در بحران اخیر مصر رسانه‌ها چه نقشی دارند؟

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، روزنامه لس آنجلس تایمز در گزارشی درباره کارکرد رسانه ها در جریان ناآرامی های اخیر مصر می نویسد:

« اکنون بحرانی که بیش از یک ماه است مصر را به لرزه درآورده، باعث بروز جنگ رسانه ای شده است. این جنگ به دنبال آن است تا از یک طرف مقصر صدها کشته در این ناآرامی را به یک ژنرال مهار نشده و از طرف دیگر آن را به یک رهبر اسلام گرای سرنگون شده و انبوه جوانانی که از میان ابر گاز اشک آور، سنگ و سلاح های دست ساز پرتاب می کنند، نسبت دهد.

ژنرال عبدالفتاح السیسی، فرمانده نیروهای ارتش مصر از سوی اغلب رسانه ها به عنوان نجات دهنده کشور مصر ستایش شده است. اما از طرف دیگر محمد مرسی، رئیس جمهوری برکنار شده توسط همین رسانه ها به عنوان قاتل، جاسوس و تروریست معرفی شده است. اگر چه این تعاریف شبیه کاریکاتور هستند، اما نشان دهنده احساسات و اختلافات عمیق و ترس آور در مصر هستند.

تا پیش از آنکه ارتش مصر اقدام به سرنگون کردن نخستین دولت دمکراتیک برگزیده این کشور در سوم ژوئیه کند، رسانه های دولتی تحت تسلط محمد مرسی و حزب سیاسی اخوان المسلمین قرار داشتند.

این رسانه ها اکنون در دست ارتش هستند و با رسانه های اجتماعی که هرچه بیشتر مورد استفاده اسلام گرایان برای شرح ماوقع ناآرامی ها قرار می گیرند، رقابت می کنند.

ویدئوهای اینترنتی منتشر شده، توسط هر کدام از طرفین ویرایش می شوند تا نسخه ای را که آنها از واقعیت می گویند بیان کنند.

جمال سلطان، استاد علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی قاهره گفت: رسانه های مصر همگی به دنبال بسیج کردن مردم هستند. این رسانه ها رسانه هایی به شدت سیاسی شده هستند که تلاش دارند تا هواداران هر کدام از طرف هایی که وابسته به آن هستند را تشویق کنند.

در مصر حقیقت دور از دسترس است و مصری ها خشمگین هستند. آنها کاملا به رسانه های دولتی اعتماد نمی کنند، اما معتقدند رسانه های خارجی به ویژه شبکه تلویزیونی الجزیره که دفاتر آن در قاهره مورد حمله ارتش مصر قرار گرفت، حامی اخوان المسلمین هستند. مردم مصر اکنون تئوری های تئوطه و حقایق تحریف شده ای را دریافت می کنند که یا همراه با تصاویر مادرانی که برای پسران کشته شده خود شیون می کنند بوده و یا با تصاویر صحنه های رژه تانک ها و سربازان همراه با موسیقی ملی همراه هستند.

در جریان تلاش های کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا طی سه شنبه گذشته برای پایان دادن به چندین هفته خشونت در مصر، جنگ رسانه ای برای شکل دهی به انظار عمومی انعکاس پیدا کرد.

یک روز پیش از آن اشتون با محمد مرسی که در یک مکان نامشخص توسط ارتش مصر نگهداری می شود دیدار کرده و گفته بود با رهبر سابق مصر صحبت هایی آزاد و بسیار صریح داشته است. وی بیش از این توصیفی از این نشست ارائه نداد. اما از طرف دیگر روزنامه الاهرام مصر گزارش داد که منابع آگاه می گویند پیام اشتون به مرسی و اخوان المسلمین پیام تسلیم و سازش بوده است.

ارتش مصر و اخوان المسملین به ندرت با رسانه ها روابط خوب داشته اند. از نظر تاریخی همواره کسانی که در مصر در قدرت بوده اند، رسانه ها را مرعوب کرده و آلت دست خود ساخته اند. در دورانی که اخوان المسلمین قدرت را در دست داشت اقدام به ساکت کردن نویسندگان، طنزنویسان، وبلاگ نویسان و کمدین ها کرد.

امروز ژنرال ها در صدر قدرت هستند و اسلام گرایان تلاش می کنند تا به پوشش رسانه ای و روابط عمومی ارتش مصر نفوذ کنند. این پوشش روابط عمومی شامل گزارش های مبالغه آمیز توسط رسانه های تحت مالکیت بازرگانانی که به دنبال تاثیرگذاشتن بر مقامات بلند پایه ارتش هستند، می شود.

در روزهای اخیر، ارتش مصر کنفرانس های خبری برگزار و از خبرنگاران دعوت کرده تا سوار بر هلی کوپتر شده تا گستردگی تجمع ها در حمایت از ارتش مصر را ببینند. همین طور اخوان المسلمین که روزنامه ها و رسانه های آن بسته شده اند، به رسانه های اجتماعی و خارجی روی آورده تا پیام خود را منتقل کند.

در این تجمع ها در حمایت از ارتش مصر، تصاویر جسدهای خونین در بنرها و پلاکاردها دیده می شود و در شبکه های تلویزیونی خصوصی و دولتی نیز عناوینی نظیر" علیه تروریسم" دیده می شوند. این رسانه ها اخوان المسلمین را تخریب کرده و از عبدالفتاح السیسی به عنوان جمال عبدالناصر جدید یاد می کنند.

جمال عبدالناصر، افسر ارتش مصر بود که در نهایت رئیس جمهوری این کشور شد. وی الهام بخش کودتای سال ۱۹۵۲ شد که منجر به استقلال مصر از انگلیس شد.

عبدالفتاح السیسی در حالی که کلاه و عینک دودی داشته و سینه وی پر از مدال است، مظهر یک فرد قدرتمند عرب است. وی چهره ای ایده آل برای تلویزیون است. وی که رئیس اسرار آمیز سابق بخش اطلاعات ارتش مصر بوده، بازتاب دهنده قدرت برای کشوری است که پس از دو سال فعل و انفعالات سیاسی و خسارت اقتصادی، در آرزوی یک حامی است.

علاء صادق، یک خبرنگار مصری که منتقد پوشش های خبری اخیر در این کشور است، گفت: رسانه ها در مصر همگی در حمایت از عبدالفتاح السیسی شعار داده و به اخوان المسلمین تهمت می زنند. آنها مردم را گرد هم می آورند تا روز جمعه آنها را بسیج کرده و این به السیسی این اختیار را می دهد تا مخالفان خود را سرکوب کرده و بکشد و به این ترتیب در را به روی جنگ داخلی باز کند.

به گفته وی مصر ۶۰ سال به عقب بازگشته است.

حامیان محمد مرسی نیز در شبکه های اجتماعی وی را به تمسخر کشیده و در تصویری از وی نشان می دهند که در یک استخر خون تا زانو فرو رفته و یک تفنگ در دست دارد. اردوی حامی ارتش مصر نیز در پاسخ، دینداری اسلام گرایان را به چالش کشیده و تصاویری را گذاشته است که بطری های مشروب را که بنا به گفته ها در تحصن یک ماهه اخوان المسلمین در میدان رابعة العدویة یافت شده اند، نشان می دهد.

در یکی از مطالب منتشر شده در فیس بوک در حمایت از ارتش مصر، به اسلام گرایان به عنوان ماموران اسرائیل تهمت زده شده است. این ادعا که یک از بزرگترین توهین ها در مصر است به دلیل آن مطرح شده که به خبرنگاران یهودی اجازه داده شد تا تظاهرات آنها را پوشش دهند. آنها می گویند: تلویزیون اسرائیل درست از محل میدان رابعة العدویة و با خبرنگاران یهودی در بطن تحصن به شما خوش آمد می گوید!

خبرنگار روزنامه ای در شهر قاهره گفت که سردبیران این روزنامه به وی گفته اند درباره نیروهای امنیتی که به معترضان اسلام گرا شلیک کرده اند، مطلب ننویسند. چند روز پیش کشتار دست کم ۸۰ حامی اخوان المسلمین توسط نیروهای امنیتی و غیرنظامیان مسلح در مصر، با پوشش بسیار کمی از سوی تلویزیون های خصوصی و دولتی مواجه شد.

رسانه ها، اردوی حامیان محمد مرسی را به عنوان گروه های افراط گری که به دنبال تحریک خشونت و آشوب هستند توصیف می کنند. رسانه های دولتی مدعی هستند که بسیاری از قتل ها از سوی حامیان اخوان المسلمین انجام شده تا باعث جلب محکومیت بین المللی علیه دولت موقت که تحت حمایت ارتش است، شوند.

بسیاری از مجریان و صاحب نظران در برنامه های تلویزیونی مصر همگام با تحولات سیاسی در حال تغییراین کشور حرکت می کنند. هنگامی که ارتش مصر ۱۷ ماه پس از قیام ۲۰۱۱ علیه حسنی مبارک در این کشور قدرت را در دست داشت، یوسف الحسین، مجری شبکه تلویزیونی ONTV یکی از منتقدان ثابت نقض حقوق مدنی توسط ژنرال ها بود. اکنون که ارتش دوباره قدرت را در دست گرفته الحسینی به اسلام گرایان و محمد مرسی نیش و کنایه می زند. به گفته وی آنها گروهی از مجرمان و دروغگویان هستند که انقلاب سال ۲۰۱۱ را دزدیدند.

جمال سلطان، استاد دانشگاه آمریکایی قاهره تاکید می کند: مصر یک کشور چند دسته است و فشار زیادی وجود دارد تا صداهای بی طرف را کنار گذاشته و خنثی کنند. در این کشور این فشار وجود دارد تا شما طرف هر کدام از جناح های رقیب را بگیرید و رسانه ها در این درگیری یک ابزار بسیار مهم هستند. »