«خودسرها» به پایان راه رسیده‌اند؟

به گزارش پ ارس به نقل از ایسنا، نوشت: گزارش کمیته پیگیری حوادث ۲۲ بهمن قم، حاضر شده است. گزارشی که به گفته تهیه کنندگانش اگر در صحن قرائت شود، برای همیشه پرونده « خودسری» را در ایران می بندد.

اما ولی الله شجاع پوریان نماینده اصلاح طلب مجالس ششم و هفتم به « بهار» می گوید: « تاریخ مصرف لباس شخصی ها به پایان رسیده است. » او که تجربه تلاش های مجلس ششم برای مبارزه با « خودسر» ها را دارد، معتقد است که شرایط امروز کشور به نحوی است که ممکن است مردم برای مقابله با خودسر ها به خیابان بیایند و شورش اجتماعی رخ دهد. به همین دلیل دیگر نهاد های خاص از لباس شخصی ها حمایت نمی کنند.

چگونه ایران درگیر پدیده ای به نام « لباس شخصی» ها شد؟

متاسفانه پس از پیروزی انقلاب معادلات سیاسی و اجتماعی کشور با پدیده ای مشهور به لباس شخصی ها مواجه شد. گروهی بدون هویت و شناسنامه رسمی، که با هدایت چند نهاد مشخص به میدان می آمدند تا خواست هایی مشخص را از طریق « لباس شخصی» ها پیگیری کنند. این گروه ها در موقعیت هایی که لازم می دیدند به میدان می آمدند و به نقش آفرینی می پرداختند.

شاید در دوره ای ممکن بود که لباس شخصی ها را به دلیل وقوع انقلاب قابل توجیه دانست اما پس از استقرار کامل نهاد های امنیتی و انتظامی دیگر نمی توان با هیچ توجیهی حضور افرادی از این دست در معادلات اجتماعی-سیاسی را پذیرفت. امروز نهاد های امنیتی و انتظامی ما به گفته خودشان به حدی قوی هستند که می توانند کمترین حرکت های ضد امنیت ملی را در داخل و خارج از کشور رصد کنند. اگر این ادعای مسئولان امنیتی و انتظامی نظام واقعی باشد، می توانیم انتظار داشته باشیم که این نهاد ها ناگزیر تک تک افرادی که جامعه به آن ها نام خودسر داده است را می شناسند. نام، شغل و رابطان آن ها را می شناسند و اگر اراده ای در میان باشد می توان آن ها را دستگیر کرد و برای تک تک آن ها احکام قضایی صادر کرد.

یکی از پررونق ترین دوران برای نیرو های خودسر، سال های اصلاحات بود. ترور سعید حجاریان و واقعه کوی دانشگاه تنها نمونه هایی از واکنش های نیروهای خودسر در دوران اصلاحات است. شما در مجلس ششم برای کنترل « خودسر» ها با چه موانعی مواجه بودید؟

در دوران چهار ساله مجلس ششم، کمیسیون های مربوطه مخصوصا کمیسیون امنیت ملی در مواجهه با حضور « لباس شخصی» ها واکنش های تند و به موقعی از خود نشان می داد. اگر به مجموع مذاکرات مجلس ششم رجوع کنید می بینید که موضوع لزوم مقابله با لباس شخصی ها یکی از مهم ترین مسائلی بود که در نطق های نمایندگان مطرح می شد. اما پس از برگزاری جلسات متعدد با مسئولان امنیتی و انتظامی متوجه شدیم که مجموعه « لباس شخصی» ها از مصونیت پولادین برخوردار هستند و اراده ای در کشور برای کنترل آن ها وجود ندارد. درنهایت به این نتیجه رسیدیم که نمی توانیم با این گروه ها مقابله کنیم و تلاشمان به جایی نمی رسد.

از میزان تحرکات « لباس شخصی» ها در چند سال گذشته به نحو قابل توجهی کاسته شد. لباس شخصی ها در طول دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد، برخلاف دوران اصلاحات دیگر با کوچک ترین بهانه ای سر و پا برهنه و کفن پوش، به خیابان ها نیامدند.

دلیل سکوت لباس شخصی ها در چند سال گذشته چه بود؟

همین سکوت هشت ساله لباس شخصی ها سرنخی مشخص برای یافتن گروه ها یا نهاد های هادی « لباس شخصی» ها یا نیروهای « خودسر» است. در دوران دولت و مجلس اصلاحات، « لباس شخصی» ها در تقابل حرکت های اصلاحی در هماهنگی با بخش هایی از بعضی نهادها که چندان همراه اصلاحات نبودند، به میدان می آمدند. آن زمان هم ما می دانستیم که این گروه های به ظاهر خودسر برای ایفای نقش هایی خاص سازماندهی می شدند. اما بعد از تشکیل دولت نهم چون آن نهاد های خاص قصد حمایت از دولت را داشتند، « خودسر» ها را از معادلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حذف کردند. در هشت سال گذشته حتی دستگاه ها و نهاد هایی مانند مجلس شورای اسلامی، قوه قضاییه، سازمان بازرسی کشور و دیوان محاسبات که وظیفه نظارت بر کار دولت و نهاد های اجرایی را بر دوش دارند نیز با مشکلاتی در زمینه ایفای وظایفشان مواجه بودند. در این شرایط دور از ذهن است اگر فکر کنیم خودسر ها برای دفاع از مواضعشان به میدان بیایند. البته همان طور که پیش تر گفتم این موضوع نشان دهنده این امر است که اگر نخواهیم با اطمینان بگوییم تک تک اعضای گروه های خودسر نزد نهاد های خاص شناخته شده هستند، باید بپذیریم که حداقل سرکرده های این گروه ها شناخته شده هستند و از سوی نهاد های خاص هدایت می شوند تا زمانی که لازم است به میدان بیایند و زمانی که لازم نیست سکوت پیشه کنند.

با توجه به این که بعضی افراد دولت یازدهم را تهدید کرده اند که اگر شرایط آن گونه که آن ها می خواهند پیش نرود، به خیابان خواهند آمد، فکر می کنید ممکن است دوباره شرایط حضور کفن پوشان در خیابان ها باشیم؟

شرایط کشور به نسبت گذشته تفاوت های زیادی پیدا کرده است. امروز مجموعه حاکمیت این بیم را دارد که در مقابل حرکت های « خودسرها» مردم هم به خیابان بیایند. اگر روزگاری مردم در مقابل خودسرها خیابان ها را خالی می کردند، امروز این احتمال وجود دارد که حرکت های هدایت شده خودسرها یا لباس شخصی ها با مخالفت علنی مردم مواجه شود. به همین دلیل فکر نمی کنم که حداقل در آینده نزدیک شاهد حضور کفن پوشان در خیابان ها باشیم.

می توانیم امیدوار باشیم که پرونده نیرو های خودسر یک بار برای همیشه بسته شود؟

تاریخ مصرف « گروه های خودسر» به پایان رسیده است. یعنی شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور به گونه ای تغییر کرده است که دیگر « خودسری» در هیچ یک از شئون اجتماعی، سیاسی و فرهنگی برای مردم یا فعالان سیاسی پذیرفتنی نیست. سال های اول پس از پیروزی انقلاب ممکن بود مردم بتوانند « خودسرها» را به عنوان پدیده ای که حاصل انقلاب است، طبیعی بدانند. اما پس از گذشت بیش از ۳۰ سال از انقلاب و با استقرار کامل نهاد های انتظامی و امنیتی دیگر « خودسری» آن هم در سطح گسترده قابل قبول و قابل توجیه نیست. نهاد های امنیتی ایران باید به این سطح از توانایی رسیده باشند که در مقابل هرگونه « خودسری» از خود واکنش نشان دهند. به همین دلیل گمان می کنم که حتی اگر گزارش کمیته پیگیری حوادث قم در مجلس قرائت هم نشود، باید پرونده خودسر ها یا لباس شخصی ها را بسته بدانیم.