هدف ظریف از کنارگذاشتن امیر عبداللهیان چه بود؟

منابع مطلع به روزنامه المستقبل لبنان گفته‌اند که اقدام وزیر خارجه ایران برای کنار گذاشتن معاون عربی آفریقایی‌اش، برای اثبات حسن نیت به کشورهای عربی است.

روزنامه المستقبل، دو ماه و نیم پیش یعنی در تاریخ اول آوریل (13 فرودین) در گزارشی به نقل از منابع ایرانی مطلع، نوشته بود که دولت ایران تصمیم خود را برای کنار گذاشتن حسین امیرعبداللهیان معاون امور عربی آفریقایی وزارت خارجه گرفته اما هنوز آن را رسانه‌ای نکرده است.

این روزنامه علت این امر را «نشانه‌ای از ایران برای اثبات حسن نیت در مقابل کشورهای عربی» دانست.

این روزنامه در گزارش خود نوشته است «بعد از آنکه ایران دریافت که مرحله بعد از عملیات توفان قاطع (علیه یمن) به رهبری عربستان سعودی، دیگر مانند مراحل قبل از آن نیست... تهران خودش را مقابل دوراهی منطقه‌ای واقعی دید که چاره‌ای ندارد جز اینکه گزینه‌های خصمانه خود در مقابل کشورهای عضو شورای همکاری خلیج [فارس] را به گزینه‌های دوستانه تبدیل کند پس به همین دلیل باب گفت‌وگو را کوبید و در نامه‌ای که امیر کویت از طرف ایران برای کشورهای عربی ارسال کرد، خواستار گفت‌وگو با سران کشورهای خلیج [فارس] شد».

المستقبل افزود: در همین ارتباط، منابع محافل دیپلماتیک بلندپایه از منابع رسمی ایران به ما تأکید کردند که سران [دولت در] تهران تصمیم برکناری حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه را گرفته تا نشانه‌ای باشد برای اثبات حسن‌نیست [دولت] مقابل کشورهای عربی.

این منابع اوایل سال جاری (در فروردین ماه) به المستقبل گفته‌ بودند که تصمیم برکناری امیرعبداللهیان گرفته شده اما هنوز رسانه‌ای نشده است و این مسئله در راستای ارسال پیام‌های مثبت ایران برای کشورهای عربی است چرا که -به نوشته المستقبل- یکی از نمادهای سرسخت در سیاست خارجی ایران در منطقه عربی و بخصوص خلیج [فارس] کنار گذاشته می‌شود. 

به نوشته این روزنامه، «امیرعبداللهیان در مأموریت سیاست خارجی خود در تماس مستقیم با شماری از پرونده‌های منطقه عربی مانند عراق، سوریه و لبنان بود و کنار گذاشتن او از این مأموریت‌ها، نشانه و دلیلی ملموس بر پیشروی و برتری "جناح میانه‌رو" به نمایندگی محمد جواد ظریف بر جناح تندرو [سیاست خارجی ایران] به نمایندگی امیرعبداللهیان است.

این منبع گفته بودند که «انتظار میرود که مجموعه‌ای از نشانه‌های متوالی در مرحله آتی، ظاهر شود که دال بر تمایل ایران و نیاز مبرمش به تنش‌زدایی با کشورهای خلیج [فارس] است به شکلی که فضا را آماده کند که این کشورها[ی عربی خلیج فارس، ایران و] ازسرگیری گفت‌وگو با تهران را بپذیرند و نیات ایران را مقابل امت عربی بسنجند».

نامه ایران از طریق امیر کویت

المستقبل ادامه داد که در همین اثنا، «خالد بن احمد آل خلیفه» روز پنجشنبه 12 فروردین، تأکید کرد که آنچه در رسانه‌ها درباره ارسال نامه ایران به سران خلیج فارس از طریق «صباح الاحمد الجابر الصباح» امیر کویت، منتشر شده، درست است و بر تمایل ایران برای فتح باب گفت‌وگو تأکید می‌کند.

خالد پنجشنبه‌شب 12 فرودین در گفت‌وگو با برنامه «نقطة‌ نظام» شبکه العربیه گفته بود که «مسئول بلندپایه‌ای از ایران به کویت رفته و خواستار فتح باب گفت‌وگو با کشورهای خلیج [فارس] شده و امیر کویت به سران کشورهای عضو شورای همکاری [خلیج فارس] گفته که ایران نامه داده و خواستار گفت‌وگو شده است».

خالد افزوده بود که «ما این را رد نمی‌کنیم»... «مشکلاتی هست که علتش سیاست خارجی ایران است که به حاکمیت کشورهای خلیج [فارس] آسیب می‌زند و بارزترینش اشغال جزایر... [سه‌گانه] است».

این مقام بحرینی گفته بود که «ایران سیاستش مقابل دنیا را تغییر داده اما سیاستش مقابل همسایگان عرب و مسلمانش را تغییر نداده و من باب اولویت هم که شده، باید سیاست خارجی‌اش در منطقه را تغییر دهد و حمایتش از سازمان‌هایی مانند حزب‌الله را قطع و قاچاق سلاح و آموزش دنباله‌روانش را متوقف کند و به ما اعلام کند که چه گام‌هایی برمی‌دارد».

در ادامه این وزیر بحرینی صراحتا گفته است که «میخواهیم به ایران و دنباله‌روانش این پیام را بدهیم که ما در مقابله با آنها جدی هستیم... و رزمایش رعد شمال [در شمال عربستان] پیامی به هر کسی از جمله ایران است که گمان می‌کند میتواند به منطقه آسیبی بزند».

خالد آل خلیفه در پایان، مسئله لبنان و حزب‌الله را به مسئله «ولایت فقیه» ارتباط داده و گفته است که «بی‌شک هر کسی از لبنانی‌هایی که از بحرین اخراج شد با حزب‌الله مرتبط بوده است. ما با لبنان روابط برادرانه و قدیمی داریم... لبنان وجهه‌ای متمدانه داشت و امروز این وجهه به دلیل ارتباط با ولایت فقیه تهدید می‌شود.