ابهام در پرداخت خسارت شهروندان از طوفان

درست ۱۵ روز از طوفان پایتخت می گذرد طوفانی که سهم آن به جز خسارات جانی یعنی ۸۱ نفر مصدوم و ۵ نفر کشته، به گفته استاندار تهران ۴۹ میلیارد تومان ضرر مالی را در بر داشت. همه ی ماجرا همین باد بود دیگر . بادبود و مسئولانی که راحت از کنار جان مردم گذشتند. نمی توان خیلی وارد این بحث شد چرا که اهل فن باید در مورد این خسارت های بی خبر اظهار نظر کنند. اما آن چیزی که در این بین فراموش شد، برگرداندن این خسارت ها از طریق دستگاه هایی مثل شهرداری بود.

پرداخت خسارت مالی و دیه فوت شدگان طوفان، شبهه ای قانونی دارد

رییس کمیسیون حمل و نقل ترافیک شورای شهر تهران بعد از طوفان روز دوشنبه ۱۲ خرداد ماه، در صحن علنی شورا از شهرداری خواست تا خسارات ناشی از طوفان پایتخت را به شهروندان پرداخت کند. آنطور که رییس کمیسیون حقوقی شورای شهر می گوید باید این مواضع در قانون بررسی شود و مشخص شود از نظر قانونی شهرداری باید این خسارت را پرداخت کند یا دستگاه های دیگر دولتی. به هر حال هرچه که باشد این موضوع در پس خاطرات مدیریت شهری پنهان و موضعی گمشده خواهد شد.

البته آنطور که علی صابری عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران تاکید می کند بیمه مسئولیت در حوادث غیرمترقبه باید ایجاد شود. وی در این خصوص اظهار می کند: در اتفاق‌هایی که موضوع عمدی بودن مطرح می‌شود باید به دادگاه مراجعه کرده و در سایر موارد که کسی مقصر نیست باید بیمه یا دیه ناشی از حوادث غیرمترقبه بر فرض بدون تاثیر بودن باید مدنظر قرار گیرد. با این تذکر قانونی که عضو حقوقدان شورای شهر تهران می دهد، با این اوصاف کمیته ای باید غیر مترقبه بودن یا مترقبه بودن حوادث را بررسی و بعد از ماه ها تایید کند. از طرفی طوفان طوفان است دیگر، با هر سرعتی که بیاید با خود الزاماتی را می برد. چه عذاب وجدان مسئولان در حفظ حقوق شهروندی باشد و چه دکل ها و درخت ها و دیوار های شهر.

از سوی دیگر باید به خسارت هایی که شهرداری در تجهیزات و سخت افزارها و دارایی هایش وارد آمده است هم توجه کرد. آیا در قانون بودجه شهرداری فکری درباره بودجه حوادث غیر مترقبه شهرداری هم شده است؟ شهرداری خسارتش را در چنین مواقعی از چه کسی می گیرد؟ دولت، شورای شهر که منابع مالی شهرداری را مشخص کرده و یا منابع مالی دیگر؟

خسارت طوفان به فضای سبز معادل از دست دادن یک پارک ۱۰ هکتاری در تهران بود

اهمیت ایجاد و حفظ فضای سبز در شهرها تا حدی است که مقررات خاصی برای حفظ و گسترش باغات و فضای سبز و جلوگیری از قطع درختان در شهرها برقرار شده که به موجب آن نه تنها درختان موجود در معابر، میادین و بوستان های عمومی بلکه درختان موجود در باغات خصوصی و مکان هایی که به حکم قانون باغ شناخته می شوند تحت حمایت قانون قرار گرفته و قطع آنها بر اساس ماده ۱ قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها ممنوع شده است.

بنابر آنچه در قانون آمده است "کاشت، حفاظت و آبیاری درختان و فضاهای سبز معابر، میادین، بزرگراه ها و بوستان های عمومی واقع در محدوده شهرها از وظایف شهرداری است و در سایر محل ها به عهده مالکان یا متصرفان است. درصورت اهمال مالکان و متصرفان در نگهداری درختان موجود در ملک خود، شهرداری با اخذ مجوز از دادستان رأساً نسبت به آبیاری و نگهداری آنها اقدام می کند و هزینه های انجام شده را به علاوه ۱۵درصد اضافی به عنوان کارمزد از مالک دریافت می كند ولی درصورت اعلام مالک مبنی بر نداشتن توانایی در نگهداری درختان، شهرداری می تواند به مالک مساعدت كرده و تنها هزینه های انجام شده را بدون دریافت کارمزد از مالک دریافت كند".

با مرور این مواضع قانون اهمیت درخت به طور قطعی و با صراحت بیان شده به طوری که شهرداری به عنوان اولین و آخرین متولی درختان شهر انتخاب شده است. اما سوال اینجاست که اگر درختان در حوادث غیرمترقبه دچار آسیب شوند چه کسی خسارت درختان را پرداخت می کند؟ از سوی دیگر اگر شهرداری در حفظ پایداری و استقامت درختان و نگهداری از آنها کم کاری کرده باشد، شهرداری به چه دستگاهی باید پاسخ دهد؟ آیا باز هم خسارتی در نظر گرفته می شود؟

محمد حقانی عضو شورای شهر تهران در این خصوص میگوید: بن درخت ها را باید مشخص کرد. برای محاسبه خسارت درختان یا دیه درختان براساس قانون و آئین نامه اجرایی حفظ و گسترش فضای سبز، باید بن را ضرب در عدد و رقم درختان کرده و خسارت را برآورد کرد. اما در مورد درخت و انسان که جان دارند، برای درختان هم دیه در نظر گرفته شود.

وی با بیان اینکه میانگین سنی این درختان بین ۲۰ تا ۴۰ سال بوده، می افزاید: انگار تهران یک پارک ده هکتاری را در این حادثه از دست داده است. اگر مرجعی برای پرداخت باشد، شهرداری باید خسارت را بدهد این خسارت را نمی توان از طبیعت گرفت و تاکید می کنم این خسارت باید صرف فضای سبز شود.

مردم سرگردان بین دادسرا و شهرداری

شهرداری تهران گزارش مفصلی را از میزان خسارات وارده در صحن شورای شهر تهران اعلام کرده است. محمود صلاحی معاون برنامه ریزی و توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران در خصوص خسارات وارده طوفان به فضای سبز تهران به افکارنیوز می گوید: اینکه درختان چه میزان خسارت مالی را برای شهرداری داشته، مشخص نیست هنوز برآورد مالی نشده ولی وقتی درخت روی خودروی کسی افتاده راهنمایی و رانندگی کروکی می کشد و خسارت برآورد می شود.

وی می افزاید اگر این حادثه غیر مترقبه باشد استانداری اعلام کرده است که خسارات چه طور پرداخت شود. البته برآورد مالی در خصوص اموال شهرداری نشده است و قطعا شهرداری خسارت ها را خودش جبران خواهد کرد.

هرچند استانداری تهران در جمع بندی میزان خسارت ناشی از این حادثه، خسارت ها را در مجموع ۴۹ میلیارد تومان عنوان می کند اما آنطور که به نظر می رسد استانداری بیش از اینکه به نحوه پرداخت و روند قانونی آن پرداخته باشد به دنبال مقصر بوده است. اینکه مدیریت بحران در اضطرار این اتفاق چقدر موفق عمل کرده است، و یا اینکه هواشناسی قصور داشته است، موضوع دیگری است. آنچه که می بایست بیش از هر موضوعی با آن پرداخته شود، روند شکایات و درخواست های مردم در رسیدگی به مطالبه مالی و ضرر های آن هاست.

احمد مسجد جامعی در واکنش به موضوع شکایات مردمی و دردسرهای مردم در دادسراها به دلیل مشخص نشدن روند پرداخت خسارات از شهرداری می گوید: کسی که به دستگاه قضایی شکایت کرده است قاضی حکم می دهد که خسارتش را چه کسی پرداخت کند. بالاخره ساختمان، دکل برق و درختان مالکی دارند. مواردی هم که باقی می ماند که شهرداری در پرداخت خسارت باید اقدام می کند، ممکن است فرد تقاضای خسارت بیشتری کند و به دادگاه می رود. باز هم دادگاه است که حکم می دهد.

با اشاره ای که رییس شورای اسلامی شهر تهران نسبت به شکایات مردمی در خصوص پرداخت می دهد نشان میدهد که روند مطالبه مشخص بوده و شهروندان می توانند از هر ارگانی شکایت کنند ولی باز هم سوال اینجاست که آیا این الزام به شهرداری در قانون دیده شده است و آیا شورا می تواند در قالب مصوبه به شهرداری این اجازه را بدهد که خسارت شهروندان را پرداخت کند.