اندیشکده «رند» نمونه تعامل با دستگاه نظامی آمریکا

به گزارش پارس،   به نقل از فارس، برخلاف آنچه در کشورهای شرقی به طور عام و کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به طور خاص رایج است که در آن یک نفر و یا یک خاندان و در مواردی اندک گروهی خاص در امور سیاسی از جمله سیاست خارجی تصمیم گیری می کند، در کشور آمریکا گروهی از کارشناسان و صاحبنظران که به اصطلاح عضو اندیشکده ها و اتاق های فکر این کشور هستند که به عنوان مهمترین بازیگران ترسیم کننده سیاست خارجی این کشور ایفای نقش می کنند و دولت های مختلفی که تاکنون در آمریکا به قدرت رسیده اند، نه تنها از این ایفای نقش و ترسیم این سیاست ها احساس ناامنی و نگرانی نکرده اند، بلکه همواره قدردان این کارشناسان بوده اند.

مجموعه مقالاتی که تحت عنوان « نگاهی به نقشه اندیشکده ها و اتاق های فکر در آمریکا» به قلم « أمیمة عبداللطیف» ، نویسنده و اندیشمند جهان عرب ارائه می شود، تلاش می کند تا نگاهی ریشه ای به این اندیشکده ها داشته باشد و زیر و بم آنها را تا جای ممکن به خواننده بشناساند.

بخش اول از این مجموعه مقالات به نحوه شکل گیری و زمان شکل گیری این مراکز و مهمترین آنها در آمریکا و تفاوت اندیشکده های آمریکایی با دیگر اندیشکده ها در کشورهای جهان پرداخت.

بخش دوم این مجموعه مقالات به بررسی ساختار، شکل گیری، اهداف و نحوه فعالیت « اندیشکده بروکینگز» پرداخت که بنابر نظرسنجی صورت گرفته توسط اندیشکده « اندرو ریچ» از جمله سه اندیشکده برجسته آمریکایی است که سیاستمداران آمریکایی و تصمیم گیرندگان سیاسی این کشور بر تحقیقات آن تکیه می کنند و تحقیقات این اندیشکده نزد آنها از مصداقیت بسیار بالایی برخوردار است.

بخش سوم از این مجموعه مقالات به اندیشکده « رند» می پردازد که نمونه اندیشکده ای که به موسسات و دستگاه های نظامی آمریکایی در تعامل و ارتباط نزدیک است.

اندیشکده « رند»

اندیشکده « رند» از جمله مراکز تحقیقاتی و پژوهشی انگشت شمار آمریکایی به شمار می آید که با قضایا و موضوعاتی که دارای ماهیت نظامی و اطلاعاتی و امنیتی هستند، تعامل و روی آنها کار می کند. به همین دلیل به طور معمول موسسات و دستگا ه های نظامی آمریکا برای کمک به ارتش این کشور در نحوه و چگونگی تعامل با چالش های امنیتی و اطلاعاتی که با آن مواجه است، مانند « تروریسم» و امنیت ملی از این اندیشکده کمک می گیرند.

« مایکل ریچ» ، معاون اجرایی اندیشکده رند اذعان می کند که مهارت و تخصص رند در پژوهش های مرتبط با قضایای « تروریسم» است و در این خصوص این اندیشکده سابقه ای ۳۰ ساله دارد.

ریچ می افزاید: اندیشکده رند پژوهش ها و تحقیقات صورت گرفته خود در این خصوص را در اختیار تصمیم گیرندگان سیاسی و سیاستگذاران آمریکایی قرار می دهد تا خط مشی ها و سیاست های کلی خود در مقابله با حملات تروریستی را اصلاح و تعدیل کنند یا آن را تغییر دهند.

این اظهارات به این معناست که برخی از اندیشکده های آمریکایی از نقش و ماهیت واقعی خود به عنوان موسسات و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی فراتر نهاده و به تصمیم گیرندگان سیاسی و سیاستگذاران آمریکایی اطلاعات و تحلیل ها و تفسیرهای روش مندی ارائه می دهند که این افراد یا نهادها و موسسات نظامی و سیاسی به بازیگری تاثیرگذار در عملیات سیاستگذاری تبدیل شود.

رابطه اندیشکده ها و مراکز تحقیقاتی با وزارت دفاع امریکا موضوع جدیدی نیست، چراکه هر دو دایره مدنی و نظامی این وزارتخانه خود را نیازمند رایزنی با این مراکز و اندیشکده ها و گرفتن اطلاعات از آنها در قضایا و موضوعات مهم و استراتژیک نظامی چه در حوزه برنامه ریزی نظامی و عملیات نظامی و از جمله حفظ منافع آمریکا از خطرهایی می بینند که در هر نقطه از جهان ممکن است، آمریکا را تهدید کند.

تاسیس و شکل گیری اندیشکده « رند»

« اندیشکده رند» در سال ۱۹۴۸ با تامین مالی خصوصی و به عنوان موسسه ای غیر انتفاعی تاسیس شد و هم اکنون حدود نیمی از تحقیقات و پژوهش های این اندیشکده را موضوعات و قضایای امنیت ملی تشکیل می دهد، در حالی که دیگر مراکز تحقیقاتی و اندیشکده های آمریکایی بر موضوعات و قضایای سیاست داخلی تمرکز می کنند.

رابطه تنگاتنگ اندیشکده رند و وزارت دفاع آمریکا به دلیل اشراف این اندیشکده بر سه دایره و حوزه تحقیقاتی شکل گرفته است که وزارت دفاع آمریکا اقدام به تامین مالی آنها می کند و هدف آنها انجام تحقیقات و پژوهش هایی در قضایا و موضوعات مورد نیاز این وزارتخانه است.

اندیشکده رند مستقیما پس از جنگ جهانی دوم با همکاری نیروی هوایی آمریکا برنامه های تحقیقاتی و پژوهش هایی را درباره مسلح کردن و تجهیز نیروی هوایی آمریکا انجام داد. همچنین برنامه های تحقیقاتی و پژوهشی در حوزه تحلیل و بررسی استراتژی های روسیه و دستگاه نظامی و سیستم تصمیم گیری در این کشور را به اجرا گذاشت.

رابطه تنگاتنگ اندیشکده « رند» با نیروی هوایی آمریکا

غیر از آن نیروی هوایی آمریکا اندیشکده رند را مامور کرد تا تحقیقاتی در خصوص اقتصاد اتحاد شوروی سابق و برنامه های علمی و تکنولوژیک آن انجام دهد که رند نیز تحقیقات گسترده ای و وسیعی در این حوزه انجام داد و موفقیت این اندیشکده در انجام این تحقیقات وزارت دفاع و نیروی هوایی آمریکا را واداشت تا از این اندیشکده بخواهد تحقیقات مشابهی نیز در حوزه چین و اروپای شرقی و ژاپن و جنوب شرقی آسیا و خاورمیانه و آمریکای لاتین و اروپای غربی انجام دهد.

تحقیقات و پژوهش های اندیشکده رند تنها دستگاه نظامی آمریکا و دستگاه های نظامی وابسته به آن را شامل نمی شد، بلکه اکثر دستگاه های رسمی و حکومتی آمریکا نیز از تحقیقات و پژوهش های این اندیشکده بهره زیادی بردند که بودجه ای مستقل انجام می شدند.

روی آوردن مراکز و موسسات نظامی و حکومتی آمریکا به این اندیشکده جهت استفاده از تحقیقات و پژوهش های اندیشکده رند موجب شد تا این مرکز دارای دست نشانده ها و عواملی در میان دولت های فدرال باشد تا از این مرکز اطلاعات و تحلیل ها و تفسیرهای مورد نیاز خود در موضوعات و قضایای مختلف را به دست آورند.

تمام مراکز و موسسات تحقیقاتی که اندیشکده رند آنها را اداره می کند، از آن وزارت دفاع آمریکاست که می توان به عنوان مثال به موسسه تحقیقاتی برنامه نیروی هوایی FFRDC و مرکز دفاعی Army Arroyo Centre و مرکز تحقیقات دفاع ملی (National Defense Research Institute (NDRI اشاره کرد که در اصل مراکز تحقیقاتی و پژوهشی هستند که به وزارت دفاع آمریکا و آژانس های دفاعی دیگر خدمت می کنند و تحقیقات آنها بر ارائه استراتژی های جدید و بازنگری در استراتژی دفاعی و به کار بردن تکنولوژی های جدید تحقیقاتی و انجام تحقیقات جدید در موضوعات و قضایایی است که به حمایت و پشتیبانی لجستیکی و آموزش های و نیروهای انسانی فعال در این دستگاه ها می پردازد.

همچنین اندیشکده رند با همکاری با دستگاه نظامی اقدام به تهیه و تدوین جدول برنامه های تحقیقاتی و تنظیم نتایج مناقشات طولانی و مستمر پژوهشگران اندیشکده رند با فرماندهان نظامی و غیر نظامی وزارت دفاع آمریکا و ارائه برنامه تحقیقاتی و پژوهشی سالیانه می کند.

به محض اینکه برسر موضوع یا موضوعاتی تحقیقاتی و پژوهشی توافق نظر حاصل شود، اندیشکده رند اقدام به گردآوری پژوهشگران و محققان می کند تا تحت اشراف و نظارت پژوهشگران اندیشکده رند پژوهش های مورد نظر را انجام دهند.

حضور اندیشکده « رند» در کشورهای دیگر

اندیشکده رند درحال حاضر صرف نظر از انجام تحقیقات برای مراکز نظامی و امنیتی آمریکایی تحقیقاتی نظامی و امنیتی برای دیگر کشورها نیز انجام می دهد و این موضوعی است که « مایکل ریچ» آن را مورد تایید و تاکید قرار داد.

این اندیشکده حضور پر رنگ و گسترده ای در اروپا دارد و دارای سه دفتر تحقیقاتی و برنامه های پژوهشی در هر یک از حوزه های دفاع و سیاست خارجی است، از جمله تحقیقات صورت گرفته توسط اندیشکده رند تحقیق درباره توسعه و گسترش پیمان ناتو بود.

همچنین از جمله دیگر تحقیقات و پژوهش های صورت گرفته توسط اندیشکده رند تحقیق درباره طرح « مبارزه با تروریسم» آمریکا بود که آن را در زمان ریاست جمهوری جرج بوش به وی ارائه داد.

ریچ می گوید: اندیشکده رند نقشی اساسی را در بهبود سیاست های دولت آمریکا و اتخاذ سیاست ها و تصمیمات جدید بازی می کند. پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ مراکز تحقیقاتی و پژوهشی که اندیشکده رند بر آنها اشراف و نظارت دارد، اقدام به تعدیل و اصلاح جدول اعمال تحقیقاتی و پژوهشی خود کرد.

خلاصه سخن اینکه باید به تحقیقات و پژوهش های صورت گرفته توسط این اندیشکده با دقت و احتیاط بسیار برخورد و تعامل کرد، چراکه رابطه بسیار عمیق و گسترده ای میان این اندیشکده و دستگاه های حکومتی آمریکا وجود دارد، بنابراین این اندیشکده نمی تواند مدعی بی طرفی باشد.