جاسوسی؛ آنچه که سفر روحانی به پاکستان را به حاشیه برد/ ورود غیر قانونی با پاسپورت هندی و ویزای معتبر ایرانی

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- آتلانتیک خبر داد: دو روز پس از ورود رییس جمهوری روحانی به پاکستان، مقام های پاکستانی مردی را در استان پر تنش بلوچستان به اتهام جاسوسی برای هند بازداشت کردند.  

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «پارس»، کولبهوشان یاداف مرد بازداشت شده، ظاهرا اعتراف کرده است که به طور غیر قانونی با پاسپورت هندی و ویزای معتبر ایران وارد پاکستان شده است. به گفته سروزیر بلوچستان «سازمان اطلاعات هند درگیر بی ثبات سازی پاکستان از طریق استفاده از خاک بلوچستان و جذب جنگ جویان بلوچ و دامن زدن به خشونت های فرقه گرایانه است.»

بنا به گزارش رسانه های پاکستان، یاداف در سال 2003  به فرماندهی در نیروی دریایی هند ارتقا می یابد. او سپس پاسپورتی با یک نام اسلامی دریافت می کند و از طریق بندر چابهار در ناحیه مرزی ایران و پاکستان وارد ایران می شود. هند اتهام جاسوسی را رد می کند و آن را «بی پایه» می خواند.

این نخستین بار نیست که پاکستان و هند با اختلاف های این چنینی و اتهام جاسوسی به یکدیگر رو به رو هستند. اما این نخستین بار است که این موضوع به ایران ربط پیدا می کند.

رسانه های پاکستان گزارش دادند که ژنرال راحیل شریف فرمانده ارتش پاکستان در این مورد با رییس جمهوری روحانی گفت و گو کرده است. ژنرال عاصم سلیم بجوا، رییس روابط عمومی ارتش پاکستان، بخشی از اظهارات ژنرال شریف را توییت کرد: «یک نگرانی وجود دارد که شاخه تحلیل و پژوهش (سرویس اطلاعات برون مرزی هند) در پاکستان به ویژه در منطقه بلوچستان فعالیت داشته باشد و گاه از خاک کشور برادر ایران نیز استفاده کند.»

در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی در روز 26 ماه مارس، آقای روحانی این نکته را که با رهبری پاکستان درباره این موضوع صحبت کرده است، رد کرد. روحانی نه تنها گفت و گو درباره موضوع جاسوسی هند در بلوچستان را تکذیب کرد بلکه، بر پایه آن چه در تارنمای مربوط به دولت نیز انعکاس یافته، اظهار داشت که "هر گاه ایران و پاکستان به هم نزدیک تر می شوند، این شایعه ها هم شکل می گیرند.

موضوع ادعایی ربط جاسوسی هند و ایران بر سفر مهم روحانی سایه افکند. عباس بدریفر سخنگوی سفارت ایران در پاکستان برخورد رسانه های پاکستان با موضوع را «نامناسب و برخورنده» توصیف کرد.

رسانه های عرب موضوع را با علاقه گسترده، و با پیش فرض واقعی بودن اتهام های جاسوسی و ارتباط آن با ایران، پوشش دادند. عنوان یکی از مطالب چنین بود: «یک هندی به جاسوسی برای ایران علیه پاکستان اعتراف کرد.» 

رسانه دیگری از «شکست ایران برای جذب پاکستان» نوشت. 

در همین حال دولت پاکستان به رسانه ها هشدار داد که موضوع جاسوسی را به ایران ربط ندهند و اظهار داشت که گزارش هایی از این دست می تواند "تاثیر منفی" بر پیوندهای ایران و پاکستان بگذارد. وزیر کشور پاکستان نثار علی خان ابراز نگرانی کرد که ایران در رسانه های پاکستانی به گونه ای تصویر شده است که انگار "ایران کشور دوست و برادر نیست." به گفته وی، ایران هیچ گونه ربطی به "شبکه اطلاعاتی هند" ندارد و بر مناسبات مذهبی، اجتماعی، فرهنگی، و سیاسی ایران و پاکستان اشاره کرد و افزود "هیچ چیز نمی تواند روابط ما را خدشه دار کند. 

تندروهای ایران هم سفر روحانی را مثبت ندیدند. خبرگزاری فارس با درج تحلیلی از"نچرال گاز اروپا" سفر روحانی به پاکستان را "بی ثمر" خواند و همچنین نوشت روحانی از مطرح کردن توانایی ایران برای تامین نیاز انرژی پاکستان ناتوان بوده است و حتی نتوانسته یک "یادداشت تفاهم مبهم" هم به امضا برساند. تارنمای محافظه کار تسنیم نیز از نبود "مذاکرات جدی برای تعیین تکلیف صادرات گاز ایران به پاکستان" نوشت.

تبادل نظرهای مهم، از جمله این گفته نخست وزیر نواز شریف که "اقتصاد ما به علت تحریم های اعمال شده علیه ایران آسیب دیده" یا اظهارات او درباره نیاز به تقویت همکاری های میان دو کشور به ویژه در زمینه انرژی، پوشش زیادی نیافت.

پرسش کلیدی اینجاست که آیا موضوع استفاده سازمان امنیت هند از خاک ایران در ملاقات ژنرال شریف و آقای روحانی مطرح شد یا نه؟ اگر مطرح شد، آیا قرار بود محرمانه بماند؟ اگر محرمانه بود، چرا ژنرال شریف آن را علنی کرد؟ اگر محرمانه نبود، چرا روحانی مطرح شدن آن را در ملاقاتش با شریف تکذیب کرد؟

بازبینی بخش مربوط به مصاحبه روحانی، نشان از ترجمه نه چندان دقیق دارد.

خبرنگار روزنامه داون پرسشی را مطرح می کند که توسط مترجم ایرانی به فارسی برگردانده می شود. "آقای رییس جمهوری، در میان موانعی که بر سر راه توسعه روابط میان ایران و پاکستان قرار دارد، یکی سوءظن پاکستان به هند... و پیوند نزدیک ایران و هند است. و رییس ارتش ما ژنرال راحیل شریف امروز موضوع استفاده سازمان اطلاعات هند از خاک ایران برای فعالیت های بی ثبات سازی علیه پاکستان را [با شما] مطرح کرد. دولت شما چگونه می تواند این نگرانی های پاکستان را برطرف سازد؟

مترجم پرسش را این گونه به فارسی ترجمه کرد: "جناب آقای رییس جمهوری، با تشکر. این روزها شایعاتی شنیده می شود در خصوص ارتباط میان ایران و هند که اقداماتی در خاک ایران علیه پاکستان دارد انجام می شود. امروز صبح هم در ملاقاتی که آقای راحیل شریف با جنابعالی داشتند در این خصوص موضوعاتی را مطرح کردند. چه اقداماتی را در این زمینه دولت جمهوری اسلامی اتخاذ کرده است؟

پاسخ روحانی چنین بود: "همانطور که می دانید هر وقت ما با پاکستان نزدیک تر می شویم و روابط ما بهتر می شود، یک عده ای هستند که این شایعات را به راه می اندازند. این دیگر تازگی ندارد. من شاید بیش از بیست بار این شایعه را در مواقع مختلف هر وقت روابط ما با پاکستان صمیمیانه می شود [شنیده ام.] من با آقای راحیل شریف در این زمینه هیچ صحبتی نکردم. و البته مذاکرات ما برای توسعه روابط بود. ما روابط بسیار خوب و صمیمانه و برادرانه با پاکستان داریم. البته ما رابطه خوبی هم با هند داریم. بنا بر این هیچ مشکلی وجود ندارد. ما با دولت پاکستان راجع به منطقه صحبت کردیم...البته کشورهای مختلف.... هر دو نظر واحد داشتیم که اگر مشکلاتی در منطقه وجود دارد، تنها راه حل آن راه حل سیاسی و مذاکرات هست و به تعبیر ما مدل برجام می تواند همه جا کارایی داشته باشد و مشکلات را حل و فصل کند. همانطور که ما از طریق مذاکره توانستیم مساله هسته ای را با 5+1 حل کنیم.

اگر به خاطر ترجمه نارسا نبود، روحانی احتمالا با گفتن این که ایران با دولت پاکستان برای روشن کردن این مورد به طور کامل همکاری خواهد کرد پاسخ می داد. آقای روحانی احتمالا نمی گفت که درباره این موضوع با ژنرال شریف هیچ صحبتی نکرده است. احتمالا، مانند سفیر ایران در پاکستان، اظهار می داشت که کشورش به طور کامل برای بازداشت جاسوسان و همه موارد امنیتی دیگر با پاکستان همکاری می کند.

سفر روحانی به پاکستان سفر مهمی بود. این نخستین سفر وی به پاکستان از زمان آغاز ریاست جمهوری اش، نخستین سفر یک رییس جمهوری ایران به پاکستان در 14 سال اخیر، و در زمانی صورت گرفت که پاکستان زیر فشار بسیار قرار دارد تا به ائتلاف ضد ایران بپیوندد. با این حال این سفر به علت سر و صدای بسیار پیرامون موضوع جاسوسی اهمیت خود را از دست داد.