روایت هاشمی رفسنجانی از رهبری فردی و شورایی برای انتخاب جانشین امام (ره)

 آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی که برای مراسم چهلمین روز درگذشت آیت‌الله موسوی اردبیلی در حسینیه‌ جماران حاضر شده بودند، با اشاره به این نکته که «آیت‌الله موسوی اردبیلی در همه مقاطع نقش خود را ایفا کرد»، گفت: ایشان در آن دوره نقش یک پشتیبان بزرگ را داشت و سالم زندگی کرد و بسیار متواضع بود و با دقت حرف می زد و هر چیزی را که شما فکر می‌کنید یک آدم بزرگ باید داشته باشد، دارا بود.

هاشمی رفسنجانی گفت: از زمانی که من آیت الله موسوی اردبیلی را شناختم، به تناسب زمان وظایف خود را انجام می داد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با یادآوری اینکه آیت الله موسوی اردبیلی در دوران مبارزات پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از پیشقدمان بود، اظهار کرد: بعد از اینکه مبارزه شروع شد، یکی از شخصیت هایی که نظرش تأثیرگذار بود، آیت الله موسوی اردبیلی بود.

وی افزود: رفتار آیت‌الله موسوی اردبیلی، رفتار یک معلم با هوش، با سواد، آشنا به جامعه و آشنا به روشنگری بود و در کنار روشنگری، خدماتی را هم برای خود وظیفه می دانستند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با یادآوری سیر تدریجی زندگی آیت‌الله موسوی اردبیلی و ورود آن مرحوم به مبارزات، گفت: بعد از مبارزه به تهران آمد و مسجدی برای ایشان آماده کردند که مرکز هدایت مردم شده بود. کسانی که در مبارزه بودند، نیاز به چنین شخصیتی داشتند و ما که صف اول تهاجم بودیم، به ایشان کاملا امید بسته بودیم.

وی با تأکید بر تأثیرگذاری حضور آیت‌الله موسوی اردبیلی در همه‌ دوران مبارزه مخصوصاً ماه‌های پایانی، گفت: در ماه های آخر مبارزه نیز که همه چیز روشن شده بود، یکی از کسانی که مردم را تشویق می‌کرد، ایشان بود و در صف اول راهپیمایی ها چهره او می درخشید.

هاشمی رفسنجانی با اشاره به اینکه آیت‌الله موسوی اردبیلی بعد از پیروزی انقلاب نیز در همه صحنه ها حضور جدی مؤثر داشت، یادآور شد: ایشان یکی از پنج نفر اول شورای انقلاب متشکّل از آیت الله شهید مطهری، آیت الله شهید بهشتی، شهید باهنر، آیت الله موسوی اردبیلی و من بودند و همان موقع از نظر ما شرایط مرجعیت را داشتند و برای بحث هایی که در شورای انقلاب وجود داشت، خیلی خوب اظهار نظر می کردند و ستون استواری برای نیروهای انقلاب بود.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: کار قانون اساسی خیلی مهم بود، البته حقوقدانان متنی آماده کرده بودند که وقتی به شورای انقلاب آمد، کار سختی بود و شورای انقلاب با دقت بررسی کرد و آنچنان اصلاح شد که مراجع هیچ اشکالی نگرفتند و آن را تأیید کردند.

هاشمی رفسنجانی با تاکید بر نقش برجسته آیت الله موسوی اردبیلی برای تدوین نهایی قانون اساسی، گفت: واقعاً ایشان  نقش مهمی داشت و قانون اساسی هم حقیقتاً قانون خوبی است، اما بعد از مدتی همه قانون های اساسی دنیا تغییر می‌کند و ما هم باید این کار را بکنیم.

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: در آن مقطع آیت الله موسوی اردبیلی کیمیایی در میان ما بود و اخلاق و صبوری شخصیت ممتازی از ایشان ساخته بود.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با اشاره به اقدامات قضایی که پس از پیروزی انقلاب خیلی زود شروع شد، گفت: تندروهایی در آن دوره داشتیم، اما آیت‌الله بهشتی و آیت‌الله موسوی اردبیلی کاملاً  کنترل کردند و به قوه قضائیه نقش دادند.

وی در بخش دیگری از سخنان خویش با یادآوری اینکه در حسینیه جماران هستیم، به نقش امام در همه‌ی مقاطع انقلاب، به خصوص مقاطع حساس اشاره کرد و گفت: امام خمینی (ره) مثل خورشید می‌درخشیدند و هر وقت مشکلی داشتیم به امام پناه می بردیم؛ البته امام سطح بالایی داشتند و ما می‌فهمیدیم که تفاوت وسیعی بین دید ایشان و امثال ما وجود دارد.

هاشمی رفسنجانی افزود: هر مشکل بزرگی که پیش می‌آمد، مثل انفجار حزب جمهوری اسلامی پیش امام می رفتیم. در انفجار حزب جمهوری اسلامی که ما نیروهای زیادی را از دست دادیم تا آنجا پیش رفتیم که زخمی ها را با برانکارد آوردیم تا مجلس رسمی شود.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نقش آیت‌الله موسوی اردبیلی در همه‌ی زمینه‌ها، مخصوصاً در مسایل قضایی و تعمیق مطالعات حوزه‌های علمیه، گفت: حق این بود که در این شرایط صداوسیما برنامه جامعی برای ایشان می‌گذاشت و گوشه‌ای از زندگی ایشان را نشان می‌داد.

وی افزود: در زمان حیات آیت‌الله موسوی اردبیلی، نیز کم لطفی‌هایی به ایشان شد. بعد از امام باید در تهران می‌ماند و کار خود در قضا را کامل می کرد اما به قم رفتند و ما از رفتن ایشان ضرر کردیم.

هاشمی رفسنجانی ادامه داد: آیت الله موسوی اردبیلی در قم مستندی برای ما بود و هرکس به قم می رفت، اطمینان داشت که ایشان ستونی برای حفظ انقلاب در حوزه بود. ولی از آن به بعد تندروی‌هایی دیدیم که به ایشان ستم کرد، اما ایشان با نصایح، نوشته‌ها و کارهایی که داشتند، در همه مقاطع نقش خود را ایفا می کرد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: اگر بنا بود مقاطع زندگی ایشان را بگویند، خیلی مفید بود که مردم بدانند چه شخصیتی را از دست دادند! سنت ایشان در قضاوت را باید ادامه می دادیم. ما بنا بود اسلامی قضاوت کنیم؛ امروز این طور نیست و باید روزی باز کسی مثل آیت الله موسوی اردبیلی با همان روحیات این روش را احیا کند.

وی اظهار کرد: آیت‌الله موسوی اردبیلی در عین حال، عضو مؤسس حزب جمهوری اسلامی هم بود و توانست کشور را از شرّ بنی صدر و کسانی که دور او بودند، راحت کند. رقیب بنی‌صدر حزب جمهوری اسلامی بود و در مقابل کج روی های بنی صدر عمل می کرد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اندوخته‌های علمی و فقهی آیت‌الله موسوی اردبیلی و با تأکید بر این نکته که به کمک ایشان در شورای افتاء مواضع حزب جمهوری اسلامی را می‌نوشتیم، گفت: ایشان حقیقتا همان موقع هم معلوماتشان برای فتوا دادن کافی بود، اما در سطح حزب فعالیت میکرد و از فتنه منافقین و تلاش‌های ضد انقلاب جلوگیری می‌کرد.

هاشمی رفسنجانی افزود: ایشان در آن دوره نقش یک پشتیبان بزرگ را داشت و سالم زندگی کرد و بسیار متواضع بود و با دقت حرف می زد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام تأکید کرد: ما همه در مقابل امام خیلی کوچک بودیم. هنوز اسم امام و رفتار ایشان سرمایه اصلی انقلاب است و دشمنان این را فهمیده اند که تا امام در بین مردم وجود داشته باشد، نمی‌توانند آسیبی برسانند.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان این نکته که دشمنان به فکر ترور شخصیت امام افتاده‌اند، افزود: اخیراً بهانه‌ای به دست آنها داده شد و کارهایی کردند. ما باید حواسمان باشد بیت امام نقش نگه‌داری دارد و شخصیت هایی مثل حاج حسن آقا و برادران عالمشان که از اساتید خوب حوزه هستند و می توانند راه امام را ادامه دهند که سرمایه اصلی انقلاب است.

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: ما خیلی نیاز داریم آثار و بیت امام را همانطور بین خودمان عزیز داشته باشیم. ما هنوز به شخصیت و بیت امام خیلی نیاز داریم، چون کل امت اسلامی در خطر است و این همه تبلیغ می کنند که مسلمانان را مثل داعش و افکار افراطی که ما هم در کشور داریم معرفی کنند. اینها فکر می‌کردند که می‌توانند، اما نتوانستند و خوشبختانه آیت‌الله خامنه‌ای توانستند این راه را ادامه دهند.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با یادآوری برگ‌هایی از تاریخ انقلاب اسلامی، به مقاطعی اشاره کرد و گفت: ما سال ها کار کردیم که احتیاطات امام به آیت‌الله منتظری مراجعه شود و ایشان مرجع باشند. علت هم این بود که آن موقع در قانون اساسی این بود که رهبر باید مرجع باشد. وقتی که امام تصمیم گرفتند که ایشان در این مقام نباشد، ما یک شب، شام خدمت امام رسیدیم و گفتیم که ما این همه آمادگی پیدا کردیم که یک روز اگر خدای ناکرده شما نباشید، مرجع داشته باشیم و دست ما خالی نباشد. امام گفت: شما دارید. وقتی ما پرسیدیم: چه کسی است؟ ما که همه را می‌شناسیم؛ ایشان نگاه کرد و گفت: همین آقای خامنه ای.

وی ادامه داد: همین جمله ایشان باعث شد که ما توانستیم در مجلس خبرگان، رهبر را خیلی راحت و سریع انتخاب کنیم. آقایانی که از قم آمده بودند، ۱۴ نفر بودند و همه آیت‌الله گلپایگانی را نامزد کردند. ما با آیت‌الله گلپایگانی مخالفتی نداشتیم، چون ما شاگرد و مرید ایشان بودیم، ولی ایشان برای انقلاب، مبارزه و مدیریت کشور کار نکرده بودند و فقط جایگاه حوزوی داشتند و خبرگان به ایشان رأی نداد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام یادآور شد: البته قبل از آن چون قانون اساسی برای انتخاب رهبری، «شورا» گفته بود و یک بار در حرف‌های امام بود که اگر فرد به جای شورا باشد بهتر است و بعد هم گفتند مرجعیت لزومی ندارد و اجتهاد مطلق لزوم دارد، این ویژگی‌ها در آیت‌الله خامنه‌ای بود.

وی افزود: البته افراد دیگری هم این ویژگی‌ها را داشتند و منحصر به ایشان نبود. وقتی آیت‌الله گلپایگانی رأی نیاوردند، به سراغ آیت‌الله خامنه‌ای رفتیم و ایشان رأی بسیار خوبی آورد. آنها ۱۴ نفر بودند و همان ۱۴ نفر به آقای گلپایگانی رأی دادند.

عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: وقتی به فرد رسیدیم، آیت‌الله خامنه ای یک سخنرانی اساسی کرد و از شورا دفاع کرد، چون در قانون اساسی شورا بود و ما باید قانون اساسی را دنبال می‌کردیم.

هاشمی رفسنجانی با اشاره به بحث‌هایی که برای اعضای شورای رهبری در آن مقطع می‌شد، گفت:  گروهی هم تعیین شده بودند و اسم آیت‌الله موسوی اردبیلی، آیت‌الله مشکینی و آیت‌الله خامنه‌ای در آن گروه بود.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: همان شبی که امام فوت کرده بود، همه جمع شدیم و طبق قانون اساسی این سه نفر را به عنوان شورای رهبری انتخاب کردیم. لذا در مجلس خبرگان اول آیت‌الله خامنه‌ای یک سخنرانی خیلی خوبی کردند که باید شورا باشد، ولی رأی نیاورد و شورا، ۳۵ رأی و فرد، ۴۵ رأی آورد.

هاشمی رفسنجانی با یادآوری برخی اتفاقات جلسه تاریخی مجلس خبرگان رهبری برای انتخاب رهبری پس از امام خمینی(ره)، گفت: به محض اینکه آیت‌الله خامنه‌ای را معرفی کردیم، ایشان بدون اینکه وقت بگیرند، پشت تریبون آمدند و گفتند: من فرد را قبول ندارم، شما چطور مرا انتخاب می‌کنید؟ من گفتم: الان دیگر قانون شده که فرد باشد و امام هم که اجازه داده بودند و الان فرد است و شما نباشید، شخص دیگری است و ایشان دیگر حرفی نزدند و روی صندلی نشستند و من سکوت ایشان را به علامت رضا تلقی کردم و رأی گرفتیم.

هاشمی رفسنجانی تأکید کرد: واقعاً امام در آن شرایط برای این مقطع به ما، مردم و انقلاب کمک کردند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این نکته که «دشمنان انقلاب همه انتظار داشتند، بعد از رحلت امام همه چیز بر هم بریزد»، گفت:  اولاً آن تشییع جنازه‌ که در ایران و جهان بی نظیر بود، اتفاق افتاد که مردم بعد از رحلت ایشان چطور به صحنه آمدند و بعد هم اظهارات ایشان بود که ما از یک مرحله سخت گذشتیم.

هاشمی رفسنجانی با یادآوری اقدامات و گفتاری که آیت‌الله موسوی اردبیلی در آن مقطع داشتند، گفت: اینجا هم نقش آیت‌الله موسوی اردبیلی خیلی مهم است، چون ایشان هم عضو خبرگان و هم جزء آن گروه سه نفره بود و به آیت‌الله خامنه‌ای رأی دادند.

وی در بخش پایانی سخنان خویش با گرامیداشت یاد امام، آیت‌الله موسوی اردبیلی و همه‌ی کسانی که برای انقلاب زحمت کشیدند، گفت: الحمدلله انقلاب ادامه دارد و امیدواریم شیاطین داخلی و خارجی نتوانند این انقلاب را زخمی کنند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان سخنرانی خویش خطاب به حاضران در مراسم گفت: شما هم باید سرباز انقلاب و مواظب باشید.