محمد دلبری : شهرداری ها درآمد پایدار ندارند

 

 آخرين وضعيت مونوريل قم و دليل به تعويق افتادن افتتاح آن را بفرمائيد ، براي خروج شهر قم از ترافيك هاي سنگين، چه طرح ها و برنامه هائي داريد؟

 

در قم منوريل بايد متناسب با جمعيت آن ايجاد مي‌شد و از پرديسان شروع و تا حرم ادامه پيدا مي‌كرد.فاز یک مونوریل مشکل اساسی از ترافیک قم را حل نمی کند ، اكنون فاز 1 آن مقدمه‌اي براي فاز 2 است و كاربرد فاز 1 براي شب‌هاي چهارشنبه، پنج‌شنبه است و آن هم در صورتي مردم ماشين‌هاي خود را در آنجا پارك كنند و سوار منوريل شوند و تا حرم بروند و امكان جابه‌جايي مسافر در شهر را ندارد. فاز 2 كه از حرم تا پرديسان است بناست 300 هزار جمعيت داشته باشد و اين مي‌تواند براي 20 سال مشكل حمل و نقل آنجا را حل كند و البته  باز هم بايد در دراز مدت موضوع مترو كه ظرفيت بيشتري را جابه جا مي‌كند، پيگيري شود

ما به  گونه‌اي برنامه‌ريزي کردیم كه ابتدا مسيرها را پياده طي كنيم، بعد با دوچرخه و اگر ميسر نبود از حمل و نقل عمومي استفاده كنيم، از ابتداي امسال با راه‌اندازي برخي از خطوط بي‌آرتي، اقبال مردم به استفاده از اتوبوس‌ها نسبت به قبل 6 برابر شده است  هدف ما این است كه به خاطر يك نفر یک ماشين را از پارگينگ خانه خارج نشود، اين اصلا معقول نيست و علت بحث كمبود پاركينگ، ‌ترافيك و وجود آلاينده‌ها استفاده از چنين رويه‌اي است. برخي معترض به اين هستند كه چرا بخش عمده‌اي از خيابان‌هاي اصلي را براي اتوبوس‌ها گرفته‌اند و عرصه خودرهاي شخصي را كم كرده‌اند؟ در حالي كه با استفاده از اين روش‌ها و فرهنگ‌سازي در شهرهاي بزرگ می توان مشکلات ترافیکی را حل کرد . مثلا در حال حاضر كه در شهر مسيرهايي براي دوچرخه سواري تعبيه شده، مسيرهايي هم بايد براي اسب‌سواري تعيين كنيم تا بتوانيم استفاده از ماشين‌هاي شخصي را كه آلايندگي دارند، كم‌رنگ كنيم

 

مهم‌ترين كاري كه در بحث حمل و نقل انجام و طرح جامع حمل و نقل شهري تدوين شده و مشاوريني به كار گرفته شده است. بخشي از اين اقدامات مثل منوريل و مترو را همكاران گذشته قبلا انجام دادند  و شروع به كار آن آغاز شده بود و بخشي از آن را ما در امتداد و اجراي كار منوريل در دست اقدام داريم. در بحث ترن‌وا هم، مشاور بررسي‌هاي آن را انجام داده است و به دنبال عمليات اجرايي آن هستيم تا با جايي قرارداد ببنديم. اين كارها از قبيل اقدامات ترافيكي است كه صورت گرفت، اما بيشتر از اين كارهايي كه در قم يا شهرهاي ديگر صورت گرفته بايد امر فرهنگ‌سازي انجام شود. البته ما به همين منظور كلاسي در محضر آیت الله اراكي برپا كرده‌ايم كه كلاس خارج فقه نظام شهرسازي است و مباحث بسيار خوبي عنوان مي‌كنند. 

 

 

مترو و زيرساخت حمل و نقل در قانون به عهده دولت‌هاست. حمل و نقل، بافت فرسوده و بسياري از موضوعات زيرساختي در تعهد دولت است كه 50 درصد آن را هم شهرداري‌ها بايد انجام دهند و آن 50 درصد زمين و امكاناتي است كه شهرداري‌ها مي‌آورند و بقيه را هم دولت. دولت يازدهم در بحث حمل و نقل و ترافيك به دنبال اين است كه كار را به سرانجام برساند. چند كلان‌شهري كه مترو داشتند و پيشرفت آنها هم بالاي 80 درصد بوده است و دولت مصمم است آنها را به بهره‌برداري برساند. تنها شهري كه دو نوع قطار شهري دارد يعني هم مترو و هم منوريل، شهر قم است و هيچ شهر ديگري دو نوع قطار شهري ندارد. بنابراين در خواست ما از دولت و نمايندگان محترم اين بود كه قم را ويژه‌تر نگاه كنند به جهت اينكه هم دو تا قطار شهري دارد و هم اينكه فقط براي مردم قم نيست و زائريني كه در آنجا از اين امكانات استفاده مي‌كنند بايد در نظر گرفته شوند. ما در بودجه 94 درخواستي را هم براي دكتر لاريجاني و هم براي دكتر نوبخت مطرح كرده‌ايم كه با دستور مساعد قول داده‌اند در بودجه 94 قطار شهري قم را ويژه ببينند. مترو در كلان‌شهرها با توجه به ظرفيتي كه در جابه‌جايي مسافر يك مقوله اجتناب ناپذير است. ما اتوبوس، بي‌آرتي،‌ال‌آرتي داريم، اما بايد در نظر داشت كه تنها مترو تهران در لول مترو قرار دارد و بقيه‌ي مترو ها در قالب همان ال‌آرتي است كه حجم مسافر كمتري را جابه‌جا مي‌كند. مترو مشهد، شيراز، ‌تبريز و اصفهان در قالب همان ال‌آرتي است. در قم مترو شرق به غرب قم را به يكديگر وصل مي‌‌كند و منوريل شمال به جنوب را. خط دوم مترو را نيز راه‌اندازي مي‌كنيم و اميدواريم بتوانيم مساعدت آن را بگيريم تا براي سنوات بعد تا چند سال آينده به بهره‌برداري برسد و مسافران را جابه‌جا كند. ما از طريق دبيرخانه كلان‌شهرها به دولت اطلاع داديم كه ما آمادگي داريم در قالب اقداماتي كه مي‌توان انجام داد، از ظرفيت خط‌هاي قطار شهري استفاده كنيم و با دكتر نوبخت نيز در اين رابطه جلسه‌اي را داشتيم و قرار شد اين مبحث ريزتر دنبال شود تا بتوانيم كار موثري را براي توسعه خطوط شهري در شهرها انجام دهيم.

 

       

 

یکی از مشکلات اصلی شهرداری ها عدم وجود مدیریت واحد شهری است .در حالی که حدود 20 سال است كه در مجلس قانون مصوب شده، دولت‌ها لايحه پيشنهادي خود را براي مديريت واحد شهري و درآمد پايدار شهري به مجلس ارائه دهند و شاهد هستيم كه اين اتفاق هنوز رخ نداده و عملا متولي سازمان شهرداري خيلي مشخص نيست كه به هر حال دولتي است يا يك نهاد عمومي. اگر به وظايف شهرداري‌ها بنگريم بايد گفت امور جاري مستلزم يك درآمد پايدار است؛ به هر شكل وضعيتي كه در شهر‌ها رخ مي‌دهد به نوعي شايد يك كار غير عادلانه باشد چرا كه عمده هزينه شهرها را از افرادي كه پروانه مي‌گيرند، دريافت مي‌كنيم و اين يك كار غير منطقي است، در حال حاضر در قم يك ميليون و دويست هزار نفر جمعيت ساكن است اما امكان دارد در طول سال 5 هزار پروانه صادر كنيم و عمده درآمدمان را بايد از آن 5 هزار نفر بگيريم در حالي كه يك ميليون و صد و نود و پنج هزار نفر ديگر هم از اين خدمات استفاده مي‌كنند. در واقع اگر ما پروژه‌اي داريم فقط دستمان به اين 5 هزار نفر مي‌رسد و بعضا اگر دستمان تنگ شود ناچاريم تراكم‌هاي بي‌رويه‌ به فروش برسانيم كه اين هم ظلمي است به آيندگان؛ چرا كه ممكن است ‌در حال حاضر مشكل شهرداري با فروش تراكم حل شود اما اين دامنگير نسل بعد خواهد شد. بنابراين در بخش درآمد پايدار هر كس بايد سهم خود را پرداخت كند، ما بيش از 300 نوع خدمت به مردم ارائه مي‌دهيم كه بايد براي آن برنامه داشته باشيم شهرداري‌ها چه درآمد داشته باشند و چه نداشته باشند بايد زباله مردم را جمع‌آوري كنند، در خصوص نگهداري فضاي سبز هم همين گونه است و شهرداري بايد به وظيفه خود عمل كنند، ممكن است پروژه‌هاي عمراني را كمتر كرد اما برخي امور مربوط به شهروندان را نمي‌توان را رها كرد، چرا كه جزو مطالبات مردم است. براي اداره چنين اموري يا بايد شهرداري‌ها دولتي شوند و دولت هزينه‌هاي آن را از محل درآمدهاي ملي تامين كند يا اينكه اداره مجموعه شهرداري خصوصي شود و در رابطه با اين مسئله بايد در مجلس تعيين تكليف صورت گيرد 

 

 

آلودگي و آلايندگي شهرها، خصوصا در شهرهاي بزرگ عوامل مختلفي دارد و نمي‌توان صرفا بحث خودرو را مطرح كرد؛ در موضوع خودرو هم  بخش عمده آن به سوخت برمي‌گردد. بخشي هم متاسفانه به تفكرات شهري برمي‌گردد امروزه ديگر شاهد خانه‌هاي قديمي كه داراي فضاي سبز بود، نيستيم. اين مسائل در نظام مهندسي ما و در نظام شهرسازي آفت بسيار بزرگي است. ما در شهرها بخشي از فضاي سبز شامل بوستان‌ها و جنگل‌ها را نگهداري مي‌كنيم و شايد به همان ميزان و كمتر از آن در خانه‌ها داريم. مثلا اگر درختي در خانه‌اي كاشته مي‌شود در آمار شهرسازي محسوب نمي‌شود چون نگهداري آن با صاحب‌خانه است و اين مي‌تواند محل تنفسي بسيار خوبي براي شهر باشد. اكنون به نوعي فضاي سبز شخصي در محيط شهرها از بين رفته است. دلايل بعدي موضوعات آلاينده به صنايعي برمي‌گردد كه اين صنايع در اطراف و محدوده شهرها ايجاد مي‌شود و در ابتداي تاسيس اين شهرك‌هاي صنعتي، وزش باد را لحاظ نمي‌كنند و اين آلاينده‌ها وارد شهر مي‌شود، مثلا در قم يك سيستم دام‌شهر ايجاد شده كه از شهر قم نيز فاصله دارد اما از آنجا كه در مسير باد قرار دارد، آلايندگي آن باعث ناراحتي مردم آن محدوده مي‌شود. اين نكات در مجموع در آلايندگي‌ها موثر است اما اقدامات شهرداری قم متوقف نشده مثلا ایجاد آب نماها، در شهرها آب نماها هم از نظر نشاط شهروندي و هم از نظر بهداشتي موثر است، چرا كه آب ذرات گرد و غبار را به نوعي دفع مي‌كندیاسال گذشته در برخي از قسمت‌هاي شهر قم ايستگاه‌هاي مجهز شهري قرار داديم، ايستگاه‌هايي كه در تابستان سيستم خنك كننده و در زمستان سيستم گرمايشي دارد و تلويزيون در آنجا قرار داديم تا افرادي منتظر اتوبوس را تكريم كنيم و با اجراي اين طرح شاهد بوديم كه مسافران ايستگاه‌هاي اين بخش‌ها چند برابر شد. بنابراين چنين طرح‌هايي براي استقبال مردم تاثيرگذار است و در همين راستا 26 آذر ماه امسال 26 ايستگاه ديگر به آن اضافه كرديم. در واقع ما بايد زمينه سازي براي استفاده بيشتر مردم از حمل و نقل عمومي را فراهم كنيم. اگر اتوبوس‌ها نو و تميز با راننده‌هاي تميز باشند استقبال مردم بيشتر مي‌شود. اما بايد به فكر برنامه‌هاي بلند مدت نيز بود. 

 

 

 

ما تعامل خوبي را با ميراث فرهنگي ايجاد كرده‌ايم، سازمان فرهنگي ما كارگروه مشتركي با سازمان ميراث فرهنگي دارد. ما بيش از 400 امامزاده در قم داريم و شايد يكي از شهرهايي باشد كه بيشترين امامزاده را دارد. در اين خصوص در راستاي بهسازي اين اماكن تعامل خوبي با اوقاف داريم و راجع به اماكن تاريخي با ميراث فرهنگي ارتباط خوبي برقرار كرده‌ايم و اخيرا با برخي از بناهاي تاريخي كه در قم وجود داشت تعاملاتي برقرار كرديم و با توجه به هزينه سنگين نگهداري آن، اماكن آنها را به ما واگذار كردند كه مرمت آن را به عهده گرفتيم و اكنون مراحل آخر آن طي مي‌شود. در خصوص نگهداري ميراث فرهنگي،‌ اماكن تاريخي و مذهبي يكي از آن ماموريت‌هاست كه به ميراث فرهنگي كمك مي‌كنيم كه متولي اصلي اين كار است. در خصوص اينكه منظر شهر را به شكلي بسازيم كه با هويت ايراني و مذهبي قم سنخيت داشته باشد،‌ هفته گذشته آيين نامه سيما و منظر  شهري را تصويب كرديم تا بتوانيم آن را اجرا كنيم تا شهري كه ساخته مي‌شود متناسب با ميراث گذشته باشد و مصالحي كه به كار گرفته مي‌شود و نماهايي كه ايجاد مي‌شود با هويت ايراني سنخيت داشته باشد.