سیا به نقش آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد اذعان کرد

به گزارش پارس به نقل از فارس، پایگاه « فارین پالیسی» همزمان با سالگرد کودتای ۲۸ مرداد، اسنادی را منتشر کرد که نشان می دهد آمریکا نقشی مستقیم در اجرای کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت قانونی ایران داشته است. این اسناد را سازمان سیا بنا به درخواست « گردش آزاد اطلاعات» منتشر کرده است. این اطلاعات در پایگاه آرشیو امنیت ملی آمریکا نیز در دسترس قرار گرفته است.

بخشی از این اسناد اولین بار در سال ۱۹۸۱ منتشر شد، اما تا امروز بخش های مهم آن از دسترس عموم خارج بود. در بخشی از این اسناد به صراحت آمده است: کودتای نظامی ای که مصدق و کابینه جبهه ملی وی را ساقط کرد، تحت هدایت سیا و به عنوان یکی از اقدامات سیاست خارجی آمریکا، صورت گرفت.

این اسناد بخشی از گزارش موسوم به « نبرد برای ایران» است که در دهه ۱۹۷۰ توسط یکی از تاریخ نگاران سازمان سیا، گردآوری شده است.

اسناد تازه منتشر شده مربوط به بخش « عملیات سری» این گزارش است. سیا در این بخش اذعان کرده است که آمریکا از بیم حضور شوروی در ایران « ناگزیر به برنامه ریزی و اجرای عملیات « آژاکس» (کودتا) شده است» .

فرمان شاه برای انتصاب « فضل الله زاهدی» به عنوان نخست وزیر بعد از کودتا/به نوشته پایگاه آرشیو امنیت ملی آمریکا، کودتاچیان آن را تکثیر کرده و با هدف تهییچ افکار عمومی، آن را در شهر پخش کرده اند

به نوشته فارین پالیسی، « آژاکس» اسم رمز دسیسه ای بود که در هر مرحله از اجرای آن، افرادی در داخل ایران هم دست داشته اند. این عملیات چند مرحله داشت: به راه انداختن تبلیغات منفی با هدف زیر سوال بردن صلاحیت سیاسی مصدق، ترغیب شاه به همکاری، پرداخت رشوه به اعضای پارلمان، سازماندهی نیروهای نظامی و نهایتا به راه انداختن تظاهرات های عمومی. اولین تلاش برای اجرای کودتا با شکست مسلم مواجه شد، اما نیروهای مجری کودتا بعد از تحرکاتی گسترده، در مرحله دوم در کنار هم قرار گرفتند و نهایتا در روز ۲۸ مرداد، موفق شدند.

فارین پالیسی نوشته است که مشخص نیست که به چه دلیل سیا تصمیم گرفته است بعد از سالیان طولانی دست به انتشار این اسناد زده، همانطور که معلوم نیست چرا بخش هایی از این اسناد سال ها مخفی بوده است. در سال های اخیر بسیاری از مقامات سابق آمریکا و انگلیس مطالب و کتاب هایی در این مورد نوشته و به دست داشتن در کودتا اذعان کرده اند، اما مقامات اطلاعاتی آمریکا معتقدند انتشار این اسناد می تواند به شناسایی روش ها و تاکتیک های آمریکا به دشمنان کمک کند. همچنین حساسیت برخی متحدان نظیر بریتانیا (که به اذعان فارین پالیسی نقش گسترده ای در کودتا داشته) نسبت به این اطلاعات آمریکا را از انتشار آن ها بازداشته است.

روایت تصویری آرشیو امنیت ملی آمریکا از عملیات چهار مرحله ای روز ۲۸ مرداد:

مرحله اول: به راه انداختن تظاهراتی گسترده در تهران بین ساعت ۶ تا ۱۰: ۳۰ صبح - این مرحله چهار گروه از اوباش اجرا می کنند.

مرحله دوم: ورود نظامیان و عوامل سری در برنامه بین ساعت ۱۰ صبح تا ۳ عصر – در این مرحله پلیس، نیروهای ارتش و عوامل اطلاعاتی وارد عمل می شوند. در این مرحله سه نقطه هدف وجود داشته. در نقطه اول در میدان ارک، بین ساعت ۱۲ تا ۱: ۳۰ اداره تبلیغات، وزارت کشور و وزارت امور خارجه اشغال می شود. نقطه دوم میدان بهارستان است. در این منطقه بین ساعت ۱۰ تا ۱۱، دفاتر چند حزب و روزنامه به آتش کشیده شده و تخریب می شود. میدان توپخانه سومین هدف است. تالار شهر، تلگراف خانه، شهربانی و دژبانی بین ساعت ۱۱: ۳۰ تا ۱۵ در این منطقه اشغال می شوند.

مرحله سوم: ورود تانک ها و تصرف آن ها به دست نیروهای حامی شاه بین ساعت ۵ صبح تا ۲: ۳۰ عصر – در این مرحله، سه تیپ ارتش تانک های خود را به میدان می آورند، تا نیروهای حامی شاه آن ها را به تصرف خود درآورند. قرار است ۲۴ دستگاه از تانک ها به کنترل عوامل کودتا درآید.

مرحله چهارم: دستیابی به اهداف تعیین شده بین ساعت ۲ تا ۷ عصر – در این مرحله، نیروهای کودتا بین ساعت ۲ تا ۴ رادیو را به تصرف درمی آورند. زاهدی در حالی که کودتاچیان به سمت خانه دکتر مصدق حرکت کرده اند، بین ساعت ۴ تا ۵ به عنوان نخست وزیر جدید خطاب به ملت از رادیو ملی نطق می کند و نهایتا در ساعت ۷ عوامل کودتا خانه مصدق را گرفته و وی را وادار به فرار می کنند.