طرح تقسیم عربستان به ۵ کشور جدی است؟

به گزارش پارس ، تسنیم به نقل از پایگاه خبری مرآه الجزیره نوشت؛ طرح تقسیم عربستان سعودی در سیر تاریخی فروپاشی و پیدایش کشورها موضوع جدیدی نیست، بلکه می توان گفت که هنوز بحث تقسیم خاورمیانه مطرح نشده بود که عربستان سعودی از کشورهای اصلی بود که طرح تقسیم آن وجود داشت.

اما سوالی که درحال حاضر مطرح می شود، این است که آیا این اتفاق تصادفی است که « روبن رایت» ، روزنامه نگار آمریکایی در ۲۸ سپتامبر گذشته مقاله ای در روزنامه « نیویورک تایمز» در مورد طرح تقسیم عربستان سعودی بنویسد و تنها چند روز پیش از آن یعنی در ۱۳ سپتامبر « ساندرا مکی» ، نویسنده و پژوهشگر آمریکایی مسائل عربستان و خاورمیانه نیز مقاله ای در مورد تجزیه عربستان بنویسد و آن را در پایگاه الکترونیکی « نشنال انترست» منتشر کند؟

سوال دیگر این است که اساسا چرا سخن از تجزیه عربستان سعودی به میان آمده است، با اینکه این کشور همانند چهار کشور ذکر شده در مقاله رایت یعنی یمن، عراق، سوریه و لیبی درگیر انقلاب ها ویا جنگ های داخلی نیست و در شرایط فوق العاده و اضطراری به سر نمی برد و تحلیل ها و تفسیرها دست کم به ظاهر هم که شده بر این موضوع تاکید دارند که عربستان از لحاظ امنیتی به استثنای تظاهرات متفرقه و پراکنده، دارای ثبات نسبی است.

در حقیقت این تقسیم نه گزینه است و نه تصمیم، و مرتبط با شرایط امنیتی و سیاسی فعلی نیست؛ بلکه نتیجه و سرنوشت ساختاری است که عربستان ناگزیر است در لحظه تاریخی بدان برسد؛ چون پایه هایی که حکومت خاندان سعودی بر آن شکل گرفته، اجازه عمر طولانی به آن را نمی دهد.

حکومت سعودی رژیمی یک دست و یکپارچه است و کشورها بر این اساس شکل نمی گیرند؛ علاوه بر این نظام های حاکم بر کشورها نه تنها باید مشروعیت خود را به دست آورند، بلکه آن را در طول زمان حفظ هم بکنند.

روبن رایت، نویسنده و پژوهشگر آمریکایی مسائل خاورمیانه و نویسنده کتاب « خشونت مقدس» در مقاله خود نقشه تقسیم ۵ کشور عربی یعنی یمن، عربستان، لیبی، سوریه و عراق به ۱۴ کشور را ذکر کرده است.

وی در مورد عربستان سعودی می نویسد که تمام تجارت این کشور از طریق دریا صورت می گیرد و گذرگاه مستقیم به دریای عرب از وابستگی این کشور به خلیج فارس و همچنین ترس از قدرت ایران برای بستن تنگه هرمز خواهد کاست.

اعتراضات مردمی عربستان شاید یکی از عوامل تقسیم این کشور باشد

رایت عربستان سعودی را بر اساس معیارهای قبیله ای، مذهبی و اقتصادی تقسیم می کند و بر این باور است که این کشور با شکاف های داخلی مواجه می شود که این امر ممکن است، به انتقال قدرت به نسل بعدی امیران منجر شود.

این پژوهشگر مسائل خاورمیانه در ادامه می افزاید: وحدت و یکپارچگی عربستان سعودی به خاطر اختلافات قبیله ای و شکاف میان مذهب سنی و شیعه و چالش های اقتصادی هم اکنون با تهدید جدی مواجه شده است که این امر ممکن است منجر به تقسیم این کشور به ۵ منطقه و یا کشور کوچک تر شود.

وی مقاله خود را با موضوع « نقشه خاورمیانه جدید، محور سیاسی و اقتصادی نظام بین الملل» ادامه می دهد و می نویسد: جنگ ویرانگر سوریه نقطه عطف و تحول بزرگی در منطقه خاورمیانه به شمار می رود؛ ولی کانون های اصلی باورهای رقیب، قبائل و قومیت ها - که در نتیجه پیامدهای ناخواسته انقلاب های عربی تقویت شده اند - منجر به به تجزیه منطقه براساس نقشه ای خواهند شد که از یک قرن پیش توسط قدرت های استعمارگر اروپایی ترسیم شده بود.

این پژوهشگر مسائل خاورمیانه تاکید می کند که تغییر نقشه خاورمیانه، تغییر بازی استراتژیک برای همه بازیگران حاضر در این منطقه را به دنبال خواهد داشت و به صورت ضمنی منجر به تشکیل اتحادها و پیمان ها و ائتلاف های جدید و در عین چالش های امنیتی و بازرگانی جدید خواهد شد.

رایت ادامه می دهد: نقشه جدید شاید دارای جذابیت بیشتری باشد، عرب ها به بخش جنوبی یمن اهتمام می ورزند که شاید در نهایت به عربستان ملحق شود. بسیاری از جنوبی ها سنی و دارای قوم و خویش هایی در عربستان سعودی هستند، شاید فقیرترین عرب ها یعنی یمنی ها به این طریق بتوانند از ثروت و اموال ثروتمندان سعودی بهره مند شوند، در مقابل عربستانی ها نیز در زمینه تجارت به گذرگاه منتهی به دریایی عرب دست خواهند یافت که این امر منجر به کاهش وابستگی آنها به خلیج فارس و ترس از سلطه کنونی ایران بر تنگه هرمز می شود.

وی می نویسد: اما ایده های نگران کننده تر مربوط به بالکانیزه کرده عربستان سعودی است، که درحال حاضر در مرحله سوم قرار دارد و این کشور اقدام به ادغام قبائل رقیب با استفاده از طریق زور و قدرت تحت عنوان اسلام وهابی رادیکال کرده است.

اگرچه به نظر می رسد که عربستان سعودی در آسمان خراش هایی از شیشه و در بزرگراه های هشت بانده، مصون و استوار است؛ ولی همچنان فرهنگ های متناقض، هویت های قبیله ای متفاوت، تنش های دینی و مذهبی میان اکثریت سنی و اقلیت شیعی در این کشور و به صورت مشخص در خاورمیانه سرشار از نفت وجود دارد.

تنش ها و مشکلات اجتماعی عربستان سعودی به خاطر شیوع فساد هر روز بیش از پیش تشدید می شود، بیکاری در کشوری که غرق لذت ها و سرگرمی است، بی داد می کند و در میان قشر جوان عربستانی به حدود ۳۰ درصد رسیده است. عربستان در حال انتقال قدرت به نسل جدید است و خاندان حاکم و مالک در این کشور باید خاندان حاکم جدید متشکل از هزاران شاهزاده را ایجاد کند و همه اینها زمینه تقسیم این کشور را بیش از پیش فراهم می کند.

اما اسامی پنج کشوری که رایت در مقاله خود به آنها اشاره کرده، عبارتند از:

- کشور وهابستان که در مرکز عربستان تشکیل خواهد شد

- کشوری در منطقه غربی (غرب شبه جزیره عربی)

- کشوری در شمال شبه جزیره عربی

- کشوری در جنوب شبه جزیره عربی

- و کشوری در شرق شبه جزیره عربی

به نظر می رسد که این نقشه عجیب بر اساس تقسیمات اداری فعلی موجود در عربستان است؛ ولی در آن سوی نقشه نشانه های بارز تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی وجود دارد که ممکن است، اسامی را تغییر داده و اسامی قدیمی همچون اشراف، ادریسیان (أدارسه) و دیگر نام ها را احیا کند.