مانند آقای درویش به این مهم توجه دارد زیرا که مخاطب شناسی و میزان تاثیر و نوع تاثیر مهم ترین اصلی است که باید صاحب اثر به آن توجه داشته باشد لذا موفق ترین صاحب اثر آن کسانی هستند که مخاطب شناسند، فرق نمی کند که این اثر یک اثر هنری، فکری نوشتاری یا گفتاری باشد البته در خصوص آثار هنری باید به ظرافت و لطافت موضوع نیز توجه داشت خلق یک اثر هنری به سادگی ممکن نمی شود و دنیایی از ظرافت ها را به همراه دارد و برای ساخت این اثر هنری نیز خیلی تلاش شده و ظلم است که نادیده گرفته شود.

ولی حتما آقای درویش نیز در خلق این اثر و تصویرگری از واقعه بی نظیر تاریخ توجه دارد که شخصیت های بزرگی همچون مطهری، نوری و ... پا در رکاب کردند تا جلوی تحریفات این واقعه تاریخی را بگیرند ولی هنوز که هنوز است آثار تحریف متاسفانه وجود دارد شما نیز باید مواظب باشید بسیار تلاش شده است تا از عظمت این واقعه کاسته شود که البته موفق نبوده است ولی تحریف همچون ویروسی است که تلاش دارد از عظمت بکاهد. آقای درویش فکر نمی کنید تصویرسازی از شخصیت های بی نظیری همچون حضرت عباس (ع) و علی اکبر (ع) شاید در جهت کاهش عظمتی باشد که مخاطبان از این بزرگان دارند بدیهی است که بنا دارید سلامی به این وادی داشته باشید و این نیت و اقدام و خلق یک هنر زمانی می تواند جاودانه و ماندگار باشد که هرچه بیشتر با شخصیت های مورد نظر تطابق بیشتر یا نزدیک تر داشته باشد. آقای درویش بار دیگر این واقعه آسمانی را بازخوانی کنید تا «رستاخیز» شما سندی باشد در رستاخیز.

«رستاخیز» و راه حلی که وجود دارد

علیرضاحیدری- شاید نخستین پرسش در باره فیلم"رستاخیز" این باشد که سازنده آن کیست و چه سابقه ای در فیلم سازی دارد. پاسخ به این پرسش بخشی از معادله را حل می کند . احمدرضا درویش از نسل دوم سینماگران بعد از انقلاب به شمار می  آید. وی در گروه فیلمسازانی قرار دارد که به مضامین جنگ و حاشیه جنگ پرداخته اند. او به خاطر برخی از آثارش در جشنواره های فجر درخشیده است.صحنه های آغازین فیلم «سرزمین خورشید» شاید بهترین صحنه های جنگی سینمای ایران باشد.

درویش در آثار خود بدون قهرمان سازی واکنش های غیرواقعی شخصیت های آثار خود را معرفی می کند و به همین دلیل فیلمهای او همچون «کیمیا»، «سرزمین خورشید» و «متولد ماه مهر» همچنان در یادها باقی مانده اند.او پیش از این "دوئل" را ساخت با موضوع دفاع مقدس و نگاهی به خرمشهر. البته مهمترین عاملی که منجر به برانگیخته شدن حساسیت ها از سوی بخشی از منتقدان فیلم، مستندسازان و دست اندرکاران سینما به آن شد، هزینه هنگفت تولید این فیلم بود که از آن به عنوان پرخرج ترین محصول سینمای ایران یاد می کردند که البته درویش کارگردان فیلم مخالف این نظریه بود و اعتقاد داشت که دوئل پرخرج ترین فیلمی است که با سرمایه خصوصی ساخته شده است و نه پرخرج ترین فیلم تاریخ سینمای ایران.

او این بار فیلم پرهزینه دیگری ساخته است با موضوع دینی و عاشورایی. روایت سینمایی احمدرضا درویش برای ساخت فیلم «روز رستاخیز» داستانی متفاوت از واقعه کربلا با محوریت" بکیر" فرزند حر بن یزید ریاحی است که به قیام حضرت سید الشهدا(ع)، خلافت یزید، نحوه به حکومت رسیدن عبید ا... بن زیاد در کوفه و داستانک هایی با محوریت تاریخی آن دوران می پردازد. کارگردان فیلم رستاخیز معتقد است: بیش از 11 سال تولید این اثر فاخر زمان برده است و چون موضوع فیلم در مورد امام حسین (ع) و قیام عاشورا است سعی کرده ایم از بهترین امکانات، تجهیزات و بازیگران جهان اسلام و ... استفاده شود. 

در این فیلم علاوه بر بازیگران ایرانی، هنرپیشه هایی از کشورهای سوریه، کویت، عراق و انگلستان نیز ایفاگر نقش های مختلف در فیلم «روز رستاخیز» هستند. در میان انبوه فیلم های ساخته شده در این سال ها به طور مشخص چهار فیلم «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش، «سفیر» ساخته فریبرز صالح، «روز واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی و «عصر روز دهم» ساخته مجتبی راعی به صورت جدی موضوع عاشورا را مورد توجه قرار داده اند. از میان این فیلم ها نیز «رستاخیز»، «سفیر» و «روز واقعه» مشخصا به واقعه عاشورا پرداخته اند و «عصر روز دهم» هم تنها فیلم ایرانی است که در لوکیشن کربلاتولید شده و ویژگی آن وجود تصاویری از مراسم عزاداری تاسوعا و عاشورای حسینی در عراق و کربلاست و این یعنی اینکه دست ما در سینما از پرداختن به موضوع عاشورا خالی است.

و حالا پیش از اکران "رستاخیز" بحث های زیادی بر سر آن در گرفته است.در حالی که درویش قبلا از رضایت گرفتن از علما و مراجع خبر داده بود ولی این روزها حساسیت هایی از طرف متدینین در باره نشان دادن چهره حضرت عباس (ع) و تعدادی از بنی هاشم(ع) مطرح شده است تا جایی که دفتر یکی ازمراجع معظم تقلید تماشای این فیلم را برای مقلدین ایشان جایز ندانسته است. اما در این میان دوست و هم نسل درویش یعنی ابراهیم حاتمی کیا با عنایت به این حساسیت های دینی و سابقه درویش گفت:« ورود به این حوزه ریسک های خودش را دارد و فیلم رستاخیز در تک تک پلان هایش قصد قربت داشته است. باید یکدیگر را تحمل کنیم و شرایط را به گونه ای ایجاد کنیم که اجازه دهیم دیگران بیایند و در این عرصه برایمان فیلم بسازند. اوابراز امیدواری کرد که فیلم رستاخیز با تغییراتی که آقای درویش در آن ایجاد می کند بتواند اکران بگیرد چرا که این پرواز نیازمند فرود است و باید به بهترین وجه بنشیند و در این خصوص نباید شاهد سقوط باشیم. من مطمئنم که برادرم احمدرضا درویش با احترام به نظر علما و انجام اصلاحاتی رستاخیز را روانه اکران خواهد کرد و همه باید به او کمک کنیم و گرنه دیگران درباره ما شیعیان فیلم می سازند.»

به نظر می رسد دنبال کردن این خط که حاتمی کیا نشان داده است، می تواند به گونه ای باشد که هم حساسیت های موجود را برطرف کند و هم مردم را از تماشای یک فیلم عاشورایی و پرهزینه محروم نکند .